H. I. Shukurov, S. Q. Qanoatov jamoada hamshiralik ishi tibbiyot kollejlari uchun darslik Qayta ishlangan uchinchi nashr toshkent «Iqtisod-moliya»


Uyga tashrif vaqtida sanitariya-oqartuv ishlarini


Download 485.49 Kb.
bet11/125
Sana21.10.2023
Hajmi485.49 Kb.
#1715047
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   125
Bog'liq
Hamshiralik ishi-www.hozir.org

2.2. Uyga tashrif vaqtida sanitariya-oqartuv ishlarini
amalga oshirish
Aholining tibbiy sanitariya madaniyatini oshirish, kasallik-
ni­oldi­ni­olish­maqsadida­hamshiraning­uyga­tashrifi­jarayonida­
quyidagi sanitariya-oqartuv ishlari amalga oshiriladi:


26
1) aholi o‘rtasida ma’ruza o‘qish;


2)­mа’ruzani­tayyorlashda­oldindan­reja­asosida­tezislar­va
konspekt tuzish;
3)­ mа’ruzaning­ mavzusi­ va­ tinglovchilari­ xilma-xilligi­
(yoshi, jinsi, kasbi, umumiy va sanitariya madaniyati) darajasi-
ga qarab adabiyotlar va rasmlar tanlanadi;
4)­ma’ruzadagi­mа’lumotlar­izchil­bayon­etiladi;­
5)­mа’ruzani­jamoa­hayotidan,­badiiy­adabiyotlardan­olin-
gan­misol­lar­bilan­boyitib,­kinofilmlardan­lavhalar­namoyish­
etiladi va ular ning diqqati jalb qilinadi;
6)­mа’ruza­oxirida­fikirlarga­yakun­yasaladi,­xulosa­chiqa-
riladi va tinglovchilarni ma’ruza asosida berilgan tavsiyalarga
amal qilish ga undaladi;
7) televideniye, radio orqali ma’ruza va turli suhbatlar uyush-
tiriladi.
Sanitariya-oqartuv ishlarining asosiy maqsadi aholi
sog‘lig‘i ni mustakamlashda muhum zamin bo‘lgan gigiyenaga
oid bilimlarni egal lash va yuksak saviyali, madaniy axloqni
shakllantirish, mehnat qobi liyatini oshirish va uzoq umr
ko‘rishni ta’minlashdan iborat.
Giyohvandlik umr kushandasi
Giyohvand moddalar, asosan, bir marta iste’mol qilganda
kayf beruvchi va surunkali iste’mol qilganda jismoniy va ruhiy
ko‘nikish hosil qiluvchi moddalardir. Giyohvand moddalarni
uzluksiz iste’mol qilish giyohvandlikka olib keladi. Giyiohvand
moddalar asab ti zimiga ta’sir qilib, uning ish faoliyatini buzadi.
Ya’ni­eslash,­fikrlash,­se­zish,­gapirish­qobiliyatining­pasa­yishiga­
olib keladi, natijada ular ning ish faoliyati yo‘qoladi. Bu ning
oqibatida qo‘l-oyoq bo‘g‘inlarida, mushaklarda kuchli og‘riq,


27
qaltirash, titrash holatlari paydo bo‘ladi. Bemorda bezovtalik,


yaxshi uxlamaslik, injiqlik, bosh og‘rig‘i, tez-tez ich ketishi,
qattiq qo‘rquv holatlari kuzatiladi. Bu holatlar giyohvand
moddalar iste’mol qilingandan so‘ng tezda o‘tib ketadi. Bu
moddalarni surunkali iste’mol qilish natijasida organizmda
jismoniy mo yillikning kuchayishi, ya’ni o‘zini o‘zi boshqara
olish, nazorat qi lish yo‘qoladi, bundan keyin kayf qilish uchun
emas, balki shu moddalarsiz organizmning me’yoriy faoliyat
ko‘rsatmasligi hollariga olib keladi. Agar homilador ayol
giyohvand moddalarni iste’mol qilsa, bunda homila rivojlanishi
susayadi, homila ning erta tushishi, o‘lik tug‘lishi, bolaning aqliy
zaif bo‘lib qolishi kuzatiladi.
Giyohvand moddalarni uzoq muddat iste’mol qilganda,
kishi unga o‘ganib qoladi. Onkologik kasalliklar bilan og‘rigan
bemorlar­ko‘proq­og‘riq­qoldiruvchi­dorilar­(promidol,­morfin,­
amno pon, barbituratlar)ni qabul qilgandan keyin unga organizm
o‘rganib qoladi. Agar bemorlar bunday dorilarni qabul qilmasa,
organizmda absti nensiya (xumor tutish) belgilari paydo bo‘ladi.
Bularga­bosh­og‘rig‘i,­lanjlik,­tanglik,­yurak­o‘ynashi,­kayfiyat­
va ruhiyatning yomonlashuvi, ich ketish, uyqusizlik va vahima
bosishi belgilari kiradi.
Giyohvandlikka o‘rganib qolgan bemorlarning ishtahasi
yo‘qo ladi, terisi quruq, shalviragan, qo‘l barmoqlarida titrash
(tre mor), bo‘g‘im, mushaklarda og‘riq, uyqusi buzilgan,
yurakning o‘ynab turishi, ish qobilyatining susayishi va
irodaning pasayishi, ko‘pincha, yolg‘on gapirish, kulish yoki
yig‘lash hamda xotiraning pasayishi kuzatiladi.
Nasha­chekilganda­fikrlashning­tezlashishi,­hirsning­kucha-
yishi, illuziyalar (kichik ariq xuddi katta daryo bo‘lib ko‘rinadi),
bachkanalik, kulgili holatlar, tashnalik, ochlik paydo bo‘ladi.


28
Giyohvandlikda kuchli asteniya – xavotirlanish, mushaklar


uchushi, ich ketishi, tutqanoq xurujlari, talaffuzning buzulishi,
titroq,­muvozanat­yo‘qolishi­hоlаtlаri­kuzatiladi.

Download 485.49 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   125




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling