Fiziologiya fanidan davolash ishi, pediatriya, tibbiy profilaktika, tibbiy biologiya va stomatologiya fakultetlari studentlari uchun yozma-og’zaki so’rov nazorat savollari

17. Qo’zg’algan to’qimada fazalarida qo’zg’aluvchanlik- avershut fazasida; 
Qo‘zg‘aluvchan to‘qimalarning avershut davri bu harakat potensialining cho’qqisi hisoblanib, bu vaqtda hujayra 
Na bilan to’ladi. Eng qo’zgalgan davri membrana zaryadi to’liq o’zgaradi. Na kanallari yopiladi va bu vaqtda tasir 

---

Mahmud Yazdanov 
https://t.me/Makhmud_Yazdanov

 [phone]
berilsa qayta qo’zg’almaydi. Harakat potensialining avjiga chiqish davri mutlaq refrakter fazaga to'g'ri keladi, bu 
fazada qo'zg'aluvchanlik butunlay yo'qoladi. Bu fazada ikkinchi ta’sir har qancha kuchli bo'lsa ham, yangi harakat 
potensialini keltirib chiqara olmaydi. Bu fazaning kelib chiqishiga harakat potensiali generatsiyasi jarayonida natriy 
tizimining inaktivatsiyasi va kaliy ionlarining o'tkazuvchanligi ortishi sabab bo'ladi. Mutlaq refrakter faza 
davomiyligi turli qo'zg'aluvchan to'qimalarda har xil bo'ladi.
18. Qo’zg’algan to’qimada fazalarida qo’zg’aluvchanlik - repolyarizasiya fazasida; 
Harakat potensialining egri chizig’ida ko‘tariluvchi va tushuvchi fazalari tafovut qilinadi. Ko'tariluvchi fazada 
qutblanish barham topganligi uchun bu faza «depolyarizatsiya fazasi» deb ataladi.Qo‘zg‘aluvchan hujayralarda 
reversiya ampliturasi membrana holatini xarakterlaydi, bundan tashqari, u hujayra ichi va sirti muhiti tarkibiga ham 
bog’liq bo’ladi. Reversiyaning cho'qqisida harakat potensiali muvozanatlashgan natriyli potensialga yaqinlashadi, 
shu sababli membrana zaryadiningbelgisi o‘zgaradi. Tushuvchi fazada membrananing qutblanishi tinchlik 
darajasiga qaytadi, shuning uchun bu faza «repolyarizatsiya fazasi» deb ataladi. Hujayra membranasi 
repolyarizatsiyasi natriy ioni kanallarini reaktivatsiyaga uchratadi, shu bilan birga kaliy ionlarining o'tkazuvchanligi 
pasayadi. Bu nisbiy refrakter fazaga mos keladi. Bu fazada to'qima qo‘zg‘aluvchanligi asta-sekin ortib boradi. Bu 
faza nerv tolalarida 5-10 ms davom etadi. Qo'zg'aluvchan to'qima bu fazada kuchli ta’sirga javob qaytara oladi, 
ammo harakat potensialining amplitudasi keskin kamaygan bo'ladi.