Iii-mavzu. Ishlab chiqarish omillari va ishlab chiqarish jarayoni

3.3. Korxonaning ishlab chiqarish quvvati va uni hisoblash usuli
Korxonaning ishlab chiqarish quvvati bо‘lgan mahsulotlar maksimal mumkin yillik chiqish (yoki qayta ishlash xomashyo hajmi) termin va assortimentda, uskunalar va ishlab chiqarish maydonlaridan tо‘la foydalanish lozim, ilg‘or texnologiyalar va ishlab chiqarishni tashkil foydalanish.
Korxonaning ishlab chiqarish hajmi deganda rejalashtirilgan chora-tadbirlarni hisobga olgan holda ishlab chiqarish asbob-uskunalaridan tо‘liq foydalanish, ammo ilg‘or ishlab chiqarish texnologiyasini joriy etish va mehnatni ilmiy tashkil etish rejalashtirilgan yilning nomenklaturasi va assortimenti bо‘yicha maksimal darajadagi mahsulot tushuniladi. Ishlab chiqarish hajmi ishlab chiqarish hajmi о‘lchanadigan birliklarda aniqlanadi. О‘lchash uchun tabiiy va shartli tabiiy hisoblagichlar ishlatiladi (tonna, dona, metr, minglab an’anaviy qutilar va boshqalar).
Keng assortiment bir turdagi yoki bir xil turdagi mahsulotlarga qisqartiriladi. Umuman olganda, korxonaning ishlab chiqarish quvvatini (M) quyidagi formula bilan aniqlash mumkin.

bu erda Te – korxonaningish vaqtining samarali jamg‘armasi;
t - bu ishlab chiqarish birligini ishlab chiqarishning murakkabligi.
Korxona ishlab chiqarish quvvatning uch turi mavjud:
- dizayn (qurilish yoki rekonstruktsiya loyihasida kо‘zda tutilgan);
- joriy (amalda erishilgan);
- zaxira (maksimal yuklarni qoplash uchun, 10 dan 15% gacha). 
Ishlab chiqarish quvvatlarining balansiga kо‘ra quyidagilar aniqlanadi:
1. Kirish kuchi, ya’ni yil boshida mavjud uskunalarga muvofiq yil boshida aniqlanadi.
2. Chiqish quvvati, ya’ni yil oxiridakapital qurilish, uskunalarni modernizatsiya qilish, texnologiyani takomillashtirish va ishlab chiqarishni tashkil etish hisobiga quvvatni tasarruf etish va ishga tushirishni hisobga olgan holda rejalashtirish davri oxirida aniqlanadi.
3. Foydalanishga topshirilgan - yil davomida foydalanishga topshirilgan ishlab chiqarish quvvati.