Gulchehra izbullaeva pedagogika nazariyasi

«Axloqi Nosiriy»dan
1
 
(Parcha) 
«Axloqi Nosiriy»da Aflotunning Arastuga vasiyati. Aql va idrok 
rivoji va sog’lom turmush madaniyati to’g’risida foydali maslahatlar: 
1
www.culturalnet.ru/main/getfile/686 

---

98 
-
doimo o’rgan, izlan, bilim olish bilan shug’ullan. Eng avvalo 
maqsadingni belgila, keyin egallash uchun ilm tanla; 
-
olim mehnatining amaliy foydasini, halol, adolatli va yaxshi 
niyatliligi bilan uning qiymatini belgila; 
-
Xudodan faqat foydali va abadiy farovonlikni so’ra; 
-
doimo hushyor bo’l, chunki yovuz odamlarning hiyla-
nayranglari chegara bilmas; 
-
imkonsiz narsalar uchun orzularga berilma; 
-
bilginki, ilohiy jazo intiqom olishga emas, balki tarbiyalash 
maqsadiga ega; 
-
noloyiq hayot kechirma, toki u noloyiq o’lim bilan nihoya 
topmasin; 
-
yaxshilikka baxshida qilinmagan umr befoyda sanaladi; 
-
hech qanday muammo sening aybing tufayli sodir 
bo’lmadimi? Yoki qanday yaxshi ish qila olishing haqida fikr 
yuritmasdan uyquga ketma. O’zingning beparvoliging tufayli 
imkoniyatingni qo’lingdan chiqarmadingmi, esla; 
-
sen mavjud hayotingni va o’limdan keyin nima yuz berishini 
o’ylab ko’r; 
-
hech kimga tanbeh berma, chunki dunyo o’zgaruvchan; 
-
o’z hayoti va kelajagidan qayg’urmaydigan odam baxtsizdir; 
-
sening xizmatingga tegishli bo’lmagan narsaga maqtanma; 
-
muhtojlardan muruvvat kutma, o’zing ularga muruvvat qo’lini 
cho’z; 
-
aqlini yo’qotib, dunyo lazzatlaridan zavqlanib uning 
musibatidan esankirab qayg’urganni oqil deb bilma; 
-
har doim o’limni esla, boqiy dunyoga ketganlarning o’limidan 
saboq ol; 
-
agar sen odamlarning shafqatsizligi haqida bilmoqchi 
bo’lsang, ular aytadigan narsalar haqidagi mish-mishlarni tarqatish 
haqida ko’plab keraksiz so’zlarga e’tibor ber. Bilginki, boshqalarga 
nisbatan yomon niyatlarga ega bo’lgan odam tug’ilganidan baxtsizdir, 
chunki yovuzlik kuchlari dastlab uning g’oyalari va e’tiqodida 
yashaydi; 
-
ehtiyotkorlik bilan o’yla, keyin gapir, yaxshilab taqqosla, 
o’lcha, so’ng amalda qo’lla, chunki sharoit o’zgarishi mumkin; 

---

99 
-
hamma bilan do’stlashishga qodir bo’l, ko’p ham g’azablanma, 
chunki g’azablanish odatga aylanishi mumkin; 
-
bugun senga yordam so’rab murojaat qilgan insonning hojatini 
ertaga qoldirma,chunki ertaga nima bo’lishi mumkinligini bilmaysan; 
-
yomon odatlardan aziyat chekayotgan kishiga qaramlikdan 
xalos bo’lishi uchun yordam ber; 
-
agar dushmanlaringning so’zlari va ishlari senga aniq 
bo’lmasa, ularga hukm chiqarishga shoshilma; 
-
faqat so’zda emas, balki amalda ham dono bo’l, so’zdagi 
donoliklar bu dunyoda qoladi, ammo dono amallar abadiy yashaydi; 
-
agar sen aziyat cheksang, yaxshi ishlar bilan shug’ullan, azob-
uqubat o’tkinchi, yaxshilik abadiydir; 
-
o’sha kun haqida o’ylab ko’r, seni chaqirsalar eshitmaysan, 
gapirish qobiliyating yo’qoladi, eshitib, gapirib, eslab ham bilmaysan; 
-
aniq bil, sen do’sting kim va dushmaning kimligini bila 
olmaydigan y
erda bo’lishing mumkin. Shuning uchun hech kimning 
mukammal emasligidan nafratlanma; 
-
ishon, sen hamma teng bo’lgan joyda bo’lishing mumkin, 
shuning uchun manmanlik qilma, doimo «yo’l»ga tayyor tur, chunki 
sen qachon «ko’chish»ing mumkinligini bilmay qolasan; 
-
shuni bilib qo’y, hamma qimmatli narsalar ichida, buyuk 
Yaratuvchi tomonidan bizga berilgan, donishmandlikdan ko’ra 
yaxshiroq narsa yo’q; 
-
fikr, so’z va amali o’rtasida mutanosiblik bo’lgan inson, dono 
insondir; 
-
yaxshilikni taqdirla, yomondan saboq ol; 
-
mohiyatni o’rgan, esda saqla, tushun; 
-
doimo barcha amallaringni sog’lom fikr va o’zaro bog’liq 
holdagi talab asosida qur; 
-
bu dunyoning biron-bir ulkan yumushida dangasalik va 
sovuqqonlikni o’tkazib yuborma, sustlik va irodasizligingni 
ko’rsatma, ezgulikni, sahovatni behuda sarflama; 
-
yaxshi nomni qo’lga kiritishni ko’zlab, qonunga xilof ishga 
qo’l urma; 
-
vaqtinchalik huzur-halovat tufayli hurmatli insonlarni 
yo’qotma – arzirli umringni yo’qotasan.

---

100 
-
donishmandlikni kuylovchi bo’l, donishmandlarni tingla, 
dunyo lazzatlariga berilma; 
-
ijobiy urf-odatlardan yuz o’girma, biron ishni vaqti soati 
etmasdan boshlama, biror-bir ishga kirishsang uni aqlan, vijdonan, 
sharaf bilan amalga oshir; 
-
boyliging oshganda, gerdayma, atrofdagilarni kamsitma, 
nochor bo’lganingda ruhan tushib, ayanchli qiyofada bo’lma; 
-
do’sting bilan munozaraga kelmaydigan darajada munosabatda 
bo’l, dushmaning bilan munozarada undan baland bo’lish darajasida 
o’zingni tut; 
-
hech kim bilan janjallashma, hamma bilan samimiy bo’l, hech 
qayer
da soddalik va xushmuomalalikni aqlsizlikka yo’yma.
-
o’zing uchun ma’qul deb hisoblaydigan narsalar uchun 
birodaringni koyima; 
-
bekorchi ishdan quvonma, taqdiringdan umidvor bo’lma, 
yaxshi ishni ayama, hech kimni aldama, hech kimning ustidan hazil 
qilma.
-
baxtga erishish uchun har doim adolat, haqiqat, yaxshi niyat 
yo’lidan bor va bularga Olloh yordami bilan erishasan.