Electr xa'm magnetizm lat
birinen ajıratılgan (izolyatsiyalang’an) eki o’tkizgishke aytamız
Download 1.56 Mb. Pdf ko'rish
|
ELEKTR HA’M MAGNETIZM
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kondensatordın’ sıyımlıg’ı dep onın’ astarları arasındag’ı potentsiallar ayırmasın bir birlikke arttırıw ushın
birinen ajıratılgan (izolyatsiyalang’an) eki o’tkizgishke aytamız. Sol o’tkizgishlerdin’
formasına baylanıslı shar ta’rizli, tegis ha’m basqa da kondensatorlardın’ bolıwı mu’mkin (20- su’wret). 20-su’wret. Shar ta’rizli ha’m tegis kondensatordın’ su’wretleniwi. Kondensatordı payda etiwshi o’tkizgishlerdi kondensatordın’ astarları dep ataydı. Arasında bir tekli elektr maydanın payda etiw ushın astarlardı arnawlı formag’a iye etip sog’adı. 8-su’wrette tegis kondensatordın’ elektr maydanı, al 14-su’wrette tegis kondensatordın’ ishindegi elektr maydanının’ kondensatordın’ zaryadlang’an eki astarı payda etken maydanlardın’ qosındısına ten’ bolatug’ınlıg’ı ko’rsetilgen edi. Bir tekli maydanlardı a’dette bir birine jaqın turg’an tegis eki plastinka, eki kontsentrlik sfera (orayları bir noqatta jaylasqan eki sfera), eki koaksiallıq tsilindr (ko’sherleri bir bolg’an eki tsilindr) payda ete aladı. Usıg’an sa’ykes tegis, sferalıq ha’m tsilindrlik kondensatorlar boladı. 31 Kondensatordın’ tiykarg’ı хarakteristikası bolıp onın’ sıyımlıg’ı bolıp tabıladı. Kondensatordın’ sıyımlıg’ı dep onın’ astarları arasındag’ı potentsiallar ayırmasın bir birlikke arttırıw ushın kerek bolg’an elektr zaryadlarının’ mug’darına aytadı. Yag’nıy = − . (46) A’dette potentsiallar ayırması − bolg’an shamanı sa’ykes noqatlar arasındag’ı kernew dep ataydı. Biz kernewdi ha’ripi menen belgileymiz. Demek kondensatordın’ sıyımlıg’ı dep = (47) shamasın da aytadı ekenbiz. Tegis kondensatordın’ sıyımlıg’ı: = 4 (48) formulası menen an’latıladı. Bul an’latpada arqalı kondensator astarının’ maydanı, arqalı olar arasındag’ı qashıqlıq, arqalı astarlar arasındag’ı ortalıqtın’ dielektriklik sin’irgishligi belgilengen. Shar ta’rizli kondensatordın’ sıyımlıg’ı bolsa = (49) shamasına ten’. Bul an’latpada ha’m ler arqalı eki kontsentrlik sferanın’ radiusları belgilengen. Bul radiuslardı shama menen o’z-ara ten’ ha’m − = dep belgilesek, onda ≈ 4 ≈ 4 ≈ 4 . Na’tiyjede (49)- formula (48)-formulag’a aylanadı. Endi kondensatorlardı o’z-ara jalg’aw ma’selesi menen tanısamız. Kondensatorlardı bir biri menen parallel ha’m izbe-iz jalg’aw mu’mkin (21-su’wret). Geypara jag’daylarda parallel ha’m izbe-iz jalg’awdın’ kombinatsiyaları da qollanıladı. 21-su’wret. Kondensatorlardı bir biri menen parallel (a) ha’m izbe-iz (b) tutastırıw. 32 O’z ara parallel etip tutastırılg’anda kondensatorlardın’ sıyımlıqları qosıladı. Cebebi bul jag’dayda eki kontensatordın’ astarları arasındag’ı potentsiallar ayırması birdey, al birdey astarlardın’ zaryadları qosıladı: = + . Bul shamanı potentsiallar ayırmasına bo’liw arqalı = + formulasın alamız. Al sıyımlıqları ha’m bolg’an kondensatorlardı izbe-iz tutastırsıq, onda ortada jaylasqan bir biri menen tutastırılg’an astarlar ta’sir arqalı zaryadlanadı ha’m sonlıqtan olardın’ zaryadları birdey, al belgileri qarama-qarsı. Usının’ saldarınan eki kondensatordın’ zaryadları birdey. Potentsiallar ayırması qosıladı − = ( − ) + ( − ). Al − = , − = , − = / bolg’anlıqtan 1 = 1 + 1 Formulası alınadı. Bunnan = an’latpası alınadı. Demek izbe-iz tutastırılg’anda sıyımlıq kemeyedi eken. Eger = bolsa, onda = . Sıyımlıqları ha’r qıylı u’sh kondensatordı izbe-iz jalg’asaq, onda = . Eger kondensatorlardın’ sıyımlıqları o’z-ara ten’ bolsa, onda = . Download 1.56 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling