Fiziologiya fanidan davolash ishi, pediatriya, tibbiy profilaktika, tibbiy biologiya va stomatologiya fakultetlari studentlari uchun yozma-og’zaki so’rov nazorat savollari

5. Hujayraning qo’zg’alishida yashirin davr; 
Yashirin davr (latent) artefakt stimuldan keyin qisqa izoelektrik davr (0,5 - 1 ms) sifatida qayd qilinadi. Bu stimul 
berish va harakat potentsialining boshlanishi oʻrtasidagi interval. Bu stimulyatsiya joyi va roʻyxatga olish nuqtasi 
orasidagi masofaga va ma’lum akson b
oʻylab harakat potentsialining tezligiga bogʻliq. 
6. Hujayraning qo’zg’alishida lokal javob; 
Qo’zg’aluvchan to’qima bo’ylab tarqala oladigan harakat potensiali ta’sirotga javob berishining yagona shakli 
emas. Qo’zg’aluvchan har qanday to’qimada harakat potensiali bilan bir qatorda mahalliy, tarqalmaydigan javob 
olishi ham mumkin, buning uchun bo’sag’adan past stimullardan foydalanish kerak. Tok kuchi yanada ortib, 
bo’sag’aga yaqinlashgan sayin katod ostidagi membrananing passiv depolyarizasiyasiga bo’sag’adan past faol 
depolyarizasiya lokal javob shaklida qo’shiladi. 
7. Hujayraning qo’zg’alishida depolyarizasiya;
Hujayra membranasiga boʻsagʻa kuchi bilan ta’sir qilganda, stimulyatsiya nuqtasidan boshlab membrananing Na+ 
ionlari uchun oʻtkazuvchanligi oshadi. Dastlab, Na+ ionlari uchun oʻtkazuvchanlikning oshishishi kritik nuqtaga 
yetguncha sekin boʻladi. Membrana depolarizatsiya boʻlganda, Na+ kanallari ochila boshlaydi. Na+ kanallarining 

---

Mahmud Yazdanov 
https://t.me/Makhmud_Yazdanov

 [phone]
ochilishi membranani depolarizatsiyasini yanada kuchayishi 
va yanada koʻproq Na+ kanallarini ochilishiga olib 
keladi. Ushbu ionning kontsentratsion gradienti va elektr 
gradienti ichkariga yoʻnaltirilganligi sababli hujayraga 
Na+ ionlarining tez kirib borishi sodir boʻladi. Na+ ning shunaqa tezkor kirishi repolyarizatsiya kuchlarini yengib 
chiqishi uchun yetarli. 
8. Hujayraning qo’zg’alishida overshut;
Overshut - bu membrana potentsiali ijobiy qiymatga ega bo'lgan vaqt davri. Tinchlikda –70 mV bo`lgan nerv 
tolasining membrana potensiali 0,2-0,5 ms davomida +110 mV ko‘tariladi. Bu harakat potensialining 
depolyarizatsiya bosqichi. Odatda depolyarizatsiya membrananing manfiy zaryadi yo‘qolishi bilan cheklanmaydi. 
Membrana potensiali elektroneytral chiziqdan o‘tib, musbatlashadi. Egri chiziqning bu qismini overshut yoki 
nishondan o‘tib ketish dayiladi. Depolyarizatsiya cho‘qqisiga yetganda, membrananing musbat zaryadi 30-40 mV 
ni tashkil qiladi, umuman uning depolyarizatsiyalanish miqdori 100-110 mV ga teng. Bundan keyin 
repolyarizatsiya bosqichi boshlanadi, membrananing potensiali asli holiga keladi.