Hol ko‘proq gap markazi kesimga bog‘lanib, undan anglashilgan ish-harakatning

M: Ko‘p so‘zlama, oz so‘zla, oz so‘zlasang ham, soz so‘zla.

Hozirgacha g‘o‘za uch marta chopiq qilindi.

Umringda necha marta asal yegansan?

Sabab holi

Sabab holi

Ish harakatning sababini bildirib, nimaga?, nima uchun?, nima sababdan?, nima sababli? kabi so‘roqlarga javob bo‘lgan hol sabab holi deyiladi. Sabab holi quyidagicha ifodalanadi:

a. –lik, -sizlik, -ganlik qo‘shimchali chiqish kelishigidagi otlar va -gani qo‘shimchali sifatdosh bilan:

M: Qul Tarlon shodligidan to‘xtolmadi yig‘idan.

Eshik oldi gul hovuz,

Gul tergali kelganmiz.

b. Sabab ravishlari bilan:

b. Sabab ravishlari bilan:

M: Otasi noiloj ko‘ndi.

c. Sababli, tufayli, uchun ko‘makchili qurilmalari bilan:

M: Salima darsni yaxshi tayyorlagani uchun maqtovga sazovor bo‘ldi.

Maqsad holi

Maqsad holi

Ish harakatning maqsadini bildirib, nima uchun?, nima maqsadda?, nima qilgani? kabi so‘roqlarga javob bo‘lgan hol maqsad holi deyiladi. Maqsad holi quyidagicha ifodalanadi:

a. Maqsad ravishi bilan:

M: Muzaffar aka, bular atayin sizni izlab kelibdi.

Bugun jo‘rttaga qilganday yomg‘ir ham tinmadi. …Oling, ataylab siz uchun qilganman.

U qasddan Suqsuroyni xonga olib berdi.

b. Jo‘nalish kelishigidagi harakat nomi yoki harakat nomidan keyin uchun ko‘makchisi keltirish bilan:

b. Jo‘nalish kelishigidagi harakat nomi yoki harakat nomidan keyin uchun ko‘makchisi keltirish bilan:

M: O‘quvchilar dam olishga dala shiyponiga kelishdi.

Bog‘dan chiqish uchun bir necha odim yurdi.

Bir chim uxlash uchun ko‘zini yumdi.