Elmi redaktor: Rəvcilər: dos. E. N. Kərimo v prof. I. A. Kərimli dos. T.Ş.Şükürov
Download 4.84 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Siyasi-iqtisadi rejimin uçotu
- Şəkil 1.2. Əsas beynəlxalq marketinq strategiyalarının inkişafı
|
2. Beynəlxalq marketinqin predmeti və konsepsiyaları Beynəlxalq marketinq strategiyasının seçiminin səbəb və məqsədi müxtəlif ola bilər. Məsələn, əmtəənin həyat dövriyyəsinin uzadılması, iqtisadiyyatın və istehsal həcminin genişləndirilməsi məqsədilə bazar potensialının artırılması, xarici bazarın həcm və rəqabət şəraitinə görə müqayisəli üstünlüklərindən istifadə olunması kimi. Beynəlxalq marketinq qlobal və multimiUi ola bilər. Əgər məqsədli bazar seçimində kampaniya ayrı-ayrı xarici bazarların xarakterindəki oxşarlığa istiqamətlənirsə, o zaman o
marketinq konsepsiyasını seçir. Bu halda marketinq kompleksinin standartlaşdırılması hazırlanır. Standartlaşdırma əmtəəni, reklamı, bölgü kanallarını 10
əhatə edir. Kompaniyaları isə beynəlxalq adlandırırlar. Bir qayda olaraq, onların beynəlxalq marketinqi etnosentrizm prinsipləri üzərində qurulur və əmtəənin öz ölkəsində olduğu kimi, xarici bazarda da eyni metodların istifadəsinə imkan verir. Əslində bu kampaniyalar milli bazarları beynəlxalq səviyyəsinə qədər genişləndirirlər, bu «yeganə» bazar üçün isə standartlaşdırılımş məhsul təqdim edirlər.
bununla bağlı hər bazar şəraitinə görə marketinq kompleksinin uyğunlaşmasım həyata keçirirlər. Belə bir konsepsiya transmilli korporasiyalara xasdır. Onların geosentrik istiqamətlənməsi oxşar, eləcə də fərqli xarici bazarın üstünlüklərini nəzərə alır və onun təsiri ilə marketinq kompleksi uyğunlaşdırıla bilir, ancaq uyğunlaşdmnamn məqsədəuyğun olduğu yerdə belə, marketinq kompleksi hissə-hissə standartlaşdırılır. Məsələn, standartlaşdırılımş əmtəənin irəliləməsi tamaıuilə uyğunlaşmış reklamla müşahidə olunar və yaxud marketinq kompleksinin bütün tərkibi uyğunlaşmaya məruz qala bilər. Beynəlxalq marketinq ölkədaxili marketinq kimi marketinqin ümumi prinsiplərinə, metodlarına, onun fundamental funksiyalarına əsaslanır. Bu aspektdən beynəlxalq marketinq ümumi marketinqdən nə isə xüsusi bir əlamətinə görə fərqlənmir. Beynəlxalq marketinq müxtəlif xarici bazar sahibkarlığı formaları üçün konsepsiya işlənməsidir. Beynəlxalq marketinqin predmeti bütün əsas tərkib üçün özəl xüsusiyyətlərinə malikdir. Belə ki, beynəlxalq marketinq öz mahiyyətinə görə tədqiqat funksiyasını yerinə yetirmək üçün özünəxas xüsusiyyətlərə malikdir. Bu xüsusiyyətlər mühitin xüsusiyyətləri, masştabı və marketinq tədqiqatlarının istiqaməti, həm də xarici bazarın öyrənilməsi prosesində yeni məsələlərin həlli ilə müəyyən olunur. Bu iki fəaliyyətin xarici oxşarlığı olsa belə, onların nəticə əldə etmələrinin yolu fərqlidir. Onların fərqi ondadır ki, milli marketinqdə daxili bazarın tələbatının təsiri altında istehsalın birbaşa iqtisadi qurulması baş verir. Beynəlxalq marketinqdə isə istehsalın strukturu birbaşa dəyişmir, belə ki, bir qayda olaraq öz istehsalını, satışını, mal hərəkətini, xarici bazarın özünəxas şəraiti ilə, yəni mədəni, iqtisadi, sosial, siyasi mühitinə uyğunlaşdırmaqla dolayısı yolla dəyişir. Bu iki marketinq növünün fərqi iştirakçıların, subyektlərin beynəlxalq müqavilələrdə səlahiyyətlərinin böyüklüyünə görə müəyyən edilir. Xarici bazara çıxış beynəlxalq iqtisadi mühitin bir çox vacib elementlərinin nəzərə alınması ilə müşayiət olunur. Belə ki, beynəlxalq marketinq beynəlxalq sahibkarlıq fəaliyyətində milli qanun və qaydalardan xarici və beynəlxalq qanunçuluğu üstün tutur. Beynəlxalq sahibkarlıq fəaliyyətində əsas rolu beynəlxalq şəxsi və kütləvi hüquq oynayır və beynəlxalq marketinq daxili marketinqdən bununla da fərqlənir. Basqa bir fərq isə daxili və beynəlxalq marketinq obyektlərin geniş məsafədə əhatə olunmasıdır. Obyektin əhatə olunması beynəlxalq marketinq də daxili marketinqə nisbətən aşağıdır. Əhatəetmə anlayışı altında daxili bazarda olan bütün mallar başa düşülür. Beynəlxalq marketinqdə isə ölkə daxilində istifadə olunan və beynəlxalq bazara ixrac olunan əmtəə nomenklaturası başa düşülür. Eyni zamanda beynəlxalq marketinqin əhatə dairəsi coğrafi əlamət üzrə qlobal iqtisadiyyat şəraitində milli marketinqə nisbətən nəzərə çarpacaq dərəcədə yüksəkdir. Beləliklə, beynəlxalq marketinqin fərqləri aşağıdakı kimi ümumiləşdirilir: -
-
əsas funksional məsələlərin həlli mexanizminə görə; -
sahibkarlıq fəaliyyətinin subyekti statusuna görə; -
bazarı əhatə etmə genişliyinə görə. 11 Beynəlxalq marketinqin spesifikası,müəssisələrin xarici bazara çıxması beynəlxalq iqtisadi həyatın beynəlmiləlləşmə və qloballaşma nəticəsində ortaya çıxan yeni reallığı ilə müəyyən olunur. Qeyd etmək lazımdır ki, beynəlxalq marketinq beynəlxalq əmək bölgüsü ilə əlaqədardır. Həqiqətən beynəlxalq əmək bölgüsü beynəlxalq marketinqin inkişafına təkan verir. Beynəlxalq əmək bölgüsü sadəcə əmək bölgüsü deyil, əməyin daha çox bölünməsidir və beynəlxalq marketinq xüsusi növ marketinqdir. 3. Beynəlxalq marketinqdən istifadənin xüsusiyyətləri Beynəlxalq marketinqdən istifadənin incəlikləri aşağıdakı amillər haqqında biliklərin olmasını tələb edir:
haqqında bilikləri bilmək və istifadə etməkdir. Dövlət öz firmasına kömək etmək iqtidarmdadırmi? Bu kömək ixracatçılara subsidiyalar, investorların dəstəklənməsi, ETTKİ-yə dövlətin güzəştləri və s. formasında ola bilər. Öz növbəsində dövlət xarici firmaların fəaliyyətini məhdudlaşdıra da bilər. Məsələn, Səudiyyə Ərəbistanı hökuməti xarici investorlar üçün bağlı olan iqtisadi sektorların siyahısını dərc edir. Bu siyahıya neft olan yerlərin kəşfiyyatı, müdafiə sənayesinə maliyyə xidməti, Məkkə-Mədinə ərazisində istənilən işgüzar aktivlik, topdan ticarət, distribütoıiuq, tibbi xidmət, dərmanşünaslıq, televiziya, radio və göstəricilərin yayımlanması, balıqçılıq, hava və su daşınması və s.daxildir. Siyasi-iqtisadi rejimin uçotu - müəssisənin öz xarici fəaliyyətini həyata keçirmək istədiyi ölkənin xarici sahibkarlar üçün yaratdığı şəraitin xüsusiyyətlərini nəzərə almalıdır. Bütün gömrük tariflərini və idxalın qeyri-tarif məhdudiyyətlərini, həm də investisiya iqliminin strukturuna daxil olan amilləri və uyğun olaraq verilmiş bazarın bütün risklərini diqqət mərkəzində saxlamaq lazımdır. Bazar mühitinin faktorlarına - xarici mal bazarının həm lokal, yəni bir ölkədə, həm də uyğun əmtəənin regional və dünya bazarında xüsusiyyətləri, ayrılıqda müxtəlif ticarət bloklarının ticarət- iqtisadi şəraiti daxildir. Milli bazardakı marketinqdən fərqli olaraq, beynəlxalq marketinq xarici bazarda firmanın fəaliyyət variasiyalarına malikdir ki, onların funksional fəaliyyətinə və təşkilinə daha çox təsir edir. Müxtəlif ölkələrdə, hətta bir ölkənin ayrı-ayrı hissələrində eyni bir əmtəənin bazar şəraiti nəzərə çarpacaq dərəcədə fərqlidir. Beynəlxalq marketinqdə xarici bazarın infrastrukturunun spesifikası və onun təşkili xüsusiyyətləri müxtəlifdir. Beynəlxalq marketinq satışın təşkilinin çox müxtəlif sistemləri, ticarət istehsal fəaliyyətinin özünəməxsus qaydaları ilə, yerli ənənələrlə müxtəlif əməliyyatları həyata keçirir. Beynəlxalq marketinqdə aşağıdakıelmi-texniki xarakterli amillər nəzərə alınır; a)
b)
yeniliklər; c)
əmtəə və xidmətlərin modifıkasiyası, standartlar; d)
işci qüvvəsinin ixtisaslaşması; e)
beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin mdlli, dövlətlərarası tənzimlənməsi. Xarici sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan firmaların müxtəlif iqtisadi konvensiyaların, xartiyaların, kodekslərin, təlimatların köməyi ilə idarə etməsi vacibdir. Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, vacib şərt beynəlxalq və mülki hüququn əsas biliklərini öyrənməkdir. Müxtəlif ölkələrin iqtisadi, sosial və mədəni xüsusiyyətləri, marketinqin vasitələ 12
rindən daim bu və digər bazarın xüsusiyyətlərinə görə istifadənin vacibliyini təsdiqləyir. Bir çox hallarda söhbət marketinqin konkret xarici bazar üçün sosial modelindən gedir. Nəzərə almaq lazımdır ki, marketinq fəaliyyətinin ayrı-ayrı elementləri müxtəlif ölkələrdə müxtəlif effekt verə bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, müasir beynəlxalq marketinq xarici ticarət sahəsindəki marketinqdən daha geniş bir anlayışdır. Onun mexanizmi daha mürəkkəbdir. Xarici ticarətdəki texniki fəndlar beynəlxalq marketinqdə yoxdur. Beynəlxalq marketinqin tətbiqinin əsas istiqamətləri hansılardır? Beynəlxalq marketinqi beynəlxalq biznesin bütün sferalarında istifadə etmək olar. O , daha çox aşağıdakı mühitlərdə geniş yayılmışdır; -
-
texnologiyaların mübadiləsində; -
beynəlxalq podrat münasibətlərində; -
beynəlxalq maliyyə investisiya münasibətlərində; -
xarici xammalların mənimsənilməsində; -
internetdə. Beynəlxalq marketinq beynəlxalq istehsalda və elmi-texniki əməkdaşlıqda, həm də beynəlxalq iqtisadi təşkilatların fəaliyyətində daha aktiv tətbiq olunur. 4. Bcynəlxalq marketinqin tətbiq səviyyələri Beynəlxalq marketinq praktikası onun bir neçə səviyyədə tətbiqini məqbul hesab edir. Bir qayda olaraq, müəssisələrin marketinqə cəlb olunması prosesinə aşağıdakı səviyyələri daxil etmək olar: 1.
2.
Epizodik beynəlxalq marketinq. 3.
Müntəzəm beynəlxalq marketinq. 4.
İnkişaf etmiş beynəlxalq marketinq. 5.
Qlobal beynəlxalq marketinq. Birinci səviyyədə müəssisənin aşkar olmayan beynəlxalq marketinqi öz məhsulunun xarici bazara irəlilədilməsi üçün xüsusi səy göstərmir, amma bu və ya digər kanalla o, xarici alıcıya malı çatdırır. Müəssisə bu və digər dərəcədə xarici bazarda rəqabət qabiliyyətini, mala olan tələbi, toplanması mümkün olan məlumatlara əsasən izləyə bilir. Müəssisə beynəlxalq marketinqin ikinci mərhələsində, epizodik beynəlxalq marketinq mərhələsində xarici bazara dünya standartlarına uyğun rəqabət qabiliyyətli məhsulun artıqlığı zərurətindən çıxır. Bu xarici bazara bir dəfə və ya çoxdəfəli çıxış ola bilər. Amma bu halda da müəssisə xarici bazara məqsədli bazar kimi baxmır. Üçüncü, müntəzəm beynəlxalq marketinq mərhələsində müəssisə, doğrudan da, beynəlxalq marketinqlə məşğul olur. Yəni daimi əsasda qarşısına xarici bazara çıxmaq və orada mövqeyini möhkəmləndirmək məqsədini qoyur. Müəssisə özünün xarici siyasət fəaliyyətini aktivləşdirir, xarici bazarı dərindən öyrənir, mənimsəyir və beynəlxalq biznesdən çoxlu gəlir əldə edir. Bununla bərabər bu mərhələ müəssisə üçün xarici bazar onun daxildəki əhəmiyyətini üstələmir. Müəssisənin əsas səyləri hər şeydən əvvəl daxili bazardakı tələbatı ödəməyə yönəldilir. Əksər müəssisələr, əsasən də yerli səviyyədəki xarici bazara ilk dəfə çLxan müəssisələr «Kaskad» beynəlxalq marketinqdən istifadə edirlər. «Kaskad» beynəlxalq marke 13
tinq özündə xarici bazarın tədricən mənimsənilməsi vasitələrini əks etdirir. Beynəlxalq marketinq eyni zamanda müəssisənin inkişafını aşağıdakı kimi istiqamətləndirir: a)
kəsb etsin. b)
Xarici bazarların siyahısını müəyyənləşdirmək və müəssisə üçün, onun fəaliyyəti üçün daha perspektivli olam seçmək. c)
Beynəlxalq marketinqin inkişaf etmiş marketinq mərhələsində, yəni dördüncü mərhələdə müəssisə xarici bazarda sahibkarlıq fəaliyyətinə öz diqqətini aktivləşdirir. Daxili bazar müəssisə üçün əsas vacib amil olsa belə, artıq öz prioritetliyini itirir və çoxlu xarici bazarlarla bir cərgədə durur. Məhz bu mərhələdə müəssisə doğrudan da beynəlxalq müəssisəyə çevrilir və müvafiq marketinq fəaliyyətinə başlayır.
tamlıq kimi baxır, daxili bazarı da ora əlavə edir. Müəssisə qlobal marketinq strategiyası yaradır ki, bu strategiyaya aşağıdakı tələbatlar da.xil edilir: -
öz fəaliyyətini ümumdünya və regional masştabda həyata keçirmək lazımdır; -
öz rəqiblərini və qlobal rəqabət mübarizəsinin həyata keçirilməsi metodlarını və rəqibləri yaxşı bilməlidir; -
Beynəlxalq marketinqdən beynəlmiləl səviyyəli qlobal marketinqə keçid özündə ikili xüsusiyyətləri əks etdirir. Müəssisə qlobal bazarda öz rəqabət qabiliyyətliliyini, üstünlüyünü saxlamaq üçün, iki yanaşmadan istifadə etməlidir. Birincisi, bütün bazarlarda marketinq aktivliyinin standartlaşmasına və öz istehsal səmərəliliyinin prioritet göstəricilərinə istiqamətlənmək və s.
Qlobal marketinqin vacib xüsusiyyəti müəssisənin uyğunlaşmaq tələbatıdır. Yeni dəyişən texnologiyalar əsasında çevik yeni istehsal meydana gəlir. Bu standartlaşmanın üstünlüklərini konkret tələbata malik əmtəənin uyğunlaşdırılma sı ilə birləşdirməkdir. Mütə.xəssis-marketoloqların l'ikrinə görə qlobal marketinqdə əmtəənin uyğunlaşdırılması, standartlaşmaya nisbətən daha artıq dərəcədə şişirdilir. Müəssisə dəqiq müəyyən etməlidir ki, onun istehsal etdiyi məhsul qlobal bazar üçündür, yoxsa beynəlxalq bazar üçündür. İstiqamət kimi qloballaşmaya toxunan sahələrin aşağıdakı nümunəvi təsnifatını vermək olar. a)
tam qlobal (avia sərnişin daşımaları, kompyuter, yarımötürücülər, dərman, avtomobil sənayesi, tikinti maşınları, texniki plastmas); b)
məsafədən idarə olunan silah növləri); c)
multimilli (süni sap istehsalı, poliolefınlər, elmi və tibbi cihazlar, kübrələr, yeyinti məhsullarının yenidən işlənməsi); d)
Əmtəənin qloballaşma dərəcəsini qiymətləndirmək üçün, aşağıdakı göstəricilərdən istifadə etmək lazımdır: təklifin ixtisaslaşmış xarakteri, tələbin eyni cinsliyi, elmi- tədqiqatlara çəkilən xərclərin çoxluğu, dünya masştabında rəqabət, məhsul istehsalında nou-xaularm intensiv tətbiqi, mal və xidmətlərin bazara tətbiqinin qısamüddətli olması və s. Nümunə olaraq lokal bazara uyğunlaşdırılan qlobal əmtəələrə «Microsoft» kom 14
paniyasının «Windows», «MS Word», «MS Exsel» kimi əmtəələrini göstərmək olar ki, onların çoxlu milli versiyaları müxtəlif dillərdə mövcuddur. Bir çox kompaniyalar qlobal marketinq siyasəti qururlar ki, bu da mal siyasətinin yerli və qlobal səviyyədə işlənməsinə əsaslanır. Belə ki, İsveçin «Elektrolüks» firması «Elektrolüks Now» seriyalı soyuducularını Rusiya bazarı üçün xüsusi olaraq istehsal etmişdir. İsveç ekspertlərinin fikrinə görə, rus mətbəxləri üçün hündür və dar soyuducular optimal hesab olunur. Bu məqsədlə Rusiyaya göndərilən soyuducuların hündürlüyü l,8m-dən 2m-ə qədər dəyişdirilmişdir. (Rus ölçüsü artırılmışdır). Mal siyasətinin lokal və qlobal səviyyəsinə differensial yanaşmada marketinq siyasəti aşağıdakı şəkildə qurulur; -
-
hər konkret mühitə əmtəənin uyğunlaşması; -
seçilmiş strategiyanın marketinqin adaptasiya vasitələrilə realizasiyası. Xarici kompaniyalar, beynəlxalq marketinq üzrə bir çox mütəxəssislərin fikrinə görə marketinq kompleksinin uyğunlaşmasına çox fikir verirlər. Hətta Qərbi Avropa bazarında, Avropa Birliyi çərçivəsində avropalı alıcılarla bu hələ bir xəyaldır. Buna görə də mütəxəssislər milli bazarlar arasındakı fərqi müəyyənləşdirməyə çalışırlar. Xarici kompaniyalar bütünlükdə marketinq siyasətinə uyğunlaşmanın və standartlaşmanın çoxvarianth modelini daxil edə bilərlər. Müstəsnalıqlar da var. Məsələn, «Koka-kola» kimi firmanın bütün dünyada standartlaşmış bir marketinq kompleksi ilə dolaşması. Atlantada «Koka-kola»nın müxtəlif ölkələrdə istehsal olunmuş 30 nümunəsi təqdim olunmuşdur ki, bütün 30 nümunə (Türkiyədə, Sinqapurda, Çində, Avropa ölkələrində. Latın Amerikasında və başqa ölkələrdə istehsal olunmuş nümunələri) müxtəlif dada malikdir ki, hər biri istehsal olunduğu ölkənin alıcılarının zövqünə uyğundur.
Strateji istiqamətin seçilməsi kompaniyanın biznes mühitinin, onun strateji prioritetlərinin, rəqabət mübarizəsinin ən optimal sahəsini müəyyənləşdirilməsini mümkün edir. Hər bir kompaniya daxili bazarda olduğu kimi, xarici bazarda da hər şeydən əvvəl, biznesin genişlənməsi strategiyasını həyata keçirməyi, satışın və gəlirin artımının təmin olunması, optimal məqsədli bazarların müəyyən edilməsi və ələ keçirilməsi, məşhur brendlərin və yeni əmtəələrin işlənməsi, satışın effektiv sisteminin yaradılması, reklam aksiyalarının planlaşdırılması, qiymət siyasətinin təkmilləşdirilməsi və bütünlükdə marketinq fəaliyyətinin optimal idarə edilməsi məsələlərini həll edir. Amma beynəlxalq fəaliyyət firmanın işinə yer kürəsi masştabmda ölkə və regional kimi önəmli müxtəliflik gətirir. XX əsrin son onilliyində beynəlmiləlləşmə prosesinin inkişafı beynəlxalq biznes fəaliyyətli kompaniyaların dünyanın bir çox regionlarında mərkəzləşmə ənənəsi yaradır, yəni Avropa İttifaqı və Şimali Amerika azad ticarət haqqında, NAFTA çərçivəsində fəaliyyətə üstünlük verilir. Son dövrdə beynəlxalq marketinq öz inkişafının əsas strategiyasının təkmilləşməsi və inkişafı ilə xarakterizə olunur (şəkil 1.1). 15
Beynolmiblləşmə strategiyası beynəlxalq marketinqdə konkret malın satışında və istehsalında iştirak edən ölkələrin sayı nəzərə çarpacaq dərəcədə artanda və mal öz milliliyini itirəndə müşahidə olunur. Məsələn, IBM kompyuterlərini amerikan məhsulu hesab etmək olmaz, ona görə ki, o, Cənub-Şərqi Asiyada, Şərqi Avropada yığılır. “Soni” kompaniyasının televizorları artıq yapon malı hesab olunur, çünki həmin mallar Cənub-Şərqi Asiyada və Qərbi Avropa ölkələrində yığılır. Kompaniyanın fəaliyyətinin beynəlmiləlləşməsi prosesi bir sıra etapdan ibarətdir ki, bunların hər biri qəbul edilən prioritet qərarlar ilə və özünün strateji vəzifələri ilə xarakterizə olunur. Tarixən kompaniya xaricdə fəaliyyətinin optimal strategiyasını bir sıra variantlardan, yəni qlobal, multimilli strategiyalardan istifadə edərək həyata keçirmişdir. Prinsip etibarilə kompaniya xarici bazarda öz daxili bazarında istifadə etdiyi strategiyanı dəyişmir, amma öz rəqabət mövqeyini yüksəltmək üçün konkret xarici bazarın tələblərinə görə marketinq fəaliyyəti uyğunlaşdıra bilər; multimilli strategiya və ya strateji simbioz yarada bilər, standart uyğunlaşma, differensial standartlaşma və nəhayət, standart marketinq səylərini müxtəlif ölkə bazarlarında istifadə edə bilər (şəkil 1.2).
16
Bazarda fəaliyyətin genişlənməsi və uyğunlaşma strategiyasından qlobal strategiyaya keçid dünya miqyasında inteqrasiya olunma və standartlaşma xarici-iqtisadi və beynəlxalq fəaliyyətin beynəlxalq marketinq mexanizminin və metodlarının mürəkkəbləşməsi hesabına baş verir. Bəzi hallarda kompaniya fəaliyyətini özünün ölkəsinin coğrafi sərhədləri çərçivəsində məhdudlaşdırır. Bəzi ölkələrdə isə əksinə, bütün fəaliyyət xarici bazarda aktiv iştiraka yönəldilir. Beynəlxalq marketinqin əsas strategiyasının inkişafının birinci etapında firma beynəlxalq bazara çıxır. Orada işləməyi öyrənir, öz inkişafının əsas strateji istiqamətlərini təkmilləşdirir və ilkin olaraq öz daxili bazarında, sonra isə xarici bazarda yüksək rəqabət qabiliyyətli mövqe təmin edir. Bu halda əgər firma xarici bazarların mənimsənilməsi istiqamətində müəyyən addımlar atırsa, bu daxili bazardakı marketinq fəaliyyəti strategiyası ilə oxşar olaraq həyata keçirilir. Belə ki, daxili bazardakı kimi dəyişiklik etmədən, bazar payını genişləndirməklə, heç bir uyğunlaşma və ya hansısa bir dəyişiklik edilmədən baş verir. Xarici bazar haqqında və beynəlxalq marketinq haqqında biliklərin və təcrübənin çatışmaması səbəbindən kompaniya xarici bazarda öz daxili bazarındakı rəqabət üstünlüklərindən istifadə etməyə çalışır ki, bu da ona öz fəaliyyətinin coğrafi artırılmasından müəyyən qədər əlavə effekt əldə etməyə imkan verir. Xərclərin aşağı salınması üzrə əldə olunan səmərə əmtəənin yüksək keyfiyyət və texnoloji üstünlükləri ilə kompaniyanın yüksək imici ilə və ya məhşur ticarət markası ilə möhkəmləndirilə bilər. Firma öz xarici mövqeyini genişləndirməyə çalışır və sonunda daxili və xarici bazardakı bazar fəaliyyəti təcrübəsini birləşdirir.
Download 4.84 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|