«Физиология» фанидан 2-курс даволаш, педиатрия, касбий таълим

Limbik tizim fiziologiyasi.

Limbik tizim fiziologiyasi. Belbog' pushta (gippokam p pushtasiga o'tadi), asli gippokam p, tishli fassiya, gum baz va bodom sim on yadro lim bik sistem aga kiradi. Bu tuzilm alarning ham m asi yarim sharlar po'stlog'ining tepa, ko'ruv, chakka, eshituv va boshqa sohalari bilan
k o 'p tom onlam a bog'langanligidan afferent ta ’sirlarni sintez qilish jarayonlarida limbik sistema muhim aham iyat kasb etadi. Bir qancha eksperim ental m a’lum otlar (ta ’sir etib, potensiallarni ajratib olish
tajribalari) va klinik kuzatishlar shundan guvohlik beradiki, hayvon yoki odam ning biror ta ’sirga ijobiy yoki salbiy m unosabatini izhor qiladigan emotsional reaksiyalarida limbik sistema va ayniqsa, gippokamp bevosita qatnashadi. Bu reaksiyalarda retikulyar form atsiya va bodom sim on yadrolar juda muhim ahamiyat kasb etadi, ular bilan gippokamp o'rtasidi ikki tom onlam a nerv aloqalari ko'p. Yuqorida aytilgan tuzilm alarning ham masi birgalashib ishlab, qidirish, jinsiy him oyalanish va boshqa
murakkab biologik reaksiyalarning boshqarilishini ta’minlaydi.

69. 
    MNT mediatorlari va ularning fizialogiyasi.
    

Markaziy nerv tizimida postsinaptik membranani giperpolyarlovchi yoki tormozlovchi mediatorlik vazifasini aminokislotalar, serotonin, gamma-aminomoy kislota bajaradi.

69. 
    Gipotalamus. Gipofiz fizialogiyasi.
    

Gipotalamusda ADG va oksitotsin ishlab chiqaruvchi yirik neyrosekretor hujayralardan tashqari mayda asab hujayralardan iborat gipofizotrop soha ham mavjud. Bu sohadagi kichik neyrosekretor hujayralar adenogipofizdan garmonlarning sintezlanishi va qonga òtishini tezlashtiradigan rilizing garmonlarni va bu jarayonlarni tormozlaydigan ingibitor omillarni ishlab chiqaradi. Liberin va statinlarni portal tomirlardagi qon yetkazadi. Garmonlar ishlab

chiqaruvchi gipotalamus neyronlariga bir vaqtning òzida sekretor va nerv hujayralari funksiyalari hosdir. Bu hususiyat shundan iboratki, garmonlar sekretsiyasi jarayonida nerv hujayralarida qòzĝalish tufayli yuzaga keladigan harakat potensiali kabi biotoklar paydo bòladi. Bez hujayralardagi sekretsiya esa xech qachon potensiallarni yuzaga keltirmaydi. Umuman gipotalamus ikki turdagi, yani asab va gumoral boshqarilishlarni òzaro boĝlab turadi. Undagi neyronlar endokrin hujayra sifatida gormonlarni sintezlaydi va bundan
tashqari ularning aksonlari miyaning qòl qisimlariga impuls yetkazadi.

Gipofiz oldingi bòlagi funksiyasining boshqarilishida gipofizning qon bilan taminlanish muhim òrin tutadi. Gipotalamik sohadagi kapillyarlardan oqib ketadigan qon gipofizdagi

darvoza tomirlariga kelib, undagi hujayralarni yuvib òtadi. Gipotalamik sohada bu kapillyarlar atrofida nerv tòri mavjud bòlib, u nerv hujayralari òsimtalardan tashkil topgan. Bu tuzilmalar orqali gipotalamusdagi hujayralar neyrosekretsiyasi mahsulotlari qonga òtib, qon oqimi bilan gipofiz oldingi bòlagining hujayralariga yetkazadi va ularning funksiyasini òzgartiradi. Gipofiz 3 bòlakdan tashkil topgan: Oldingi ( adenogipofiz), orqa ( neyrogipofiz), oraliq.

69.