14. Qo’zg’algan to’qimada fazalarida qo’zg’aluvchanlik - yashirin davrda;
Yashirin davr (latent) artefakt stimuldan keyin qisqa izoelektrik davr (0,5 - 1 ms) sifatida qayd qilinadi. Bu stimul
berish va harakat potentsialining boshlanishi oʻrtasidagi interval. Bu stimulyatsiya joyi va roʻyxatga olish nuqtasi
orasidagi masofaga va ma’lum akson boʻylab harakat potentsialining tezligiga bogʻliq.
15. Qo’zg’algan to’qimada fazalarida qo’zg’aluvchanlik – lokal javob davrida;
Qo’zg’aluvchan to’qima bo’ylab tarqala oladigan harakat potensiali ta’sirotga javob berishining yagona shakli
emas. Qo’zg’aluvchan har qanday to’qimada harakat potensiali bilan bir qatorda mahalliy, tarqalmaydigan javob
olishi ham mumkin, buning uchun bo’sag’adan past stimullardan foydalanish kerak. Tok kuchi yanada ortib,
bo’sag’aga yaqinlashgan sayin katod ostidagi membrananing passiv depolyarizasiyasiga bo’sag’adan past faol
depolyarizasiya lokal javob shaklida qo’shiladi. Lokal (mahalliy) javob o’z hossalariga ko’ra harakat potensialidan
keskin farq qiladi. Lokal javobning kelib chiqadigan aniq bo’sag’asi yo’q. U «bor yoki yo’q» qonuniga
bo’ysunmaydi, aksincha u kuch qonuniga bo’ysunadi. Bu shunday ifodalanadiki, lokal javob amplitudasi harakat
potensialidan farq qilib, berilgan stimulning kuchiga bog’liq, stimul qancha yuqori bo’lsa, lokal javob ham shuncha
katta bo’ladi. Lokal javob paytida to’qimaning qo’zg’aluvchanligi ortgan bo’ladi, harakat potensiali esa
qo’zg’aluvchanligining kamayishi bilan davom etadi.
16. Qo’zg’algan to’qimada fazalarida qo’zg’aluvchanlik depolyarizasiya fazasida;
Hujayra qoʼzgʼalgan paytda- membrananing maksimal depolyarizatsiya davrida hujayraning yangi tasirga javob
kaytara olmasligi uning xarakterli xususiyatidir. Hujayra quzgʼalgan paytda uning qoʼzgʼaluvchan boʼlmay kolish
xolati refrakterlik deb ataladi. Tormozlanish protsessining kelib chiqishiga yordam beradigan ikkinchi mexanizm
shundan iboratki , bir neyrondan yoki nerv hujayrasi bilan bogʼlangan bir necha neyrondan nerv hujayrasiga nerv
impulslari juda tez-tez kelib turganda hujayra membra
nasining barqaror depolyarizatsiyasi roʼy beradi , yani
hujayra elektr zaryadini yo’qotadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
