E-univer adti uz Stomatologiya fakulteti

ichak devorini tomir va nervlariga shikast yetkazadi. Yallig’lanishni vujudga 
keltiradi, organizmda intoksikasiya ro’y beradi. Organizmning infektsiya yuqishdan 
oldingi axvoli (yoshi, ovqatlanish darajasi va x.) dizenteriyani rivojlanish uchun katta 
axamiyatga egadir 

---

Etiologiyasi va patogenezi. 
Bu kasallikni shigellalarni 4 - turi –1.Grigorev-Shig-
Kruze, 2. Fleksner, 3. Shtuser-Shmids. 4. Zone bakteriyalari keltirib 
chiqaradi.Dizenteriya katta yoshli odamlarda sporadik xollar yoki epidemiyalar 
ko’rinishida kuzatiladi. Bu kasallik bilan og’rish xollari asosan yoz-kuzgi 
vaqtlarga to’g’ri keladi, buning sababi fekaliyalar bilan ifloslangan meva, 
sabzavot va tozalanmagan suvni iste'mol etishdir. 
Dizenteriyaning patogenezida 
toksinlari kislotali me'da shirasi ostida ajralib chiqadi. 
Shigellarning xama turlarida endotoksinlar organizmda ikki xil ta'sir o’tkazadi:1) 
shigellalar epitelial xujayralarning ichiga kirib olib, shu xujayralarning destruktsiya va 
deskvamasiyaga uchrashiga sabab bo'ladi. 2) shilliq qatlami reseptorlari va tomirlardagi 
nerv oxirlariga vazoneyroparalitik ta'sir ko’rsatadi: 2) toksinlar so’rilib, ichki organlarga va 
nerv sistemasiga distrofik o’zgarishlarni keltirib chiqaradi. 

---

Dizenteriyani patologik anatomiyasi - maxalliy va umumiy o’zgarishlardan iborat. maxalliy 
o’zgarishlar jarayoni asosan yo’g’on ichak shilliq pardasida va ba'zan ingichka ichakni pastki bo’limida 
joylashganligi sababli ro’y beradi. Yo’g’on ichakdagi o’zgarishlar bir tekis bo’lmaydi: to’g’ri, 
sigmasimon va chiqaruv qismlarida ko’proq, ko’r ichak, ko’tariluvchi va ko’ndalang qismlarida kamroq 
bilinadi. Shunday qilib, ko’r ichakdan to’gri ichakka tomon yallig’lanish jarayoni kuchayib boradi. 
Yo’g’on ichak shilliq pardasini yallig’lanishi 
kolit
deb ataladi, u etiologiyasi jixatidan dizenteriya koliti 
xisoblanadi. Dizenteriya kolitini rivojlanishi 4 bosqichga ajratiladi.