Хулоса чиқариш (дедуктив)

Мавзу. ХУЛОСА ЧИҚАРИШ (ДЕДУКТИВ).
Режа

1. 
   Хулоса чиқаришнинг умумий тавсифи, тузилиши, турлари. Дедуктив хулоса чиқариш, унинг турли хил шакллари.
   
2. 
   Қатъий ҳукмлардан бевосита хулоса чиқариш: айлантириш, алмаштириш, предикатга, қарама-қарши қўйиш, «мантиқий жадвал» бўйича.
   
3. 
   Қатъий силлогизм, унинг таркиби, аксиомаси ва умумий қоидалари. Силлогизмнинг фигуралари ва модуслари.
   
4. 
   Мураккаб ҳукмлар асосида дедуктив хулоса чиқариш. Шартли, шартли-қатъий, айирувчи-қатъий, шартли-айирувчи хулоса чиқаришлар.
   

Таянч атамалар: Хулоса чиқариш, дедукция, индукция, аналогия, бевосита хулоса чиқариш: айлантириш, алмаштириш, предикатга қарама-қарши қўйиш, "мантиқий квадрат" буйича хулоса чиқариш; силлогизм таркиби: асослар, катта, кичик, ўрта атамалар, модус, фигуралар, энтимема, қисқартирилган, мураккаб силлогизмлар, шартли, шартли-айирувчи хулоса чиқаришлар (лемматик ва деструктив).


АДАБИЁТЛАР.

1. 
   И.А. Каримов. Миллий истиқлол мафкураси – халқ эътиқоди ва буюк келажакка ишончдир. // Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт – пировард мақсадимиз. Том. 8. – Т., Ўзбекистон, 2000. 3-66-бетлар.
   
2. 
   И.А.Каримов. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. Т.1997. 188-207 б.
   
3. 
   И.А.Каримов. Тарихий хотирасиз келажак йўқ. // Биз келажагимизни ўз қўлимиз билан яратамиз. Том-7, - Т., Ўзбекистон, 1999, 132-154-бетлар.
   
4. 
   М. Хайруллаев, М. Ҳақбердиев. Мантиқ. Т. 1993.178-223.б.
   
5. 
   М.Аллоёров. Мантиқ. Самарқанд. 2000, 120-196-бетлар.
   
6. 
   И.Раҳимов. Логика курсидан амалий машғулотлар ва методик тавсиялар. Т., 1988, 3-боб.
   

Қўшимча адабиётлар

1. 
   Миллий истиқлол ғояси: асосий тушунча ва тамойиллар. Т., Ўзбекистон, 2000.
   
2. 
   В.А. Бочаров. Аристотель и традиционная силлогистика. МГУ. 1991 г
   
3. 
   В.И. Маркин. Силлогистические теории в современной логике. МГУ, 1991.
   
4. 
   Е.К.Войшвилло, М.Г. Дегтярев. Логика. Учебник для ВУЗов. М.: «Владос», 1998 г. 333-361 – стр.
   

Воқеликни билиш жараёнида инсон янги билимларга эга бўлади. Бу билимлар абстракт тафаккур ёрдамида, мавжуд билим­ларга асосланган ҳолда вужудга келади. Бундай билимларни хосил қилиш мантиқ илмида хулоса чиқариш, деб аталади.