Grammatika

5.O`rin-payt kelishigi kimda? nimada? qayerda? qachon? so`roqlariga javob bo`ladi.

• 
  shaxs va narsa otlariga qo`shilib, kimda? nimada? so`roqlariga javob bo`ladi, gapda vositali to`ldiruvchi vazifasida keladi: telefonda gaplashmoq, do`stida ko`rmoq.
  
• 
  o`rin-joy otlariga qo`shilib, qayerga? so`rog`iga javob bo`lib keladi, gapda o`rin holi vazifasida keladi: Qishloqda yashaydi.
  
• 
  payt otlariga qo`shilib, qachon? so`rog`iga javob bo`ladi, gapda payt holi vazifasida keladi. Tongda aytdi hayot otini.
  
• 
  gap oxirida kelsa ot kesim: Kuch adolatda.
  

6.Chiqish kelishigi kimdan? nimadan? qayerdan? qachon? nima uchun? nima sababdan? so`roqlariga javob bo`ladi. Doim belgili qo’llanadi. Ba’zan tarixiy-an’anaviy yozuvda –din shaklida yoziladi: Sendin o’zga yor yo’q.
Nondan olmoq_nimadan?
Qo`rqanidan yig`lamoq_{nima uchun?}
Ertalabdan chaqirmoq_qachon?
Do`stidan olmoq_kimdan?

• 
  shaxs va narsa otlariga qo`shilib, kimdan? nimadan? so`roqlariga javob bo`ladi, gapda to`ldiruvchi vazifasida keladi:do`stidan so`ramoq, uzumdan olmoq
  
• 
  o`rin-joy otlariga qo`shilib, qayerdan? so`rog`iga javob bo`lib keladi, gapda o`rin holi vazifasida keladi: shahardan qaytmoq.
  
• 
  payt otlariga qo`shilib, qachon? so`rog`iga javob bo`ladi, gapda payt holi vazifasida keladi. Mashg`ulotlar tushdan boshlanadi.
  
• 
  otlashgan sifatdoshlarga qo`shilib, nima uchun so`rog`iga javob bo`ladi, gapda sabab holi vazifasida keladi: Hammasini unutganidan rostini aytib qo`ya qoldi.
  
• 
  qanday so’rog’iga javob bo’lib, ravish holi: U Sultonalining gaplarini chin yurakdan qarshi oldi.
  

!!! Bosh, jo’nalish, o’rin-payt va chiqish kelishigi shaklidagi ismlar gapda ot kesim vazifasida qo’llana oladi: Maqsadim – shu. Barcha sovg’a senga. Bari boylik senda. Umidim sendan.