Ilmiy menejment

lmiy boshqaruv maktabi(ilmiy boshqaruv maktabi) ishlab chiqarishni optimal tashkil etishni odamlar qanday harakat qilishini aniq bilish asosida yaratish mumkin degan taxmindan kelib chiqqan. Bu yo'nalish tarafdorlari mantiq, kuzatish, tahlil va hisob-kitoblar yordamida ishlab chiqarishni imkon qadar samarali bo'ladigan tarzda tashkil qilish mumkin, deb hisoblashgan. Ilmiy boshqaruv maktabi bilan menejment ishning haqiqiy bajarilishidan ajralib turadigan maxsus funktsiya ekanligi haqidagi tushuncha ham bog'liq.
Ilmiy boshqaruv maktabi asoschisi Frederik Teylor (1856-1915) odatda amerikalik muhandis hisoblanib, uning sharafiga "Teylorizm" deb nomlangan boshqaruvning birinchi yaxlit kontseptsiyasini ishlab chiqish bilan mashhur. Taun o'z hisobotini o'qigan yig'ilishda Teylor ishtirok etdi. Taunning g'oyasi Teylorni o'zining boshqaruv konsepsiyasini yaratishga ilhomlantirdi. U o‘z g‘oyalarini “Shonalarni boshqarish” (1903) va “Ilmiy boshqaruv tamoyillari va usullari” (1911) kitoblarida shakllantirgan.
Teylor muhandis-mexanik sifatida ta'lim olgan va Teylorizmning asosiy g'oyalari mujassamlangan po'lat korxonasida ishlagan. Ta’kidlash joizki, Teylor davrida monopolist kapitalizm o‘zining gullagan davrini boshidan kechirgan. Korxonalar juda tez o'sdi va bu ishlab chiqarishni birlashtirish va standartlashtirishni, undan samarali foydalanishni talab qildi moddiy resurslar, vaqt va ishchi kuchi.
Shuning uchun Teylor boshqaruvining asosiy maqsadi unumdorligi oshishida namoyon bo‘ladi. Ushbu maqsadga erishish uchun, Teylor nuqtai nazaridan, faqat operatsiyalar amalga oshiriladigan va ishchining fikrini almashtirishi kerak bo'lgan ko'plab qoidalarni ishlab chiqish orqali mumkin edi. Aslida, bu Teylor ishlab chiqarishni boshqarishda asosiy rolni ishchilar harakat qilishi kerak bo'lgan ko'rsatmalarga yuklaganligini anglatadi. Ishchilar bajarishi kerak bo'lgan operatsiyalarni o'rganish jarayonida ko'rsatmalar ishlab chiqilgan. Bu Teylor kontseptsiyasining kamchiligi edi: u ishchining shaxsiyatini etarlicha hisobga olmadi.