Эркаев Renessans indd

Янги Ўзбекистон: мўлжал – Учинчи Ренессанс
4
умуминсоний қадриятлар тарбиясини тушунамиз, биз 
яратаётган Янги Ўзбекистоннинг мафкураси эзгулик, 
одамийлик, гуманизм бўлади»
1
, дея таъкидлади. Маъ-
навий-маърифий ишларнинг назарий асоси – миллий 
ғоя концепциясини ривожлантириш вазифасини қўй-
ди. Миллий ғоя концепцияси «Миллий тикланишдан – 
миллий юксалишга» деган бош ғоя теварагида шаклла-
ниши лозимлиги эътироф этилди. «Янги Ўзбекистон» 
газетаси 2021 йил 17 август сонида Президентнинг 
бош муҳаррир саволларига берган жавобида «Янги
Ўзбекистон» ва «Учинчи Ренессанс» сўзлари ҳаёти-
мизда ўзаро уйғун ва ҳамоҳанг бўлиб янграётгани, 
халқимизни улуғ мақсадлар сари руҳлантираётганини 
алоҳида таъкидлайди.
2
Миллий ғоя аслида муайян халқнинг олий истиқбол 
мақсадини бир неча сўзларда ёки иборада мужассам 
ифодаловчи тушунчалар, шиор ёки иборадир. У халқ-
ни ўша мақсад йўлида бирлаштиради, сафарбар этади. 
Халқ барча саъй-ҳаракатларини, интилишларини, бун- 
ёдкорлик фаолиятини миллий ғояга мувофиқлашти-
ради. Зарур бўлса, иқтисодий, ижтимоий муносабат-
ларини, мамлакатнинг ҳуқуқий, сиёсий, мафкуравий 
асосларини, таълим-тарбия тизимини чуқур ислоҳ 
қилади. Бугун Ўзбекистонда айнан шу жараён куза-
тилмоқда. Миллий ғоянинг асосий вазифаларидан 
бири, аввало, халқнинг жипслигини, бирлигини, мам-
лакатнинг ҳудудий яхлитлигини сақлаш ва мустаҳкам- 
лашдир. Иккинчидан, миллатнинг олий мақсадини, 
ривожланиш марраларини, мўлжалларини умумий 
тарзда аниқлайди. Миллий ғоя турли ибораларда ифо-
даланиши мумкин. Лекин ифода шаклидан қатъи назар 
1 
Шавкат Мирзиёев. Инсонпарварлик, эзгулик ва бунёдкорлик – 
миллий ғоямизнинг пойдеворидир. – Тошкент: 2021, 6-б.
2 
«Янги Ўзбекистон» газетаси, 2021 йил 17 август сони.

---

Сўзбоши
5
халққа истиқболни, ижтимоий мўлжални кўрсатиши
шарт.
Ғоя оддий тушунчадан аниқ пировард мақсадни 
ифодалаши билан фарқ қилади. Масалан, «мустақил-
лик» тушунча сифатида ҳеч кимга ҳеч нарсада қарам 
бўлмасликни, ўз алоқаларини эркин ва тенгҳуқуқли 
қуришни билдиради; ғоя сифатида эса эркинликка эри-
шишни (агар қарам бўлса), ёки уни мустаҳкамлашни, 
ҳимоя қилишни (агар мустақил бўлса) билдиради. 
Учинчи Ренессанс пойдеворини яратиш ғояси «мил-
лий тикланишдан – миллий юксалишга» ғоясига ҳозир-
ги тарихий давр учун пировард мақсад, стратегик аниқ 
мўлжал бағишлайди. 
Ҳар жабҳада, соҳада қиладиган ишларимиз, режа-ю 
истиқбол дастурларимиз, таълим-тарбия ва кадрлар
сиёсати, инвестицион сиёсат – барчаси учинчи Ренес-
санс пойдевори учун шароит ва муҳит яратишга қара-
тилмоғи лозим.
Ренессанс французча қайта туғилиш деган маънони 
англатади. Атама сифатида унинг мазмуни анча кенг: 
маданиятда, илм-фанда, санъатда, таълим-тарбияда, 
умуман жамият ҳаётида узоқ муддатли турғунликдан 
кейин қайта жонланиб, тез ривожланишни, ижтимоий 
онг ва қадриятлар тизими янги сифат босқичига чиқи-
шини билдиради. Илк бор атама Европада ўрта асрлар 
мутаассиблигидан кейин XV–XVI асрлардаги ривожла-
ниш даврига нисбатан қўлланилган. Ренессанс атал-
миш мазкур ижтимоий ҳодиса ўзбек тилига Уйғониш 
даври деб ўгирилган.
Асли швейцариялик атоқли шарқшунос Адам Мец-
нинг бир аср бурун «Мусулмон Ренессанси» номли 
фундаментал асари чоп этилган. Шундан буён Ренес-
санс фақат Европага оид ҳодиса эмаслиги, уни шарқ 
халқлари европаликларга нисбатан аввалроқ бошдан 

---