Institut français d’Études sur l’asie centrale
Download 18.64 Mb. Pdf ko'rish
|
|
chiqmoq, minmoq, zo‘raygandan-zo‘raymoq, ortgandan-ortib bormoq; la tempête redouble bo‘ron ortgandan-ortib boryapti. redouter vt 1. qo‘rqmoq, vahimaga tushmoq, cho‘chimoq; redouter qqn birovdan juda ham qo‘rqmoq; c’est un chef très redouté de son personnel bu o‘zining xodimlaridan juda ham cho‘chiydigan boshliq; 2. cho‘chimoq, xavfsiramoq, qo‘rqmoq; redouter l’avenir kelajagidan xavotirda bo‘lmoq; elle redoutait d’être surprise, qu’on la surprenne u qo‘lga tushib qolishdan, uni ushlab olishlaridan qo‘rqar edi. redresse (à la) loc adj pop abjir, chapani, shijoatli, dovyurak; un gars à la redresse abjir yigit. REDRESSEMENT
RÉFÉRENCE
479 redressement nm tiklash, tiklanish; loc maison de redressement bolalar axloq tuzatish koloniyasi. redresser I. vt 1. to‘g‘ri, tik holatga keltirmoq, to‘g‘rilamoq, tekislamoq, tiklamoq; redresser un poteau ustunni tiklamoq; redresser la tête boshini ko‘tarmoq; 2. to‘g‘rilamoq, tekislamoq, tuzatmoq, to‘g‘ri holga keltirmoq; redresser une tôle tordue, déformée buklangan, egilgan tunukani to‘g‘rilamoq; 3. tuzatmoq, to‘g‘rilamoq, yaxshilamoq, ishga solib yubormoq; redresser la situation sharoitni tuzatmoq; II. se redresser vpr to‘g‘rilanmoq, tiklanmoq, rostlanmoq, tik turmoq, qaddini rostlamoq; fig l’économie du pays s’est redressée après la guerre mamlakat iqtisodi urushdan keyin qaddini rostlab oldi; redresse-toi! qaddingni rostla! redresseur I. n iron redresseur de torts adolat uchun kurashuvchi, adolat kurashchisi, adolatni himoya qiluvchi; II. adj techn to‘g‘rilovchi, tekislovchi; mécanisme redresseur to‘g‘rilovchi mexanizm. réductible adj 1. qisqaradigan, qisqartirsa, soddalashtirsa bo‘ladigan; fraction réductible qisqartirsa bo‘ladigan kasr; 2. kichrayadigan, kichraytirsa, kamaytirsa bo‘ladigan; quantité, somme réductible kamaytirsa bo‘ladigan miqdor, summa. réduction 1 nf 1. soddalashtirish, qisqartirish; réduction à des éléments simples soddalashtirish; réduction de fractions au même dénominateur kasrni umumiy maxrajga keltirish; 2. qisqartirish, kamaytirish; la réduction des dépenses, du personnel xarajatlarni, xodim larni kamaytirish, qisqartirish; faire une réduction narxini tushirib bermoq, arzonroq bermoq; 3. kichraytirish, mo‘jazlashtirish; loc adv en réduction kichik, jajji, mo‘jaz holda.
réduction 2 nf méd siniqni, chiqqan a’zoni solish. réduire 1 I. vt 1. (qqn à, en) olib kelmoq, aylantirmoq; réduire des populations en esclavage, au désespoir aholini qullikka olib kelmoq, umidsizlikka tushirmoq; sa maladie le réduit à l’inaction kasali uni harakatsiz qilib qo‘ydi; réduire qqn au silence biror kishini gapirtirmay qo‘ymoq; 2. yanchib, yakson qilib tashlamoq; réduire une résistance, l’opposition qarshilikni, oppozitsiyani yanchib tashlamoq; en être réduit à borib yetmoq, kuni qolmoq; il en est réduit à mendier uning kuni tilanchilikka qoldi; 3. (qqch à) soddalashtirmoq, qisqartirmoq, bo‘lmoq; réduire des fractions au même dénominateur kasrni umumiy maxrajga qisqartirmoq, keltirmoq; réduit à sa plus simple expression iloji boricha soddalashtirmoq; 4. (qqch en) narsani maydalamoq, bo‘lmoq; aylantirmoq; réduire un objet en miettes, en morceaux, en pièces; en bouillie, en poudre narsani mayda bo‘lakchalarga, parchalarga bo‘lmoq; qaynatmaga, kukunga aylantirmoq, tuymoq, ezmoq, maydalamoq; 5. qisqartirmoq, kamaytirmoq; réduire le nombre de trains poyezdlar sonini qisqartirmoq; j’ai réduit mes frais men xarajatlarimni qisqartirdim; réduire la vitesse tezlikni kamaytirmoq; réduire un texte matnni qisqartirmoq; kichraytirmoq, mo‘jazlashtirmoq; réduire une photographie rasmni kichraytirmoq; II. se réduire vpr 1. biror natijaga olib bormoq, oqibati biror narsa bo‘lib chiqmoq, biror narsadan iborat bo‘lmoq; ses espoirs se sont réduits à rien uning umidlari puchga chiqdi; ses économies se réduisent à peu de chose uning tejashlari kam natija berdi; 2. (en) aylanmoq, aylanib qolmoq; se réduire en poudre, en cendre changga, kulga aylanmoq; 3. o‘z xarajatlarini qisqartirmoq, chegaralamoq; o‘zini tiymoq; je vais être obligé de me réduire men xarajatlarimni qisqartirishga majbur bo‘laman. réduire 2
a’zoni); réduire une fraction singan suyakni solmoq. réduit
1 , ite
adj 1. kichraytirilgan, kichkina qilingan, kichik; format réduit kichraytirilgan format; un modèle réduit kichraytirilgan model, maket; 2. kamaytirilgan, tushirilgan; prix réduit tushirilgan narx; 3. chegaralangan; capacité réduite chegaralangan qobiliyat; vitesse réduite chegaralangan tezlik. réduit
2 nm kulba, katalak, tor uy, boshpana; ils vivent à dix dans un réduit ular kulbada o‘ntadan yashaydilar. réécrire
vt voir récrire. rééditer
vt 1. qaytadan nashrdan chiqarmoq, qayta nashr qilmoq, chop etmoq, qayta bosib chiqarmoq, qaytadan bosmadan chiqarmoq; rééditer un ouvrage épuisé eskirgan asarni qayta nashr qilmoq; 2. fam qaytarmoq, takrorlamoq; il a réédité sa crise de nerfs de la veille u yaqindagi jinniligini yana takrorladi. réédition nf 1. qayta nashr, qaytadan nashrdan chiqarish, qaytadan bosib chiqarish; 2. fam qaytarish, takrorlash; qaytarilish, takrorlanish (holat, ahvol, vaziyat). rééducation nf 1. qaytadan o‘rgatish, qaytadan faoliyatini tiklash, qayta oyoqqa turg‘azish (nogironlarni); la rééducation des blessés, des handicapés yarador, nogironlarni qayta oyoqqa turg‘azish; 2. qayta tarbiyalash; la rééducation des délinquants jinoyatchilarni qayta tarbiyalash. rééduquer vt 1. qaytadan o‘rgatmoq, qaytadan faoliyatini tiklamoq, qayta oyoqqa turg‘azmoq; ovozini qayta tiklamoq; mayib, falaj odamni harakatga o‘rgatmoq; 2. qayta tarbiyalamoq. réel, elle I. adj 1. haqiqatdan mavjud, bor bo‘ lgan, real; personnage réel real personaj; un fait réel et incontestable bor va rad qilib bo‘lmaydigan fakt; des avantages bien réels ko‘zga yaqqol tashlanib turgan ustunliklar; 2. haqiqiy, chin, chinakam; la valeur, la signification réelle haqiqiy mohiyati, mazmuni; salaire réel haqiqiy oylik; éprouver un réel plaisir haqiqiy rohat his qilmoq; II. nm reallik, voqelik, bor narsa, mavjud fakt; le réel et l’imaginaire haqiqatdan bor va xayoliy narsa. réellement adv haqiqatdan, chindan ham; aslida; voir qqn tel qu’il est réellement biror kishini aslida qanday bo‘ lsa shundayligicha ko‘rmoq; réellement, je ne pense pas que chindan ham men o‘ylamaymanki. réélection nf qayta saylash. rééligible adj qayta saylasa bo‘ladigan. réélire
vt qayta saylamoq; réélire un député deputatni qayta saylamoq. réemploi
nm qaytadan ishlatish; qaytadan ishga olish. réemployer vt qayta, yangidan ishlatmoq; qaytadan ishga olmoq. réentendre vt qayta eshitmoq. réévaluation nf 1. yangidan baho qo‘yish, qaytadan narx belgilash; la réévaluation des loyers ijaraga qaytadan narx belgilash; 2. fin revalvatsiya. réévaluer vt 1. yangidan baho qo‘ymoq, qaytadan narx belgilamoq; 2. fin revalvatsiya qilmoq. réexamen
nm qayta ko‘rib chiqish. réexaminer vt qayta ko‘rib chiqmoq; réexaminons la question masalani qayta ko‘rib chiqaylik. réexpédier vt 1. qaytadan jo‘natib yuborish; 2. qaytarib jo‘natib yubormoq; réexpédier du courrier pochtani qaytarib jo‘natib yubormoq. réexpédition nf qaytadan jo‘natib yuborish; qaytarib jo‘natib yuborish. refaire
I. vt 1. qaytadan, qayta; yana, yangidan qilmoq; cet été, referas- tu un voyage bu yoz yana sayohat qilasanmi? pansement à refaire tous les jours har kuni yangidan qilinadigan bog‘lash; 2. qaytadan, boshqatdan; ton éducation est à refaire sening tarbiyangni qaytadan qilish kerak; refaire sa vie hayotini boshqatdan qurmoq; si c’était à refaire agar boshqatdan qilishning iloji bo‘lganda edi; 3. qaytadan qilmoq, tuzatm oq; donner des fauteuils à refaire kreslolarni tuzatgani bermoq; refaire son maquillage pardozini qaytadan qilmoq; refaire ses forces, sa santé kuchini, sog‘ligini tiklamoq; elle s’est refait une santé u salomatligini tuzatib oldi; 4. fam ahmoq qilmoq, aldamoq; je suis refait! men aldandim! II. se refaire vpr 1. iqtisodiy ahvolini tuzatib olmoq; 2. o‘zini o‘zgartirmoq, o‘zini tuzatmoq, boshqacha bo‘ lmoq; je suis comme ça, je ne peux pas me refaire mening bo‘lganim shu, men o‘zimni o‘zgartirolmayman; on ne se refait pas! o‘zgarishmas ekanda! réfection nf qayta qilish, tuzatish, yangilash; la réfection d’un mur, d’une route devorni, yo‘lni tuzatish. réfectoire nm oshxona; le réfectoire d’une école maktab oshxonasi. référé
nm dr sud raisi tomonidan chiqariladigan shoshilinch qaror; plaider en référé shoshilinch qaror asosida ishni ko‘rib chiqmoq. référence nf 1. ma’lumot; tayanish, dalil keltirish; faire référence à un auteur muallif haqida ma’lumot keltirmoq; ouvrage de référence ma’lumot beradigan narsa, spravochnik; 2. dalil, dastak, havola; références au bas des pages varaqning ostidagi havolalar; loc par référence nisbatan, haqida; indemnité calculé par référence au salaire oylika nisbatan belgilangan RÉFÉRENCER
RÉFRIGÉRATION
480 haq; 3. pl tavsiya, tavsiyanoma; références exigées talab qilingan tavsiyanoma. référencer vt dalil, dastak, havola keltirmoq. référendum nm referendum, aholi fikrini so‘rash. référer
I. vi en référer à qqn xabar, ma’lumot bermoq, bildirmoq, aytmoq; nous en référons à notre chef biz bu haqda boshlig‘imizga aytamiz; II. se référer vpr (à qqn) dalil qilmoq, dalil qilib ko‘rsatmoq; dalil keltirmoq; suyanmoq; se référer à l’avis de qqn biror kishining fikriga suyanmoq; se référer à une définition, à un texte biror ta’rif, matnni dalil qilmoq; ce passage se réfère à un événement récent bu parcha yaqinda bo‘lib o‘ tgan voqeaga taalluqli. refermer
I. vt qayta yopmoq, yopmoq, bekitmoq; refermer la porte; un livre eshikni, kitobni yopmoq; II. se refermer vpr bitmoq, tuzalmoq; sa plaie se referme yarasi bityapti. réfléchi
1 , ie
adj gram o‘zlik; verbe pronominal réfléchi olmoshli o‘zlik fe’l.
réfléchi 2 , ie adj puxta o‘ylangan, yaxshi o‘ylab (chuqur mulohaza bilan) qilingan, yaxshilab o‘ylab ko‘rilgan; un homme réfléchi mulohazali odam; action, décision réfléchie yaxshi o‘ylab qilingan ish, qaror; loc tout bien réfléchi hammasi yaxshilab taroziga solingan; c’est tout réfléchi hammasi yaxshilab o‘ylab qo‘yilgan. réfléchir 1 I. vt qaytarmoq, aks ettirmoq; la lune réfléchit une partie de la lumière qu’elle reçoit du soleil oy quyoshdan olgan nurlarining bir qismini qaytaradi; glace qui réfléchit une image bir shaklni aks ettirayotgan muz; II. se réfléchir vpr aks etmoq; le ciel se réfléchissant dans le lac ko‘ lda aks etayotgan osmon. réfléchir 2 I. vi 1. o‘ylamoq, fikr yuritmoq, mulohaza qilmoq; réfléchir avant de parler, d’agir gapirishdan, biror ish qilishdan oldin yaxshilab o‘ylamoq; il a agi sans réfléchir u o‘ylamay ish qildi; prendre le temps de réfléchir o‘ylab ko‘rmoq; cela donne à réfléchir bu o‘ylab ish qilishni taqozo qiladi; je réfléchirai, je demande à réfléchir men o‘ylab ko‘raman, men o‘ylab ko‘raychi; 2. (à qqch) o‘ylab ko‘rmoq, taroziga solib ko‘rmoq; réfléchis bien à ma proposition, à ce que je te propose mening taklifimni, men senga taklif qilayotgan narsani o‘ylab ko‘r; réfléchir sur un sujet biror masala to‘g‘risida fikr yuritmoq; nous avons à réfléchir là-desus biz bu to‘g‘risida o‘ylab ko‘rishimiz kerak; II. vt o‘ylamoq, o‘ylab ko‘rmoq; je n’avais pas réfléchi qu’il faudrait prendre la voiture men mashina olish kerak deb, o‘ylamagan ekanman. réfléchissant, ante adj qaytaruvchi, aks ettiruvchi; surface réfléchissante qaytaruvchi yuza, sath. réflecteur nm reflektor, nurqaytargich; réflecteur optique optik nurqaytargich. reflet
nm 1. shu’la, tovlanish; reflets métalliques metallning tovlanishi; cheveux à reflets roux qizg‘ish tovlanuvchi soch; des reflets d’incendie yong‘inning shu’lasi; 2. aks, tasvir; le reflet d’un visage dans la vitre yuzning oynadagi aksi; 3. aks-sado, tasavvur; l’écriture, reflet de la personnalité shaxsning yozuvi, aks-sadosi; il n’est plus que le reflet de lui-même uning suratigina qoldi. refléter I. vt 1. qaytarmoq, aks ettirmoq; ce miroir reflète les objets bu ko‘zgu narsalarni aks ettiryapti; 2. aks ettirmoq, ifodalamoq, bildirmoq, ko‘rsatmoq; mes paroles ne reflètent pas mes sentiments mening so‘zlarim mening his-tuyg‘ularimni ifodalamaydi; son visage ne reflétait rien yuzi hech narsani ifodalamas edi; II. se refléter vpr aks etmoq; les nuages se reflétaient dans l’étang bulutlar hovuzda aks etar edi; la joie se reflétait sur son visage uning yuzida xursandchilik aks etib turardi. refleurir vi qayta gullamoq; le rosier a refleuri atirgul qayta gulladi. réflexe I. nm 1. refleks; réflexe conditionné shartli refleks; 2. ta’sirlanish, ta’sirga tez javob berish, reaksiya; avoir de bons réflexes en conduisant mashina haydashda ta’sirlanishi, reaksiyasi yaxshi bo‘ lmoq; manquer de réflexe ta’sirlanishi bo‘lmaslik; II. adj mouvement réflexe reflektiv, beixtiyor harakat. réflexion 1 nf qaytish, aks etish; la réflection de la lumière par un miroir yorug‘likning oynadan qaytishi; la réflection des ondes sonores ovoz to‘lqinlarining qaytishi. réflexion 2 nf 1. o‘ylash, fikr yuritish, mulohaza qilish; accorde-moi une minute de réflexion menga o‘ylashga bir daqiqa vaqt ber; il s’absorba dans ses réflexions u chuqur o‘yga toldi; loc réflexion faite o‘ylab ko‘rildi; réflexion faite, je ne partirai pas aujourd’hui o‘ylab ko‘rildi, men bugun ketmayman; à la réflexion yaxshilab o‘ylab ko‘rilsa; à la réflexion, c’est peut-être mieux ainsi yaxshilab o‘ylab ko‘rilsa, shundayligi yaxshiroqdir; 2. aql, o‘ylash; affaire menée avec réflexion aql bilan qilingan ish; il a agi sans réflexion u o‘ylamay ish qildi; 3. o‘y, fikr, mulohaza; recueil de réflexions hikmatlar to‘plami; une réflexion désobligeante salbiy fikr. refluer vi 1. orqaga, teskari oqmoq; qaytmoq (suv, to‘lqin haqida); qochmoq (qon, yosh haqida); l’eau reflue à marée descendante dengiz qaytganda suv teskari oqadi; 2. bostirib, yopirilib kelmoq (olomon haqida); la foule refluait lentement olomon sekin bostirib kelar edi. reflux
nm inv 1. suvning, dengizning qaytishi; le flux et le reflux de la mer dengizning ko‘ tarilishi va qaytishi; 2. chekinish, qaytish; le reflux de la foule olomonning chekinishi. refondre
vt qayta qilmoq, qayta ishlamoq; dictionnaire refondu et mis à jour qayta ishlangan va bosib chiqarilgan lug‘at. réformable adj isloh qilsa, qayta o‘zgartirsa bo‘ladigan; isloh qilinishi, qayta o‘zgartirilishi kerak bo‘lgan. réformateur, trice I. n o‘zgartiruvchi, qayta quruvchi, reformator; un réformateur des mœurs urf-odatlarni o‘zgartiruvchi; II. adj o‘zgartiruvchi, reformaga oid; des mesures réformatrices o‘zgartiruvchi choralar. réforme
1 nf reforma, isloh; isloh qilish; réformes sociales ijtimoiy islohotlar; la réforme de l’orthographe imlo islohoti. réforme
2 nf kasalligi tufayli harbiy xizmatdan ozod qilish. réformer 1 vt 1. tubdan o‘zgartirmoq, yaxshilamoq; réformer la constitution konstitutsiyani tubdan o‘zgartirmoq; 2. tag-tomiri bilan yo‘q qilmoq, barham bermoq; tugatmoq, bitirmoq; réformer les abus suiiste’mollarga barham bermoq. réformer
2 vt harbiy xizmatdan ozod qilmoq (sog‘ligi yoki boshqa sabablar tufayli). réformisme nm reformizm (ayrim reformalar o‘tkazish yo‘li bilan o‘zgartirishlar qilish nazariyasi). réformiste n reformist, reformizm tarafdori; adj reformistga va reformizmga oid; reformistik, reformist, reformizm. refoulement nm siqib, quvib chiqarish. refouler
vt 1. siqib, quvib chiqarmoq; refouler des envahisseurs bosqinchilarni quvib chiqarmoq; 2. bosmoq, tiymoq, yengmoq; ichiga yutmoq; refouler ses larmes ko‘z yoshlarini tiymoq; colère refoulée ichga yutilgan g‘azab. réfractaire I. adj 1. bo‘ysunmaydigan, bo‘yin egmaydigan; itoatsiz, itoat qilmaydigan; être réfractaire à la loi qonunga bo‘ysunmaydigan bo‘lmoq; 2. o‘tga chidamli; brique réfractaire o‘ tga chidamli g‘ isht; II. n bo‘ysunmaydigan, bo‘yin egmaydigan; itoatsiz, itoat qilmaydigan odam; biror narsadan yiroq odam. réfracter I. vt phys sindirmoq, qaytarmoq, yo‘nalishini o‘zgartirmoq; II. se réfracter vpr sinmoq, qaytmoq, o‘z yo‘nalishini o‘zgartirmoq; lumière qui se réfracte qaytgan yorug‘lik. réfraction nf phys sinish, yo‘nalishini o‘zgartirish; angle de réfraction sinish burchagi. refrain
nm 1. naqarot; reprenons le refrain en chœur naqarotni xor bo‘lib qaytaramiz; 2. hadeb qaytarilaveradigan narsa; avec lui, c’est toujours le même refrain bu uning eski ashulasi; changez de refrain! plastinkani o‘zgartiring! refréner ou réfréner I. vt jilovlamoq, bo‘ysundirmoq, qo‘ lga olmoq, tiymoq, bosmoq; il refréna son envie u ishtiyoqini tiydi; II. vpr essaie de te refréner o‘zingni tiyishga harakat qil. réfrigérant, ante adj 1. sovituvchi; mélange réfrigérant sovituvchi aralashma; 2. fam sovuq, muzday; un accueil, un air réfrigérant sovuq kutib olish, sovuq yuz. réfrigérateur nm muzlatkich, xolodilnik, refrijerator; dégivrer un réfrigérateur muzlatkichni eritmoq, muzdan tushirmoq. réfrigération nf sovitish, muzlatish.
RÉFRIGÉRER
RÉGÉNÉRER
481 réfrigérer vt 1. sovitmoq, muzlatmoq; réfrigérer du poisson baliqni muzlatmoq; 2. fam fig muzlatib yubormoq, jon-jonidan o‘ tib ketmoq; ses sarcasmes m’ont réfrigéré uning pichinglari mening jon-jonimdan o‘tib ketdi.
refroidir I. vt 1. sovitmoq, muzlatmoq; refroidir une substance au- dessous de zéro biror narsani muzlatmoq; pluies qui refroidissent l’atmosphère atmosferani sovitadigan yomg‘irlar; 2. fig sovitmoq, ko‘nglini qoldirmoq, ko‘nglini sovitmoq, ixlosini qaytarmoq; hovridan tushirmoq; son accueil nous a refroidis uning kutib olishi bizning ko‘nglimizni sovutdi; II. vi sovimoq, sovib qolmoq; ton café refroidit qahvang soviyapti; III. se refroidir vpr sovimoq, tushmoq, pasaymoq; sovqotm oq, shamollamoq; le temps se refroidit havo sovidi; n’attends pas dehors, tu vas te refroidir tashqarida kutma, sovqotib qolasan; son zèle s’est bien refroidi uning g‘ayrati ancha pasaydi, so‘ndi. refroidissement nm 1. sovish, tushish; refroidissement de l’air havoning sovishi; 2. shamollash; attraper un refroidissement shamollab qolmoq; 3. sovish, ko‘ngil qolish; le refroidissement d’une amitié do‘stlikning sovishi. refuge nm 1. boshpana, panoh; pana joy; chercher refuge quelque part biror joydan boshpana qidirmoq; demender refuge à qqn biror kishidan boshpana so‘ramoq; un refuge contre la détresse musibatdan panoh; 2. baland tog‘larda alpinistlar boshpanasi. réfugié, ée adj, n qochoq, qochqin. réfugier
(se)
vpr boshpana topmoq, yashirinmoq, berkinmoq; se réfugier à l’étranger chet elda boshpana topmoq; surprise par la pluie, elle s’est réfugiée sous un arbre yomg‘irda qolib, u daraxt ostiga yashirindi; fig murojaat qilmoq, biror narsaga sho‘ng‘imoq (esdan chiqarish uchun); se réfugier dans le travail ishga sho‘ng‘imoq. refus
nm inv rad qilish, rad javobi; bosh tovlash; refus d’obéir, d’obéissance bo‘ysunishdan bosh tovlash; se heurter à un refus rad javobiga duch kelmoq; loc fam ce n’est, c’est pas de refus yo‘q deyish yo‘q (bajonu-dil roziman). refuser I. vt 1. rad qilmoq, rad javobi bermoq, yo‘q demoq; refuser une permission à un soldat, une augmentation à un ouvrier soldatga ruxsatnoma berishni rad qilmoq, ishchiga ish haqini oshirishni rad qilmoq; il Download 18.64 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|