Fundamental va elementar zarrachalar

15 .Yadro magnit rezonansining shartlari . Kimyoviy siljish . Sipin sipin tasiri
Yadro magnit rezonas (YMR) usuli 1950 yillardan boshlab organik moddalarning tuzilishini (strukturasini) o’rganishda qo’’lanila boshladi.Bu usulni 1945-1946 yillarda bir-biridan bexabar holda ikki olim F.Blox va E.Pyorsell kashf qilishgan. YMR spektroskopiyasida ham boshqa spektroskopiya turlaridagiday Plank nazariyasi ∆E=hv ga asoslanadi. YMR da energiyaning o’zgarishi yadroning magnit hossasi bilan bog’liq bo’ladi.YaMR spestroskopik usul bilan xossalari tadqiqot qilinadigon modda diamagnit xususiyatga ega bo’lishi va atomlarning yadrosi magnit xususiyatiga ega bo’lishi kerak ya’ni yadro spini noldan farq qilishi. Tashqi magnit maydon ta’sirida yadro protoni 2xil spinga ega bo’lishi mumkin. α,ß α –spin ß-spinEnergiya berish orqali α spin holatdan protonni ß spin holatga o’tkazamiz. Natijada energiya ajralib chiqsa aniq chastotalar hYuqori pastki pog’onaga o’tish ehtimoli bir xil, deyarli teng) ammmo har bir pog’onada joylashgan magnitlangan yadrolar soni qisman har xil bo’ladi; pastki pog’onada joylashgan magnitli yadrolar soni biroz ko’proq bo’ladi, chunki sistema doimo energiya kamaytirishga intiladi.Odatdagi normal haroratda (20-25C) yuqori va pastki pog’onalarda joylashgan magnitli yadrolar farqi son jihatdan magnitli yadrolarning umumiy sonining 10^-5 tasidan ortmaydi. Aynan shu ozgina farq yadro magnit rezonansini hosil bo’lishini ta’minlaydi, ya’ni radiochastotali nurlanishni asosiy tenglamasiga mos holda bo’ladi. Kimyoviy siljish YAMR ning asosiy tenglamasiga binoan pratonning rezonanis siljishi berilgan maydonninh kuchlanishi u.n faqat 1 ta harakterli chastota vaqt birligi ichida tebranishlar soni berishi kerek edi .biroq amalda esa pratonning rezonanis signali u praton qanday kimyoviy qurshovdaligiga qarab turli chastotalarda kuzatiladi . Rezonanis signallarning siljishi diamagnitli ekranlanishi elektronlar bn tosilishiga bogliq boladi.Sipin spinli Noekvivalent pratonlar spinlarining valent elektronlari orqali o’zaro tasrlashuvi natijasida spin spinli parchalanish sodr bo’ladi .Agar 2 ekvivalent praton H a va H b dan iborat Sistema bo’lsa H a pratonining holati haqida malumot va ahborotni H b pratonining valent elektronlari orqali olinadi va aksincha beriladi.