H. P. Abdulqosimov O‘zmu iqtisodiyot nazariyasi kafedrasi
Download 5.61 Mb. Pdf ko'rish
|
1 tom Mamedov, H., Muminov, N., Umarov, A., Ismailov, A.
- Bu sahifa navigatsiya:
- Asosiy tushunchalar
|
Qichqacha xulosalar
Umuman, iqtisodiy faoliyat va ishlab chiqarish har qanday iqtisodiy tizimning negizi va asosi hisoblanadi. Bu iqtisodiy faoliyat albatta, ishlab chiqarishni yoritadi, iste’mol qilish bilan tugallanadi, bular bir-birisiz yashay olmaydi. Ishlab chiqarish jarayonida iqtisodiy resurslar ishlatiladi va sarf- xarajatlar, xom ashyolar, materiallar tayyor mahsulotga aylanadi. Bu yerda albatta, ishlab chiqarish omillari, kapital mablag‘lar va tabiiy resurslar harakatga kelishi shart bo‘ladi. Mehnat qilish va uni sarflash jarayoni ishlab chiqarish hisoblanadi. Natijada, mahsulotlar yaratiladi, ya’ni mehnat insonning ishchi kuchi bilan tabiat o‘rtasidagi iqtisodiy munosabatni bildiradi. Ishlab chiqarish funksiyasining jadvalida izokvantlar (geometrik nuqtalar ishlab chiqarish funksiyalarini, ya’ni ishlab chiqarish omillarini bir-biriga bog‘lash natijasida tayyorlangan mahsulotlar miqdori aniqlanadi) oilasi kuzatiladi. Koordinatlar tizimida izokvantlar o‘rtasidagi uzilish mahsulot chiqarish hajmidagi farqni tavsiflaydi. Bu omillar texnalogiya yordamida bir- biri bilan birlashadi. Texnalogiya esa, ishlab chiqarish jarayonlarini olib borish usullari va vositalari haqidagi bilimlar yig‘indisini anglatadi Asosiy tushunchalar 1. Ishlab chiqarish omillari jumlasiga – inson mehnati omillari, kapital mablag‘lar (mehnat vositalari va tabiiy resruslar uchun sarf qilinadi), tabiiy resurslarkiradi. Fransuz iqtisodchisi J.B.Sey asoslab bergan tijorat hozirda 153 G’arb mamlakatlarida yirik iqtisodchilar to‘rtinchi omil sifatida tadbirkorlik qobiliyatini ham ana shu omillar qatoriga kiritadilar. 2. Ishlab chiqarish imkoniyatlari deganda, resurslardan to‘la-tekis foydalanilganda erishiladigan mahsulot ishlab chiqarishning eng katta hajmi tushuniladi. 3. Ko‘lam samarasi – bu har xil variantlarda yuz berishi mumkin bo‘lib, ishlab chiqarish omillari necha marta oshirilsa, xuddi shuncha miqdorda (bu jadvallarda ko‘rsatilgan ) mahsuldorlik ham oshadi. Download 5.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|