Глицирризин кислотаси, структураси, ҳисобланган структуралари

tGʻr 
Birikma nomi 
Quruq membrana umumiy ogʻirligi, % 
M
ielin
 (
b
u
zoq
) 
K
oʻ
z p
ar
d
asin
in
g 
tayoqchal
ar
i 
Plazm
at
ik
 
m
em
b
ran
a 
(odam)
 
er
itr
o
tsiti)
 
M
itoxon
d
riyal
ar
 
m
em
b
ran
asi
 
E
 c
oli
 (t
ash
q
i va 
ichk
i me
m
b
ran
a
 
Xlor
op
lastlar
 
1. 
Oqsil 
22 
59 
60 
76 
75 
48 
2. 
Lipidlar 
(umumiy 
miqdori)
78 
41 
40 
24 
25 
52 
3. 
Fosfatidilxolin 
7,5 
13 
6,9 
8,8 
4. 
Fosfatidiletanolamin 
11,7 
6,5 
6,5 
8,4 
18 
5. 
Fosfatidilserin 
7,1 
2,5 
3,1 
6. 
Fosfatidilinozit 
0,6 
0,4 
0,3 
0,75 
7. 
Fosfatidilglitserin 
4 
8. 
Kardiolipin 
0,4 
4,3 
3 
9. 
Sfingomielin 
6,4 
0,5 
6,5 
10. Glikolipid 
22,0 
9,5 
izlari 
izlari 
23 
11. Xolesterin 
17,0 
2,0 
9,2 
0,24 
12. Fosfolipidlar 
(umumiy 
miqdori) 
33 
27 
24 
22,5 
25 
4,7 
13. Fosfolipidlar 
(lipidlar 
umumiy miqdorining %) 
42 
66 
60 
94 
90 
9 
 
5.4. Membranalar lipidli tuzilishlarining asosiy printsiplari 
Turli organizm hujayralariga xos boʻlgan quyidagi membranalar mavjud: 
mitoxondrial, yadroviy, tsitoplazmatik, endoplazmatik retikulum, shuningdek, 
boshqa hujayra organellalari membranalari. Biologik membranalar energiyani bir 

---

101 
shakldan boshqa shaklga oʻtkazish (transformatsiyalash), asab impulslarini 
oʻtkazish, modda va ionlarni tashish kabi murakkab biokimyoviy jarayonlarda 
ishtirok etganlari uchun har tomonlama chuqur tadqiq qilinadilar. Biologik 
membranalar tuzilishi va funksiyalari biokimyogar, biofizik va fiziologlar diqqat 
markazida turadi. Bu muammo esa kompleks tadqiqotlar natijasida oʻz yechimini 
topishi mumkin. Tadqiqotchilar lipoproteidlardan tuzilgan biologik membranalarga 
yuqori molekulyar yirik agregatlar deb qaraydilar. 
Hujayra membranalarining asosini yuqori tartibli lipid ansambllaridan hosil 
boʻlgan lipid matriksi tashkil etadi. Membranalarning koʻpgina funksiyalari lipid 
fazasi ichiga oʻrnashgan yoki uning sirtida joylashgan oqsillar bilan bogʻliq. 
Undan tashqari membranalar tarkibiga uglevodlar, shuningdek, boshqa tabiatli 
birikmalar (karotinoidlar, porfirinlar) kiradi.
Suvli eritmalarda va suv-havo ajralish chegarasida lipidlar nokovalent 
ta‘sirlashuvlar natijasida katta agregatlar yoki lipid ―biopolimerlar‖ni hosil 
qiladilar. Shuning uchun lipidlar oqsillar, nuklein kislotalar va uglevodlar bilan bir 
qatorda biologik makromolekulalarga bagʻishlangan boblarda koʻrib chiqiladi. 
Lipidlar oʻz-oʻzini taxlashi natijasida hosil boʻladigan assotsiatlar orasida 
monomolekulyar lipid pardalari (monoqatlamlar), mitsellalar va bimolekulyar lipid 
qatlamlar (biqatlamlar) ma‘lum.