G. E. Karlibaeva, N. S. Matjanov fiZika ham astronomiya oqitiw metodikasi

Fizikam kdsipke baylamstirip oqitiw kasipke bagdarlawdiri 
en jaqsi usili. Oni tomendegi jollar menen amelge asmwi mum­
kin:
a) arnawli panlerde fizikahq tusinik, qubilis, mzamlardi 
qollamw;
b) kasiplik mazmunga iye bolgan fizikahq maseleler sheshiw;
v) islep shiganwga molsherlengen asbaplar jardeminde
kompleks laboratoriya jumislarm orinlaw ham fizikahq qubihs- 
lardi bayan etiw;
g) oner-texnika bagdarmdagi panlerde fizikahq tusiniklerden 
paydalangan halda maseleler sheshiw;
49

---

d) fizika kursi ham oner-texnika bagdarmdagi panlerden 
ayirim tema ham bolimdegi bilimlerden paydalamp kompleks 
tapsirmalar onnlaw;
e) oqiwshilardin texnikaliq doretiwshilik uqiphgm rawajlan- 
diriwdi talap etiwshi maseleler sheshiw;
j) turli asbap ham qunlmalardin duzilisinin principlerin 
tusindiriw ushm zarur bolgan fizikahq bilimlerdi qanday ozlestir- 
genligin amqlaw maqsetinde fizikadan iiyge tapsirmalar beriw;
z) islep shigariw karxanalarinda kompleks ekskursiyalar 
sholkemlestiriw ham olar boymsha oqiwshilarga esabat duziwdi 
tapsinw;
i) klasstan tis junuslardi orinlaw (dogerekler, konferenciyalar, 
kesheler ham basqalar);
k) belgili bagdarlama tiykarinda fakul’tativ kurslar otiw.
Fizikani oqitiwda kasipke bagdarlaw principin qollanganda 
oqiwshilardin 6zlestiriwi artadi.
Bugingi kunde bilimlendiriw sistemasmda amel qilip atirgan 
das tuny bilim beriwdi mazmum jaginan janalaw ham bilimlen- 
diriwdi sholkemlestiriwdi tupten ozgertiw dawir talabi bohp 
tabiladi.
«Biz aldimizga qanday waziypa qoymayiq, qanday mashqa­
lam sheshiw zarurligi tuwilmasm, gap aqir-aqibetinde bari bir 
kadrlarga banp taqala beredi. Bizin keleshegimiz, mamleketimiz 
keleshegi ormmizga kim keliwine yamasa basqasharaq aytqanda. 
qanday kadrlardi tayarlawga baylanisli», dep mamleketimizdin 
Birinshi Prezidenti I.A.Karimovtin aytqamnday, hazirgi zaman 
talaplanna juwap beretugm kadrlardi tayarlaw bilimlendiriw 
mekemeleri aldmda turgan ahmiyetli maselelerden esaplanadi.
Mamleketimizdin ilirn-texnika tarawinda rawajlamp atirgan 
basqishinda magliwmatlardih keskin kobeyip baratirganligi ham 
olardan oqitiw processinde jeterlishe paydalamw ushm waqittm 
shegaralanganhgi hamde oqiwshilardi jetik barkamal insan 
sipatinda tayarlaw waziypasm oz aldma maqset qilgan bilim­
lendiriw sistemasina oqitiwdin innovaciyahq texnologiyalarm 
qollaniwdin waqti keldi. Hazirgi kunde bilimlendiriw ormlannda 
dasturiy tarized bilim beriwdin dawam etiwi ham bilim beriwde
50

---

oqitiwdin innovaciyahq texnologiya elementlerinen paydalanbaw 
aqibetinde oqiwshilar sabaqtm passiv esitiwshisine aylamp qahp 
atirganhgi ashinarh hal. Oqitiwshilardin sabaqti duris sholkem- 
lestire almashgi, sabaq processinde oqitiwshi ham oqiwshi qarim- 
qatnasmin tamiyinlenbegenligi, oqitiwdin innovaciyahq texno­
logiya elmenetlerinen ibarat turli metodlardi toliq ham oz orinda 
qollana almasliq, liyrenilip atirgan jana temam sabaqliqlardagi 
magliwmatlar menen sheklep qalmiw aqibetinde bilimlendiriw 
sistemasi aldindagi maqset ham waziypalar jeterlishe amelge 
asmlmay atir, degen pikirge keldik.
Bekkemlew ushin sorawlar
1. Fizika oqitiwdin ilimiyliligi haqqinda aytin.
2. Fizika oqitiwdin qiyinshihqlan haqqinda pikirleriniz.
3. Fizika oqiwdi individuallastiriw haqqmda neler bilesiz?
4. Fizika oqitiwda teoriyam turmis ham ameliyat penen 
baylanisintinw haqqindagi pikirleriniz.
51

---

10-§. «FIZIKA» KURSININ BASQA OQIW PREDM ETLER 
MENEN OZARA BAYLANISI. FIZIKANI OQITIW
TIYKARINDA INTEGRATIV KURSLARDIN JA RA TILIW I
Fizika Oqitiw metodikasmin tiykargi waziypalarmin biri fizika 
kursi mazmunm amqlaw ham rawajlandinw arqali oqiwshilardin 
pandi uyreniwge ham kasipti iyelewge bolgan qizigiwshinligm 
asiriw, natiyjede olardin ilimiy dunya qarasin qaliplestiriw, 
olardin anma Alemnin duzilisi, qubilislardiri ozara baylamshgm 
sindirip bariwdan, kasipke baylanisli bilimlerdi terenlestiriwden 
ibarat.
Fizika kop gana kasiplerdi iyelew ushm, yagmy kasiplik 
bilimdi aliw ushm tiykar bohp esaplanadi.
Fizika politexnikahq bilimlerdi ozinde sawlelendirip, oqiwshi­
larga fizikahq bilimler ham politexnikahq konlikpelerdin ken 
kolemli ekenligin korsetedi. Bul bolsa panlerdin ozara izbe-iz 
baylamshgm korsetedi. Panlerdin ozara izbe-izligi degende eki 
minis tusiniledi: