Guliston davlat universiteti mirhaydarov h. R

Mavzu. Nazmiy nutq unsurlari: poetik sintaksis

Reja:

1. 
   Nazmiy nutq tasnifi.
   
2. 
   She’rda gap qurilishi.
   
3. 
   Gap qurilishiga oid san’atlar.
   

Uslubiy tavsiyalar: nazmiy nutq unsurlari sanaladi va ularning har biriga izoh beriladi. Uning to’rtinchi unsuri – gap qurilishiga maxsus to’xtalinadi.
Gap qurilishining inversiya, tasdir (turlari), tasbe’, qaytariq (turlari), ta’dil va boshqa ko’rinishlari Navoiy va Bobur g’azallari misoli asosida o’rganiladi. Talaba matndan gap qurilishining o’ziga xos xususiyatlarini mustaqil topish va izohlash malakasini egallab borishi kerak.

Adabiyotlar: 2 (422-459), 6 (41-50).

3. Mavzu: Ritmda turoq va vaznning mavqei
Reja:

1. 
   Turoqning tavsifi va tasnifi.
   
2. 
   Vaznning tavsifi va tasnifi.
   
3. 
   Ritmni uyushtirishda turoq va vaznning o’rni.
   

Uslubiy tavsiyalar: turoqning ta’rifi va turlari sanalib, uning she’r ohangdorligini tashkil qilish vazifasi izohlanadi. Turoqning guruhlanib kelishidan vazn hosil bo’ladi. Har bir she’rda konkret ravishda ro’yobga chiquvchi ritm hodisasi vazn, deb atalishi. U barmoq vazndagi she’rlar misolida echiladi. Natijada musiqiylik she’rning bosh ifoda vositasi, degan xulosaga kelinadi.
Adabiyotlar: 2 (196-214), 8 (291-210), 11 (166-171).
4. Mavzu: Notekis harakatli ritm
Reja:

1. 
   Notekis harakatli ritmning paydo bo’lish asoslari va tavsifi.
   
2. 
   Notekis harakatli ritmning turlari.
   
3. 
   Notekis harakatli ritm she’r unsurlarida erkinlik paydo qilishi.
   

Uslubiy tavsiyalar: G’afur G’ulomning «Sen etim emassan» she’ridagi vazn, turoq, band, qofiya va ritmik bo’laklarning erkin bo’lishi notekis harakatli ritmni yuzaga keltirgani aniqlanadi.
Adabiyotlar: 2 (212-218), 8 (291-210), 11 (182-190).