Elmurodov jonibek akbar o’G’LI

8. Xalqaro nizolarni tinch yo’l bilan hal etish tamoyili davlatlar o’zaro nizolarni xalqaro xavfsizlik va adolatga xavf tug’dirmaslik uchun faqat tinch, zo’ravonliksiz vositalar va usullar bilan hal qilishlari kerakligini anglatadi. 1962 yilda butun dunyo yadroviy falokat yoqasida turgan Karib inqirozining ikki qudratli davlat (SSSR va AQSh) o’rtasidagi muzokaralar yoʻli bilan hal etilishi bunga yorqin misoldir.
Qozog’iston avvalroq Ozarbayjon va Armaniston o’rtasidagi Tog’li Qorabog’dagi voqyealar bo’yicha kelishmovchiliklarni hal qilish uchun vositachilik qilgan. Hozirda u Pokiston va Hindiston, Isroil va Eron o’rtasidagi munosabatlardagi kelishmovchiliklarni hal qilishda o’z xizmatlarini taklif qilmoqda. 2000 yilda BMTning Mingyillik sammitida nutq so’zlagan Qozog’iston PrezidentiBirlashgan Millatlar Tashkiloti faoliyatini takomillashtirishni taklif qilib, quyidagilarni aytdi: “...Uning tuzilmasida vaziyatni global tahlil qilish asosida yaqinlashib kelayotgan mojarolardan oldindan ogohlantiruvchi, bu borada tavsiyalar ishlab chiqadigan institutlarni rivojlantirish maqsadga muvofiqdir. vaziyatga erta bosqichda aralashish va profilaktik diplomatiyadan samarali foydalangan holda nizolarni harbiy usullar bilan hal qilishning oldini olish”.
9. Xalqlar va millatlarning o’z taqdirini o’zi belgilashi tamoyili. Bu tamoyilga ko’ra, barcha xalqlar erkin, tashqaridan aralashuv va bosimlarsiz o’z siyosiy mavqyeini belgilash va rivojlanishini amalga oshirish huquqiga ega. Har bir millat va elat o’z taraqqiyot yo’lini tanlashda erkindir. Bu tamoyilning amalda tatbiq etilishi ham kapitalistik, ham mustamlaka, ham sotsialistik tizimlarning yemirilishiga olib keldi: birinchisi - 50-60-yillarda, ikkinchisi - 80-90-yillarda. 20-asrSSSR parchalanganidan keyin Qozog’iston xalqi o’z taqdirini o’zi belgilash huquqidan suveren, mustaqil davlat barpo etish shaklida amalga oshirdi.
10. Inson huquqlari va asosiy erkinliklarini hurmat qilish prinsipi xalqaro huquqning asosiy tamoyillaridan biri bo’lib, keyingi o’n yilliklarda tobora mustaqil ahamiyat kasb etib bormoqda (Inson huquqlari umumjahon deklarasiyasi 1948-yilda qabul qilingan). 1975 yildagi Xelsinki Yakuniy Aktiga ko’ra, inson huquqlari va asosiy erkinliklarini hurmat qilish tamoyili barcha davlatlar o’z hududlaridagi barcha shaxslarning huquq va erkinliklarini hurmat qilishlari va amalda siyosiy, fuqarolik, iqtisodiy, ijtimoiy hyech qanday kamsitishsiz inson huquqlari.
Inson huquqlari va asosiy erkinliklarini hurmat qilish tamoyili muayyan shaxsni davlatning noqonuniy harakatlaridan himoya qilishni nazarda tutadi; Har bir aniq shaxs, tegishli davlatning har qanday shaxsi xalqaro huquqning mustaqil sub'yektiga aylanadi degan pozitsiyani belgilaydi. Ijtimoiy qadriyatlar tizimida inson shaxsi birinchi o’ringa chiqadi. Qozog’iston o’zining demokratiya va inson huquqlarini hurmat qilish tarafdori ekanligi haqida bir necha bor gapirgan. “Biz strategik maqsad – barqaror rivojlanish va xalq farovonligini oshirishga erishish uchun o’zimiz shu yo’lni tanladik, – dedi Prezident N.A. Nazarboyev.
Ushbu asosiy tamoyillar barcha xalqaro shartnomalar va bitimlar, Qozog’iston oliy davlat hokimiyati organlarining bayonotlari, deklarasiyasi va qarorlarida hukmronlik qiladi va mavjud.
Qozog’iston BMT a’zosi, EXHT a’zosi sifatida o’zining tashqi siyosatini xalqaro huquq tamoyillari asosida quradi, tashqi siyosat 1975 yilda Xelsinkida qabul qilingan Yakuniy hujjat deklarasiyasining 10 tamoyiliga asoslanadi.
Qozog’iston tashqi siyosatini to’ldiradigan va to’g’rilab turuvchi yana bir qancha tamoyillar mavjud.