Elektrotexnika elektr energiyasidan foydalanib ishlovchi qurilma va mexanizmlarni ishlashini, xamda elektr energiyasini ishlab chiqarish va uni uzatish bilan bog’liq muammolarini o’rganuvchi texnikikaviy fandir

U_tya

8.8-rasm. Tranzistorlar asosida tuzilgan tok stabilizatori sxemasi. T₁ T₂- tranzistorlar, S_t-stabilitron, R₁,R_k-rezistorlar, R_yu-yuklanuvchi rezistor.
S_tstabilitron yordamida namni kuchlanishi xosil kilinadi. T₁ tranzistori rostlash, T₂ tranzistori esa kuchaytirish vazifasini bajaradi. Rostlanuvchi tranzistor T₁ va namunaviy rezistor R₁ lar ketma-ket ulangan yuklama rezistori R_yuorkali o’tgan tok I_yu chikish kattaligi xisoblanadi. Stabilizator ishlagan vaqtida namunaviy rezistor U_tya dagi kuchlanish tushuvi bilan taqqoslanadi. Bu kuchlanishlar farki rotslovchi tranzistor T₁ kollektor – emitter uzatishdagi karshilikni boshkaruvchi tranzistor T₂ da kuchaytiriladi, natijada tokni stabillanadi. R_k rezistor kuchaytirgichni kollektor zanjiridagi yuklama.
Transformatorlarni vazifalari va qo’llanilish soxalari.
O’zgaruvchan tok kuchlanishini chastotasini o’zgartirmay uning miqdorini orttiruvchi statik elektromagnit apparat, yoki kuchlanish miqdorini orttirib yoki kamaytirib beradigan elektroinduksion statik apparat–transformator deyiladi. Elektr energiyasi,elektrostansiya generatorlaridan iste’molchilarga uzatiladi;iste’molchilar esa ko’pincha stansiyadan uzoq masofalarda joylashgan bo’ladi. Ener-giya isroflarini kamaytirish va simlarning og’irligini kamaytirish maqsadida generatorlardagi kuchlanish miqdorlarinini bir necha o’n yoki yuz marotaba katta bo’lgan elektr uzatish kuchlanishigacha ko’tarish kerak bo’ladi.
Transformatorlardan juda ko’p maqsadlarda foydalaniladi. Transformator berk po’lat o’zak–magnit o’tkazgichdan tuzilgan bo’lib, bu magnit o’tkazgichga o’zaroelektr kontaktga ega bo’lmagan ikki yoki bir necha chulg’am o’ramlari joylashtirilgan bo’ladi. Magnit o’tkazgichning chulg’amlari joylashgan qismi o’zak – deb ataladi.