Elif Shafaq ishqqa oid qirq qoida
Olov (Zararli narsalar vayron qiladi va yo'q qiladi) Ichkilikboz Sulaymon
Download 1.48 Mb. Pdf ko'rish
|
Ishqqa oid 40 qoida
Olov
(Zararli narsalar vayron qiladi va yo'q qiladi) Ichkilikboz Sulaymon 1246 yil, fevral, Konьya. Odatda, men mast bo'lsam, xayolparast bo'lib qolaman, buyuk Rumiyning karvonsaroyga kirib kelayotganini ko'rib, o'zimni chimchilab ko'rdim. Lekin ro'yo yo'q bo'lmadi. - Hoy, Xristos, menga nima ichirding? - qichqirdim men. - Keyingi finjondagi qanday may edi? Agar menga nima ko'rinayotganini aytsam, aslo ishonmaysan. - Jim bo'l, ahmoq, - shivirladi orqamda o'tirgan kimdir. Men bu kim ekanini bilish uchun orqaga qaradim, qarasam, hamma, jumladan, Xristos ham, eshikdan ko'z uzmay qarab turishardi. Hamma jim qotgan, hatto karvonsaroyning shu yerdagi iti ham vovullamay, yerga qapishib qolipti. Eron gilamlari bilan savdo qiladigan savdogar ham o'zi ashula deb o'ylaydigan ahmoqona kuylarini aytishdan to'xtagan. Ayni payt u o'tirgan o'rindig'idan sakrab turdi va odatda mast odamlar o'zlarini hushyor ko'rsatish uchun qilganlariday, yuziga jiddiy ifoda berish uchun boshini baland ko'tardi. Jimlikni Xristos buzdi. - Xush kelibsiz, Mavlono, - dedi u iloji boricha hammadan ortiq iltifot ko'rsatishga urinib. Tashrifingiz men uchun sharaf. Xizmat? shen chindan ham Rumiyni ko'rayotganimni anglaganimdan keyin ham ikki marta ko'zimni qisdim. - Rahmat, - javob qildi Rumiy keng, lekin kuchsizroq jilmayib. - Men may xarid qilmoqchi edim. Bechora Xristosning hatto chakagi osilib qoldi. O'ziga kelgach, Rumiyni mening yonimdagi tasodifan bo'sh qolgan kursiga o'tirishga taklif qildi. - Assalomu alaykum, - salomlashdi men bilan Rumiy o'tirgan zahoti. Men ham u bilan salomlashdim va bir-ikki og'iz shirin so’z qo'shganday ham bo'ldim, lekin Rumiy ularni unchalik to'g'ri ilg'agani noma'lum. Sirtdan qaraganda sokin, qimmatbaho liboslarida Rumiy, mayxonaning doimiy mijozlaridan keskin ajralib turardi. Men Rumiy tomonga cho'zildim, past ovozda shivirlab so'radim: - Gapim qo'pol ko'rinsa, kechiring, lekin sizdaiyin inson bu yerda nima qilib yuripti? - So'fiylik sinovini topshirayapman, - javob qildi Rumiy, xuddi bizlar yaqin do’st bo'lib qolganday menga ko'z qisib. - Mendagi shon- sharafdan asar ham qolmasin uchun Shams meni shu yoqlarga yubordi. -Shu yaxshimi? Rumiy kulib yubordi. - Bu qanday qarashga bog'liq. Ba'zan o'zligingni qutqarish uchun barcha avvalgi bog'lanishlarni yo'q qilish kerak. Agar o'z oilamizga, jamiyatdagi o'rnimizga, hatto o'z yo'limiz (maktabimiz) yoki machitimizga o'ta bog'lanib qolishimiz Xudo bilan bevosita bog'lanishimizga xalal bersa, bu bog'lanishlardan voz kechish kerak bo'ladi. Men Rumiyni to'g'ri tushunganimga unchalik ishonchim yo’q edi, lekin U bergan tushuntirish menga oqilona bo’lib tuyuldi. Men so'fiylarni har doim biroz devonasifat, har hil telbaliklarga qodir, lekin yorqin va qiziqarli insonlar deb hisoblar edim. Endi Rumiy men tomonga cho'zildi va u ham shivirlab so'radi: - Siz ham qo'polligim uchun kechiring-u, lekin yuzingizdagi chandiq qanday paydo bo'lgan? - Buning qiziq joyi yo'q. Kechasi uyimga ketayotganimda mirshablarga duch kelib qoldim, ular meni o'larli qilib do'pposlashdi. - Nima uchun? - astoydil qayg'urib so'radi Rumiy. - Chunki may ichgan edim, - dedim, ayni shu payt Xristos Rumiy oldiga qo'yib ketgan ko'zalarni ko'rsatib. Rumiy bosh chayqadi. Avvaliga u shunday bo'lishi mumkinligiga uncha ishonqiramadi, keyin menga do'stona jilmayib qo'ydi. Bu bilan suhbatimiz tugamadi. Biz non bilan echki sutidan tayyorlangan pishloq chaynab o'tirgancha, e'tiqod, do'stlik haqida va boshqa, men ancha ilgarilari unutib yuborgan, hozir esa men xursand bo'lib to'kib solgan boshqa masalalarni muhokama qilib o'tirdik. Quyosh botar-botmas Rumiy uyiga ketishga chog'landi. Qovoqxonadagilarning hammasi u bilan xayrlashish uchun o'rinlaridan turishdi. G'aroyib tomosha! - Lekin siz bizga nima uchun may ichish taqiqlanganini aytmasdan keta olmaysiz, - dedim men. Xristos ardoqli mehmonni xafa qilib qo'yishimdan xavotir olib, qovog'ini uygancha shoshildi: - Jim bo'l, Sulaymon. Nima uchun so'rayapsan? - To'g'risida, - Rumiydan ko'z uzmasdan gapimda turib oldim men. - Mana siz bizni ko'rdingiz. Biz yomon odamlar ekanmizmi? Vaholanki, bizni hamma yomonotliq qiladi. Agar biz tinch yursak va hech kimga xalal bermasak, mayxo'rlik qilishimizning nimasi yomon, menga shuni ayting? Burchakdagi oyna ochiq bo'lishiga qaramay bu katta xona qorong'u va nam edi. Hamma Rumiy nima deyishini kutib turardi. Men hamma uning javobini qiziqib kutayotganini ko'rib turardim. Rumiy xayolchan, xomush va tamomila hushyor edi. Va u shunday dedi: Gar mayxo'r qalbida bo'lsa ezgulik, May kayfi yashirmas, yashira olmas. Lek bo'lsa gar unda zarra yovuzlik, Qancha ichsa hamki, mayla yuvilmas. Shuning-chun, ey do'stlar, ichmaslik kerak... Biz hammamiz mamnun holda, uzoq vaqt uning so'zlaridagi ma'noni tushunishga urinib jim qoldik. - Do'stlarim, mayni unchalik bezarar deb bo'lmaydi, - dedi Rumiy, lekin endi boshqacharoq, ishonchliroq va qat'iyroq qilib. - U insondagi jamiki eng yomon narsalarni yuzaga olib chiqadi. Biz undan uzoqroq turishimiz kerakligiga shubha qilmayman. O'zimizdagi illatlar uchun mayni ayblamaslik kerak. Kishi o'zidagi takabburlik va boshqa illatlarga qarshi kurashishi kerak. Mana shu muhimroq. Oxir-oqibat kim ichishni istasa, ichaveradi, istamasa, ichmaydi. Biz o'z mas'uliyatimizni o'zgalarga yuklamasligimiz kerak. Din hech kimni hech nimaga majbur etmaydi. Ba'zilar uni ma'qullab boshlarini irg'itishdi. Men esa donishmandlikni qadah bilan sharaflash kerak, degan ishonch bilan may solingan finjonimni ko'tardim. - Siz yaxshi insonsiz, sizda ulkan yurak bor, - dedim men. - Sizning yurish-turishingiz haqida kim nima deyayotganining ahamiyati yo'q, u odamlarning qanday vaysaqiligini hammadan yaxshi men bilaman, lekin hamon bu yerga biz bilan tengma-teng suhbatlashgani kelibsiz, demak, siz juda zo'r va'zxonsiz. Rumiy menga do'stona qarab qo'ydi. Keyin labiga ham tekkizmagan ikki ko'zachadagi mayni oldi, kechki nimqorong'ulik qa'rida ko'zdan g'oyib bo'ldi. Download 1.48 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling