Elmi redaktor: Rəvcilər: dos. E. N. Kərimo v prof. I. A. Kərimli dos. T.Ş.Şükürov
Download 4.84 Mb. Pdf ko'rish
|
|
2 o). O,
ildə 80-100 mln məhsul istehsal edir. Kompleksin bir korpusu trikotaj məhsulların və köynəklərin istehsalına, ikincisi üst geyimlərinin, yubkalar və cins paltarların istehsalına ayrıhb. Həmçinin yundan haznlannuş məhsulların buraxıhşı üzrə ixtisaslaşdırılmış sənaye də vardır. Kompleksin avtomatlaşdırılmış anbarında gündə 30 min qablaşdırmam həyata keçirməyə imkan verən, 400 iş yerinin əvəzinə 19-nun gücü ilə işləyən Robotstar sistemi tətbiq olunur. O, həmçinin, nəzərə çarpacaq dərəcədə nəqliyyat xərclərini də azaltmağa imkan verir, buda 1996-cı ildə 10 milyard liri keçmişdir. Geyim istehsalı üzrə texnoloji tədqiqatlara «Bennetton Group» son 3 ildə 200 milyard lir investisiya qoymuşdur. «Bennetton»nun effektiv reklam kompaniyaları hamı tərəfindən qəbul olunmuşdur. Bütün dünyada əsas mətni: rasizimlə, QİÇS-lə mübarizə, ətraf mühitin qorunması və s. olan «Bennetton» kompaniyasının iri masştablı reklamları məşhurdur. Bu reklamların nümunələri muzeylərdə, Belçika, Finlandiyada, Yaponiyada, Braziliyada və başqa ölkələrdəki mədəniyyət mərkəzlərində ekspozisiya mövzusu olmuşdur. 1996-cı ildə BMT-nin (FAO) istehsal və kənd təsərrüfatı təşkilatının xahişi ilə «Bennetton» Romada ərzaq məsələlərinə həsr olunmuş ali səviyyədə birinci dünya görünüşünün reklam müdafiəsini təmin etmişdir. Diqqətəlayiqdir ki, dünya bazarında geyimlərin satış həcminin ümumi azalması fonunda, keçən il «Bennetton» firmasında isə əksinə bu göstərici 40% artmışdır. Bu uğur ən çox «Bennetton»un ABŞ, Şərqi Avropa və Yaxın Qərb ölkələrinə aktiv ekspansiyası hesabına əldə olunmuşdur. Effektivlik həm də ticarət mağazalarının sayında deyil, ərazisini artırilma strategiyasında olmuşdur. «Bennetton»un ən böyük geyim mağazası İtaliyada deyil, Londonda yerləşir. «Bennetton» Parisdə, Berlində, Frankfurtda, Vyanada, Barselonada, Praqada, Budapeştdə, Sarayevoda iri firma mağazaları ilə qürur duya bilər. Rusiya istehlakçısı hələ inamla «Bennetton» əmtəə markaları müxtəlifliyinə istiqamətlənə bilmir. Onlardan ən məşhurlarını sayaq.
- «United Colors of Bennetton» kompaniyanın ən məşhur və tanınmış əmtəə markasıdır. Onun adı altında indi yeni «206-parçası» irəlidədir. O, yumşaq praktiki olaraq qırışmayan parçadır. «Sisley» - markası 1968-ci ildə Parisdə əmələ gəlib, Bennetton ona eksklüziv hüququ 1974-cü ildə əldə edib. «012» (Zerododiçi) - 1972-ci ildən mövcuddur. Marka 12 yaşa qədər uşaqlar üçün nəzərdə tutulub. 1974-cü ildən «Bennetton» firmasının uşaq paltarını satan «Mono- marka» mağazalar şəbəkəsinə görə geniş sürətlə inkişaf edir. «Zerontondo» - 1988-ci ildən mövcuddur. Bu marka yeni doğulmuş və 2 yaşma qədər olan körpələr üçün nəzərdə tutulub. Məhsul yalnız təbii liflərdən və hipoallergik materiallardan hazırlanıb. «Nordika» - xizək çəkmələri satışı üzrə tam liderdir (dünya həcminin 26%-i) ötən əsrin 30-cu illərindən tanınmışdır, texnoloji yeniliklərlə zəngindir. «Prins» - tenis raketləri üzrə, bazarda artıq 20 ildən çoxdur ki, prestijli markalardan biridir. 1970-ci ildə yaranıb. 1976-cı ildə «Oversayz» raketkalarmı təklif edərək idmanın bu növündə, həqiqi texnoloji inqilaba başçılıq etdi. 1995-ci ildə «Prins» yeni bir iri yeniliklə seçildi. «Lonq body» (lonq bodi - uzun boy) raketkaları ənənəvi olanlardan 25 sm uzun idi. Prins raketkaları ilə Mixael Çanq, Tomas Enkvist, Alberto Kosta, Peniso Furlan, Yana Novatna və başqa bir çox məşhur tenisçilər oynayırlar. 571
«Prins» markası adı altında, həmçinin, badminton oyunu üçün raketkalar, idman geyimləri və avadanlıqları məşhurdur. «Rolerbleyd» - eyni adlı Minneapolisdən Amerika firması (indi «Bennetton Group» strukturuna daxildir).Ötən əsrin 90-cı illərində rolik konkiləri sənayesində süni canlanmaya başçılıq etmişdir. İndi o, dünya bazarlarında bu məhsulların 39%-nə nəzarət edir. Hazırda əsasən böyük uğurla yeni «aktiv əyləc texnologiyası», həmçinin «Bleya Ranner» modelli rolik konkiləri istifadə olunur. «Killer lup» (qatil ilgəyi) - idmanın avanqard növündə möhkəmlənmiş markadır, skoubordinq kimi. «Kəsi» (qıfıl) - artıq 70 il mövcud olan dağ xizəyi markasıdır. Son zamanlar «Nor- dika» ilə birləşdirilir. «Bayks» - qaçış və dağ velosipedinin populyar markasıdır. «Asolo» - 1975-ci ildən alpinistlərin qayaya dırmaşan idmançıların və turistlərin ayaqqabılarını bəzəyir. Bu nişan altında «Bennetton» kampaniyasının təqdim etdiyi on son yeniliklərdən biri, dərinin tikişsiz üsulla plastik altlıqlara bərkidilməsidir ki, bu daayaqqabmı daha rahat və sukeçirmoz edir. Belə bir texnologiya, həmçinin, «Killer Sup» konkilərinin istehsalında istifadə olunub.
1)
«Bennetton» konserninin beynəlxalq marketinq kompleksinin konsepsiyasını, strategiyasını və xüsusiyyətlərini xarakterizə edin. 2)
3)
Konsern milli bazarın əhatə olunması üçün hansı strategiyadan istifadə edir? Bu strategiyanı onun əmtəə-marka praktikasında təsdiq edin. 4)
«Bennetton» konserninin praktikasında əmtəə-markası hansı üstünlüklərə və ça- tışmamazlıqlara məxsusdur? 5)
məhsulları Azərbaycan bazarında satılır? 11. Beynəlxalq marketinq və əmtəə markası I nümunə. Britaniya firması «Marks & Spancer» özünü yaxşı göstərmiş univermaqlar şəbəkəsinə malikdir, şəxsi istehsal bazarına malik deyil. Ancaq buna baxmayaraq, 1982-ci ildə öz ixracını 58 mln funt sterlinqə qədər artırmışdır. Firmanın beynəlxalq biznesdə 3 strategiyası vardır: 1)
«Sent-Mikle» (sent maykl) əmtəə markasından istifadə hüququ ayrı-ayrı əmtəə təşkilatlarına təqdim olunmasıdır. 2)
Belə hal, məsələn, Finlandiya və Yaponiyada baş vermişdir. Orada «Marks & Spancer» firmasının məhsulları Daniel univermaqlar şəbəkəsində satılır. Bu şəbəkə isə,öz növbəsində, əmtəəni birbaşa müəyyən pərakəndə ticarətçilərə satır, ya da topdan satışı reallaşdırır. 3)
Kompaniyanın siyasəti ona əsaslanır ki, o artıq onun mağazaları olan ölkələrə öz əmtəəsini ixrac etmir. Məsələn, Fransaya, Finlandiyaya, Kanadaya və Niderlanda. II nümunə. «International Harwcster» kampaniyası 1974-cü ildə Sankaşir qraflığmda yerləşən yük maşınlarının istehsalı üzrə iki kiçik layiqli firma əldə etdi (İngiltərə; Seddan, At- kinson şəhərləri). «Atkinson yol cəngavəri» adlanan «A» hərfi ilə asan tanınan, köhnə 372
dəbdə dikəldilmiş qəfəs şəklində məşhur yük maşını idi. «Harwester» 2 kompaniya əldə etdi və yaranmış obrazı rədd etdi. Ancaq köhnə obrazlar geri qayıdır. İspaniyada - Harvester, «Peqasso» istehsal edən «Enasa» firmasını aldı (ispan bazarındadaha çox məqbul olan ad). Bu faktla ispaniyalılar çox qürurlanırlar. Yeni yük maşınları nəslinin əmələ gəlməsilə sonradan «Harwester»də problem əmələ gəldi. Avropada reputasiyaya malik olmadığından, əsasən də yük maşınları ilə bağlı firmaya çox olmayan variantlardan seçim etmək lazım gəlir. Avropa bazarında hansı adı tətbiq etmək? Britaniya yoxsa ispan adını? Ya da bu ad ,ümumiyyətlə, amerikan adı olacaq. Müxtəlif əmtəə markasına malik bu istehsalçı firmalar tərəfindən birləşmənin hansı dərəcəsini görə bilərik? III nümunə. «Coca-Cola», «Pepsi-Cola» kompaniyaları dünyanın müxtəlif ölkələrində alkoqol- suz içkilər buraxan firmalara üstünlük vermişlər və firma nişanının istifadəsi üçün ödəmələr alırlar. Pepsinin indi 150-dən çox ölkədə öz istehsal sahələri vardır, ancaq onlar heç bir zaman lisenziyanın ilk qeydiyyath anından 15-16 il ötəndən sonra istehsal sirrini itirməkdən qorxaraq, heç vaxt öz içkilərinin hazırlanma reseptini patent etməmişlər. «Coca-Cola» 1893-cü ildə təsis edilib. O zamanlar içki mədə və 12 barmaq bağırsaq xorası dərmanı qismində təyin edilmişdir. İndi hər iki məhsul: həm pepsi, həm də koka-kola - böyük əksəriyyət istehlakçılar tərəifndən bir-birini tamamilə əvəz edən, kimi qəbul olunur. 40 il əvvəl situasiya başqa idi. Pepsini o zamanlar fəhlə sinfi ilə eyniləşdirirdilər və «Coca-Cola»ya isə ona ən yaxşı keyfiyyətli mal kimi baxırdılar. Pepsi ilk dəfə ABŞ televiziyasında öz əmtəəsini 1939-cu ildə reklam etdirmək imkanı əldə etdi, ancaq bu iki nəhəngin sonrakı inkişafı həqiqətən heyranedicidir. İkinci Dünya müharibəsi «Coca-Cola» kompaniyasına xeyli gəlir gətirdi. Əsgərlər onu özləri ilə okeanın o tayına gətirdilər. Ancaq «Coca-Cola» hələ bundan da əvvəl bütün işğal olunmuş Avropada spirtsiz içki satışına rəhbərlik edən Almaniyada satılırdı. Bu zamana həm də Hitler Almaniyasında şəkər difisitinə gətirib çıxaran Fanta- nm hazırlığı da aiddir. Eyni zamanda, ABŞ-m Müdafiə Nazirliyi birbaşa cəbhə xəttində «Coca-Cola» buraxılışı üzrə zavodların tikintisinə görə pul ödədi.
Bank sferası əmtəə markasının tamamilə başqa seçim vacibliyi nümunəsini verir. İndi bütün dünyada istifadə olunan turist çeklərinin və plastik kartların yaradıcısı Tomas Kuk (XIX əsr), davamçısı isə «Amerikan Express» kompaniyası olmuşdur. «Diners Club» (Diners Klab) və «Amerikan Express» kompaniyasından sonra, «Viza International» (visa interneyşnəl) və «Master Charge» (mastə çaç) kimi bank konser- sumları da peyda oldular. Bu iki kompaniya yerli banklara, onların iştirakçılarına öz adlarını standartlaşdırılmış beynəlxalq format kartlarında istifadə etməyə imkan verən konsersiumu təşkil edirdi. Görünür ki, belə banklara müştərilər daha çox qiymət verirlər. Belə ki, onlar tərəfindən buraxılan turist çekləri yalnız korrespondent banklarında deyil, həm də həvəslə dünyanın hər yerində, qəbul olunur. Beləcə Britaniya televiziyasmdakı turist kartlarının reklamı beynəlxalq istiqamət azadlığına xüsusi diqqət yetirir. Ümumiyyətlə, yanaşmalar müxtəlifdir, ancaq bu bankların hazırki dövrdə yüksək xidmət səviyyəsi və ümumdünya şöhrətli əmtəə markası təqdim etmək bacarıqlarına xidmət edir. 373
Suallar və tapşırıqlar 1)
Hər adı çəkilmiş şəraitdə təşkilatların beynəlxalq marketinq praktikasında əmtəə markasının rolunu müəyyən edin. 2)
üzləşə bilər? Mümkün problemlərdən necə qaçmaq olar? 3)
Kompaniyaların təsvir olunmuş strategiyasını müqayisə edin və beynəlxalq marketinq nöqteyi-nəzərindən onların güclü və zəif tərəflərini göstərin. 4)
12. Markanın xarakterinin konsepsiyasını yaradın «Grey» (qrey - boz) reklam agentliyi 100 il bundan öncə, Nyu-Yorkda (ABŞ), indi onun qərargahı yerləşən yerdə təsis olunan - transmilli kompaniyadır. «Grey» bir çox inkişaf etmiş ölkələrdə filiallar şəbəkəsinə malikdir və ən iri beynəlxalq reklam agentlikləri sırasına daxildir. Agentliyin müştəriləri sırasına «Prokter & Gemble», «British American Tabaco» (britiş əmerikən tabako) və «Mars» kimi çoxlu sayda filiallarını (şöbələrini) reklam edən iri multmilli kompaniyalar vardır. Agentlik müxtəlif sahələrdə lider kompaniyalarla uzun illər boyunca işləyərək hər birinin öz təkrarolunmaz imicini yaradaraq, onların markalarını reklam edir və Brand Character (brand karaktə - marka xarakteri) yaradır. Markanın xarakterini hazırlayarkən agentliyin mütəxəssisləri onun kapitalını formalaşdıran, verilmiş əmtəə markasının spesifik əlamətlərini müəyyən edirlər. Brand Signals (marka siqnalı) markanın unikal əlaməti nə qədər yaxşı müəyyən olunarsa, o qədər də onun kapitalı möhkəm olar. Agentlik iş prosesində öz müştərilərinə, sadəcə, sifarişçi kimi deyil, partnyor kimi daimi əməkdaşlığı əsas tutur. Agentliklə birgə reklam strategiyasını və öz əmtəələrinin bazarda mövqeyinin strategiyasını yaradaraq, öz kampaniyasının marketinq fəaliyyəti haqqında lazımi informasiya təqdim edirlər. Bu əməkdaşlıq və agentliyin yüksək ixtisaslaşdırılmış mütəxəssislərin professional təcrübəsi, beynəlxalq bazarda reklam olunan markaların rəqabət qabiliyyətinin möhkəmlənməsini təmin edir. Əmtəə markasının obrazının yaradılmasına başlamazdan əvvəl, agentlik gələcək yaradıcılıq işlərinin istiqamətinin müəyyənləşdirilməsi üçün aşağıdakı suallarla çıxış edir . 1)
keçirilməsi mərhələsini müəyyən etmək lazımdır (məsələn, yeni əmtəənin üstünlüklərinin və keyfiyyətinin nümayişi, daha inandırıcı və cəlbedici reklamın yaradılması, əvvəlki reklamın üstünlüklərini və üslubunun saxlanılması ilə reklam obrazına yenilik verilməsi, əmtəənin tətbiqi sahəsini genişləndirilməsi və yeni məqsədyönlü qrupların əhatə olunması). 2)
xüsusiyyətləri müəyyən olunur və rəqib-əmtəə sırası hazırlanır, yeni istehlakçıların cəl- bolunma mənbəyi müəyyən edihi' ( Source of business - sos of biznes - işin açarı). 3)
statusu, həmçinin, adətləri, hərəkətləri və məqsədli qrupun istehlakçısı həyat üslubu ilə fərqlənən strateji istehlakçı qrupunun müəyyən edilməsi tələb olunur. 4)
mövcuddurmu və bu problemi verilmiş marka, həll edə bilərmi? İstehlakçının həyatına əmtəə hansı yeniliyi və xüsusiyyəti gətirə bilər? Əmtəənin ödədiyi xüsusi funksional və emosional tələbat mövcuddurmu? Bu marka istehlakçı həyatında hansı rolu oynayır? 5)
Bu markanın inkişaf perspektivləri necədir və ondan real xeyir olacaqmı? 6)
Nə üçün reklama, əsasən də ,markanın özünə inanacaqlar? 7)
Markanın individuallığı necədir? Markanın individualhğmm müəyyən olunması 374
üçün aşağıdakıları fərz etmək lazımdır. Əgər marka insan olsaydı, o necə olardı? Onda hansı adətlər və üstünlüklər olardı, marka necə səslənərdi, istehlakçılar bu markadan istifadə edərək hansı məqsədə çatmaq arzusundadırlar, marka hansı emosional tələbatı qane edir, marka hansı hisləri yaratmalıdır? 8)
fərdiliyini bir neçə sözlə təsvir etmək mümkün olmasından gedir. 9)
Bu markada reklam üçün hər hansı əsas obraz, söz və ya digər mütləq cizgi mövc- uddunmı? Bu vəzİ 5 ^ətdə müə 3 ryən etmək lazımdır ki, markaya aid olan güclü vizual və səsh elementlər mövcuddunnu ki, onunla birləşir, əlaqələnir, istehlakçılar isə markanın xarakter mahiyyətini özündə əks etdirən hansısa vizual və ya səsh elementlər ayırırmı? Gətirilmiş suallara cavabları aldıqdan sonra agentlik aşağıdakı əsas anları saxlayaraq, marka xarakterinin formalaşması üzrə işlərə başlayır. Markanın özünün spesifik cizgiləri olmalıdır. Onun obrazı rəqib markalardan aşağıdakı parametrə görə fərqlənməlidir, üstünlüklər, fərdilik, əsas obrazlar və sözlər. •
başa düşülən olmalıdır. O, istehlakçının istənilən fundamental tələbatını qane etməlidir, məqsədli qrup nəticədə bu markanı özününkü hesab etməlidir, belə ki, mənim kimi».
•
saxlamaq qabiliyyətinə malik olmalıdır. Marka bütün öz cizgilərinə hormonik olaraq uyğunlaşmalıdır, onun həqiqətə nə qədər uyğun gəldiyini müəyyən etmək üçün aşağıdakı suallara cavab vermək lazımdır. Bütün detallar bir-birinə uyğun gəlirmi? Əmtəə həqiqətənmi üstünlüklərə malikdirmi? Markanın üstünlükləri istehlakçının əsas istədiyini əks etdirirmi? Fərdilik və üstünlüklər arasında məntiqi əlaqə varmı, əsas obrazlar və sözlər markanın üstünlüklüyünü və fərdiliyini ifadə edirlərmi, məqsədli qrup üçün üstünlüklər və individualhq vacibdirmi? •
həcmh məlumat daşımamalıdır. Axı, bütün möhtəşəmliklər, aydın olduğu kimi, sadədir. Bütün yuxarıda deyilənləri cəmləşdirmək üçün sxem göstərək: I - marka xarakterinin qurulması yolu və II - əmtəənin mövqeyinin möhkəmləşdirilməsi prosesində marka xarakterinin rolu ilə.
Əmtəə +
Məqsəd
Fərdilik
Markanın
yeni istehlakçının cəlbolunma mənbəyi üstünlüklər
+
xarakteri
Sxem 1. Həqiqətdə sən nəsən? Hr-msı insanlar tiçün sən təyin olnnmusan. Kiminlə yarışırsan. Nə üçün sən əlasan.
Markanm xa- rakteri Sxem 2. 375
Bu sxemdədə yaxşı markanın xarakterinə aid olan 3 əsas əlaməti formalaşdırmaq mümkündür; rəqiblərin markalarından fərqlilik, cəlbedicilik və zamana görə dayanaq- lılıq. Marka xarakterini tətbiq etmək konsepsiyasının inandırıcılığı üçün agentlik tərəfindən bir neçə il bundan əvvəl hazırlanmış Sheba (şeba) pişiklər üçün yem və «Saura Biagotti Venezia» qadın ətirləri marka xarakterini təsvir edən 3 və 4-cü sxemi öyrənin. Sheba
•
Yüksəkkeyfiyyətli yem.
•
Bütün inqrcdientlər təbiidir. •
Iştahaaçıcı görünüş və ətir. •
kiçik qızılı bankalar. •
«Sheba» pişiklərin sahibləri üçündür ki, onlar öz sevimlilərinə bağlıdır və pişik üçün qidanın hazırlanmasını məhəbbətlərinin bir hissəsi hesab edirlər. •
«Sheba» ev şəraitində hazırlanmış qidanı əvəz edir. •
pişiyinizə verə biləcəyiniz məhəbbətin əla işarəsidir, çünki bu
pişiklər üçün əla Yemdir. Şəxsi
İntensiv Yaxın
Məhəbbət və anlayış Saura Biagotti Venezia
• Şərq gülləri zəngin iyli nüfuzlu qadın ətirləri •
Qablaşma Venesiyanın əsas obrazını əks etdirən Companile Tower (kom- plcynayl tavə) obrazında şlyapalı Arlekinanı xatırladan flakon və qızılı qutu. •
Venezia ətirini ola ətirlər haqqında təsəvvürü olan 14- dən 39-a qədər yaşı olan qadınlar, digər ətirlərdən üstün bilirlər. •
bu ətirə görə özlərini sirli, cəlbedici hiss edirlər. •
atmosferi. • Venezia ətiri
Venezia - Venesiya kimi
cazibəni
çoxşəkilli və qarı
duyma
şıqdır: cazibəli,
qabiliyyəti hissiyath, cəlbe
və sirr ara dici, qəribə sirli.
sında qey qeyri-
ri-müəy
müəyyənliklə
yənlikdir. dolu, orla əsr
rir («qızıl» qab
la şmalar)
376
Suallar və tapşırıqlar 1)
«Grey» reklam agentliyinin marka xarakteri yaradılmasına metodoloji yanaşma prinsipləri hansılardır? 2)
3)
Tapşırıqda baxılan metodologiyanın əsas vəziyyətlərindən istifadə edərək, müəllimin tapşırıqlarına və yaxud öz seçiminizə görə əmtəənin marka xarakterini hazırlayın. a)
Azərbaycan bazarında reallaşdırmaq üçün xarici firma əmtəəsinin; b)
Xarici bazarda reallaşdırmaq üçün Azərbaycan firmasını əmtəəsinin. 13. «General Motors» kompaniyasının beynəlxalq marketinqi «General Motors» (ceneral motors) - avtomobilçilərin yaddaşında Şevrole, Ponti- ak, Byıiik, Oldsmobil və Kodillak kimi modellərin istehsalçısı kimi nəhəngin obrazını yaradan kampaniyadır. Bu ABŞ-m ən iri, 1989-cu ildə illik satış həcmi təqribən 3,4 mln avtomobilə çatan kompaniyalardan biridir. Ancaq avtomobil sənayesi də zaman kimi «General Motors» üçün dəyişir. Onun yaponiyalı, çinli, qərbi almaniyalı, italyan, isveçrəli və yuqoslaviyah rəqibləri Amerika bazarlarına uğurla daxil olmuşlar. «General Motors»-un 1999-cu ildə bazardakı haqqı 80-ci illərin əvvəlindəki 45%- lə müqayisədə 25% təşkil etmişdir. Avtomobil sənayesindəki qloballaşma tələblərinə cavab verərək «General Motors» özü qlobal dünya kompaniyasına çevrilirdi.O, investisiyanın qlobal portfelini yaratdı və dünyada minik avtomobili bazan çoxluğuna görə ikinci olan Qərbi Avropada da uğurla işləyirdi. 1990-cı illərdə ABŞ-da gözlənilən artım tempindən Qərbi Avropada orta hesabda ikiqat çox tez artım tempi var idi. Baxmayaraq ki, «General Motors» kompaniyasının əmtəə-satış həcmi ,bir qayda olaraq, ildə 1,5 mln avtomobili təşkil edir, ancaq kampaniyanın bütöv gəlirinin təqribən yarısını məhz onlar gətirir. Faktiki olaraq «General Motors» ABŞ-dakı investisiyanı təmin etmək üçün Avropa əmtəə bazarını istifadə edir. Ancaq 1990-cı illərdə Qərbi, eləcə də. Şərqi Avropada rəqabətin artması müşahidə olunurdu. Buna görə də, «General Motors»-un əsas məqsədi baha olmayan avtomobillər bazarında istehsal xərclərini nəzərə alaraq öz rəqabətaparma bacarığını təmin etmək üçün xərclərin aşağı salınması problemi olmuşdur. Məsələn, «General Motors» İspaniyadakı zavodunda gecə-gündüz istehsalı və təqribən ixtisaslaşmanın bərabər səviyyəsini təmin edərək ücnövbəli iş tətbiq etdi. Belə yanaşmam təcrübə edərək o, etibarlı və müasir avtomobil istehsal etməyi, onları rəqibinkindən aşağı qiymətə təqdim etməyi bacarırdı. Bundan başqa «General Motors» öz konveyerlərini genişləndirir. Məsələn, kompaniya əla sinifli avtomobillərin istehsalı sahəsində öz mövqelərinin gücləndirilməsi məqsədilə, İsveçrədə ən iri avtomobil istehsal edən «Saab»m yarı hissəsinə nəzarət edir. Şərqi Avropada kompaniya. Qərbi Avropa bazarında onları reallaşdıraraq, 15000 kiçik «Kadenn» avtomobillərinin istehsalı üçün «Raba» ilə strateji ittifaq formalaşdıraraq yeni region bazarı ələ keçirir (Raba - Macarıstanda hökumət müəssisəsidir). Gələcəkdə «General Motors» rəqabət strategiyasını 3 prinsipdə bazalaşdıracaq: xərclərin aşağı salınması liderliyi, konveyer istehsalının genişləndirilməsi və yeni region bazarına giriş.
377 |
