Ilmiy jurnal

№ 1, 2023 “PSIXOLOGIYA” ILMIY JURNAL * НАУЧНЫЙЖУРНАЛ * SCIENTIFIC JOURNAL
 
69 
Key words: methodology of teaching the Russian language, mental processes, student, primary 
school age, attention, memory, psychophysiological characteristics, temperament, motivation, choleric, 
melancholic, sanguine, phlegmatic, erudition, speech, psychological- pedagogical diagnosis, correctional-
developmental, psychoprophylaxis and psychological counseling work, intellectual ability. 
 
Maktab ta‟lim va tarbiya poydevori,
o„qituvchilar esa uning tamal toshidir 
Shavkat Mirziyoyev 
Kirish. Ayni paytda yosh avlodni jamiyat hayotining barcha jabhalarida bunyodkorlik faoliyatiga 
tayyorlashga katta e‘tibor qaratilmoqda. Bu borada faol, tashabbuskor, ijodiy fikrlaydigan, ma‘naviyati boy 
yurt fuqarolarini tarbiyalashda maktabning o‗rni ortib bormoqda. Zamonaviy pedagogik va axborot-
kommunikasiya texnologiyalaridan foydalangan holda o‗qitishning ilg‗or usullarini joriy etish yo‗li bilan 
o‗sib kelayotgan yosh avlodga chet tillarni o‗rgatish, o‗rgangan tilda erkin so‗zlasha oladigan 
mutaxassislarni tayyorlash tizimini tubdan takomillashtirish hamda buning negizida, ularning jahon 
tamadduni yutuqlari va dunyo axborot resurslaridan keng ko‗lamda foydalanishlari, xalqaro hamkorlik 
hamda muloqotni rivojlantirishlari uchun shart-sharoit va imkoniyatlar yaratilmoqda. Psixologlar inson 
psixikasining xususiyatlari, intellekt asoslari va butun ma‘naviy sohasi asosan maktabgacha va 
boshlang‗ich maktab yoshida paydo bo‗lishini va shakllanishini aniqlashgan. Psixolog L.S. Vigotskiy 
boshlang‗ich maktab yoshida aqlning intensiv rivojlanishini qayd etdi. Fikrlashning rivojlanishi, o‗z 
navbatida, idrok va xotirani sifat jihatidan qayta qurishga olib keladi. 
Tadqiqot obyekti va qo„llanilgan metodlar. Ta‘lim ma‘lumotlari deganda o‗quvchining yuqori 
asabiy faoliyati tomonidan batafsil, ba‘zan esa uzoq muddatli ishlab chiqish kerak bo‗lgan ma‘lumotlar turi 
tushuniladi. Bu idrokning psixofiziologik jarayon sifatidagi tabiatidan kelib chiqadi, u retseptorga tashqi 
qo‗zg‗atuvchining ta‘sir qilish mexanizmiga asoslanadi. Ushbu idrok etish jarayonining tugallanishi tashqi 
stimulning tasvirini yaratish va uni keyinchalik tan olishdir. Idrokning mohiyati shundan iboratki, miyaga 
yangi ma‘lumotlarni batafsil tahlil qilish, bir nechta farazlarni ilgari surish va keyin olingan ma‘lumotlarni 
ketma-ket qayta ishlash uchun biroz vaqt kerak bo‗ladi. Bundan xulosa qilishimiz mumkinki, axborotning 
o‗zi, ayniqsa ta‘lim jarayonida miyaga notanish bo‗lganligi uchun u maxsus dizayn va taqdimotni talab 
qiladi. Bolalarning rivojlanayotgan intellekti aslida yangi ma‘lumotlar va taassurotlarga nihoyatda muhtoj, 
shuning uchun o‗qituvchilar o‗z bilimlarini mustahkamlab borishlari zarur.