Elif Shafaq ishqqa oid qirq qoida
Download 1.48 Mb. Pdf ko'rish
|
Ishqqa oid 40 qoida
1244 yil, oktyabr, Konya.
Hech bir tashqi sababsiz - faqat shu shaharda yashagan va yashayotgan, tanish va notanish aziz-avliyolarga ta'zim qilish uchungina - bu notanish shahar darvozasi qarshisida to'xtadim. Hayotimda sira ham aziz-avliyolar ruhlaridan oq fotiha tilamasdan yangi joyga kirmaganman. Bu joy musulmonlarga tegishlimi, xristianlargami yoki yahudiylargami, ahamiyatsiz bo'lgan. Avliyolar oddiy insonlar orasidagi bunday tafovut doirasidan tashqari (yuqori) turishlariga ishonaman. Avliyolar barchaniki. Alqissa, Konyani birinchi bor uzoqdan ko'rishim bilanoq, har doimgiday ta'zim bajo qildim. Lekin menga javoban har safargidek fotiha berish o'rniga, ular xuddi mozor ustidagi tosh kabi jimjitlik saqladilar. Men ikkinchi marta va bu safar balandroq ovozda ulardan fotiha so'radim. Yana jimjitlik. Shunda tushundim: ular eshitib turishgan edi. Faqat fotiha bergilari kelmayapti. - Ayting, aybim nimada? - so'radim men shamoldan, qayoqqa esayotgan bo'lsa shu yoqdagilarga savolimni yetkazsin uchun. Shamol tez orada javob olib keldi: - O, darvish, bu shaharda sen ikki bir-biriga qarama-qarshi holga duch kelasan. Musaffo ishqqa va ashaddiy nafratga. Biz seni ogoh etmoqdamiz. Shunga qaramay, o'z qaroringdan qaytmasang, tavakkal qil. - Ogohlantirishingiz sira shart emas edi, - dedim men. - Sof ishqni uchratishning o'zi menga yetardi. Bu so'zlarimdan keyin Konya avliyolari menga fotihalarini berdilar. Ammo men darhol shaharga kirishni istamadim. Otim o'tlab yurgunicha, eman daraxti ostida o'tirib, uzoqdan shahardagi binolarning tashqi ko'rinishlarini tomosha qildim. Minoralar quyosh nurlari ostida yaraqlab turardi. Ora-sira itlar vovullar, eshaklar hangrab qo'yar, bolalar kulgisi eshitilar, savdogarlar baqir-chaqir qilishardi - oddiy shaharga xos shovqin-suron edi bu. Qiziq, bu yopiq eshiklar va panjaralangan derazalar ortiga qanday quvonch va anduxlar yashiringan ekan? Darbadar darvish sifatida bu yangi hayot bo'sag'asida o'zimni bir qadar noqulay his etar edim, lekin shunda quyidagi muhim qoidani esladim: «Yo'lingda uchraydigan to'siqlarga qarshilik qilma. Hayot o'z o'zanida oqishiga qo'yib ber. Hayoting o'zgarib ketsa, bundan diling vayron bo'lmasin. O'tmish kelajakdan yaxshiligini qayoqdan bilasan?» - Assalomu alaykum, darvish, - degan do'stona ovoz meni xayolot olamidan chiqarib oldi. O'girilib qarab, uzun mo'ylovli dehqonni ko'rdim. U har daqiqa o'lib qolishi mumkin bo'lgan qovurg'alari sanasa bo'ladigan ozg'in buqaga qo'shilgan aravada ketardi. - Vaalaykum assalom! Alloh sizdan rozi bo'lsin! - javob berdim men. - Nima uchun bu yerda yolg'iz o'tiribsiz? Yo'l yurib charchadingizmi? Istasangiz, birga ketaylik. Men kulimsiradim: - Rahmat, men, yaxshisi, buqangizga yuk bo'lmasdan, piyoda ketaman. - Mening buqamni kamsitdingizmi? - dedi xafalanib dehqon. U qari va holsiz bo'lgani bilan men uchun qadrli. Dehqonning so'zlaridan hushyor tortdim. O’rnimdan irg'ib turib, ta'zim qildim. O'zing ham Xudo yaratgan bu olamning kichik bir zarrasi bo'laturib, U yaratgan jonzotlarga, bu inson bo'ladimi yo hayvonmi, baribir, nechuk bunday bepisandlik qilding? Dehqonning chehrasiga bir lahza ishonchsizlik soya soldi. Uning yuzida bir fursat hech nimaning ifodasi bo'lmadi, mening kulayotgan yo kulmayotganimni bila olmay qolgan edi go'yo. - Umrimda bunaqasi bo'lmagan, - dedi keyin hushiga kelib va menga xushnud jilmaydi. - Hech kim ho'kizingizdan uzr so'ramaganmi? - Bu ham. Men o'zimdan hech kim hech qachon uzr so'ramagani haqida o'ylayotgan edim. Odatda men kechirim so'rayman. Hatto boshqalar menga adolatsizlik qilsalar ham, kechirimni hamisha men so'rayman. Uning so'zlari meni mahzun qildi. - Qur'onda barchamiz va har birimiz yagona va eng yaxshi shakl asosida yaratilganimiz aytilgan. Bu qoidalardan biri, - dedim sekingina. - Qanaqa qoida? - so'radi dehqon. - «Xudo hamisha sen bilan mashg'ul. Har bir inson Xudoning yaratmishidir va u sekin-asta, lekin og'ishmasdan barkamollashish sari harakatlanadi. Bizlar Xudoning tugallangan yaratiqlari emasmiz, biz to'liq mukammallik ishtiyoqidagi yaratiqlarmiz. Xudo har birimiz bilan alohida ishlaydi, zero insoniyat - har bir qismning umumiyatda muhim o'rni borligini bilguvchi buyuk me'mor san'atining asaridir». - Siz ham bu erga xutbani tinglash uchun keldingizmi? - qiziqib so'radi dehqon. - Odam juda ko'p bo'ladiganga o'xshaydi. U juda mashhur. Mening yuragim qinidan chiqayozdi: gap kim haqida ketayotganini tushundim. - Ayting-chi, Rumiy ma'ruzalarida o'ziga xos nima bor? Dehqon hech nima demasdan osmonga tikildi. Uning fikrlari qayerlardadir uzoqlarda uchayotganmidi yoki umuman uchmayotganmidi, bilib bo'lmaydi. - Men qishloqdan kelayapman, u yerda hayot juda og'ir, - dedi u nihoyat. Oldin ocharchilik bo'ldi, keyin mo'g'ullar. Ular o'z yo'lida uchragan qishloqni talon-toroj qilishdi va yondirishdi. Lekin shaharlarda bundan ham yomon bo'ldi. Ular Arzurumni, Sivesni, Qaysariyni bosib olishdi, hamma erkaklarni qirib tashlashdi va ayollarni o'zlari bilan olib ketishdi. Menku uyim va xotinimni yo'qotmadim. Lekin halovatimni shunday yo'qotdimki, bir daqiqa ham tinchlik bo'lmayapti. - Bunga Rumiyning qanday aloqasi bor? - so'radim men. Dehqon ko'zlarini ho'kizi tomonga qaratdi va o'sha bir taxlitdagi ovozda dedi: - Rumiy xutbasini eshitganda, barcha g'am- qayg'ular tarqab ketadi, - deyapti hamma. - Siz bilan Konyaga borganim bo'lsin, - dedim men. - Yo'lda Rumiy haqida gapirib berasiz. Men otimni aravaga bog'ladim va o'zim dehqonning yoniga o'tirdim va bu qo'shimcha yuk ho'kizga sira bilinmaganini sezib, xursand bo'ldim. U oyoqlarini avvalgiday bir maromda qo'ygancha sekin ketaverdi. Dehqon menga non bilan echki pishlog'idan uzatdi. Biz ovqatlanib, tamaddi qilib ketdik. Shu tariqa men ko'm-ko'k osmonda charaqlab turgan quyosh va shahar avliyolarining diqqat-e'tibori ostida Konyaga kirib keldim. - Salomat bo'ling, birodarim, - dedim men aravadan tushib va otimni yechib oldim. - Xudo xoxlasa, namozda ko'rishgunimizcha! - dedi javoban dehqon. Men bosh irg'adim va xayrlashib qo'limni ko'tarib qo'ydim. - Inshoolloh. Garchi xutbaga juda borgim kelayotgan esa-da - axir Rumiy bilan uchrashish otashin orzuyim edi - lekin eng oldin shaharni aylanishga va odamlar mashhur xatib haqida nimalar deyishlarini eshitishga qaror qildim. O'z ko'zlarim bilan ko'rishdan oldin unga boshqalarning - yaxshi va yomonning, yaxshi ko'radigan va yaxshi ko'rmaydiganlarning ko'zlari bilan qaragim keldi. Download 1.48 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling