Institut français d’Études sur l’asie centrale

 

 

 

171 

douer 

vt (de qqch) talantli, iste’dodli, qobiliyatli bo‘lmoq, qilib yaratilmoq. 

douille 

nf 1. techn mufta; tiqin, ilgak, ilmoq, bo‘g‘iz, bo‘yin, gilza, chordish; 

2. lampa patroni; douille à crochet ilgakli patron, ilib qo‘yiladigan patron. 

douillet,  ette 

I.  adj  1.  erka,  nozik,  tantiq,  nozikbadan;  2.  o‘ng‘ay,  qulay, 

orom  beradigan,  shinam,  yumshoq  (to‘shak);  II.  n  erka,  nozik,  tantiq,  injiq; 

faire  le  douillet,  la  douillette  erka,  nozik,  tantiq,  injiq  bo‘lmoq,  oyim tilla, 

tannoz, oqbilak bo‘lmoq; 3. issiq qishlik nimcha (paxtali). 

douillettement 

adv o‘ng‘ay, qulay, yaxshilab, shinam. 

douleur 

nf  1.  og‘riq,  dard,  alam,  zirqirash;  pl  bod  kasali  og‘riqlari;  asab 

kasalliklari  og‘riqlari;  les  douleurs  (de  gésine)  to‘lg‘oq  tutish,  ko‘zi  yorish 

dardi;  avoir  des  douleurs  bod  kasali  bilan  azob  chekmoq;  sans  douleur 

beozor,  og‘riqsiz; 2. qayg‘u, dard-alam,  ta’ziya, motam; g‘am, dog‘; douleur 

muette  tilsiz qayg‘u, so‘zsiz, nidosiz azob  tortish; accablé de douleur  g‘am 

qayg‘udan ezilgan. 

douloureusement 

adv  o‘ziga  og‘ir  olib,  g‘ijinib,  og‘ir;  qayg‘uli,  g‘am-

g‘ussali, alam bilan. 

douloureux,  euse 

adj  1.  kasalmand,  dardchil,  tez-tez  kasal  bo‘lib 

turadigan, azob beradigan,  qiynaydigan, qiyin;  cri douloureux mungli ovoz, 

sado;  mains douloureuses og‘riq qo‘llar; 2. qayg‘uli,  dard alamli,  achinarli, 

g‘amgin, motamsaro, g‘am-hasratli. 

doute 

nm  1.  shubha,  gumon,  shak-shubha;  il  ne  fait  pas  de  doute 

shubha  yo‘q;  mettre  en  doute  shubha  ostiga  olmoq,  shubhalanmoq; 

émettre  un  doute  shubha  bildirmoq,  gumon  qilmoq;  rester  dans  le  doute 

bexabar bo‘lmoq; point de doute que shubha yo‘q-ki; hors de doute shak-

shubhadan  tashqari; loc adv sans doute ehtimol, balki, aftidan; sans aucun 

doute  shak-shubhasiz,  albatta,  muqarrar;  2.  shubha,  gumon  qilish,  faraz, 

taxmin,  o‘y;  avoir  des  doutes  sur  qqn  gumonsiramoq,  shubha,  gumon 

qilmoq. 

douter 

I.  vi  (de  qqn  de  qqch)  shubhalanmoq,  shubha,  gumon  qilmoq, 

gumonsiramoq; douter de ses yeux ko‘rib turganiga ishonmaslik; ne douter 

de  rien  hech  narsadan  shubha  qilmaslik,  xotirjam  bo‘lmoq,  har  qanday 

muammoni  qo‘rqmasdan  yengmoq,  hal  qilmoq;  II.  se  douter  vpr  (de) 

shubhalanmoq, shubha, gumon qilmoq, gumonsiramoq; mo‘ljallamoq, taxmin 

qilmoq, ko‘zlamoq, fahm lamoq, aql idrok bilan bilmoq, topmoq; elle se doute 

que tout est perdu hammasi tamom bo‘ldi deb biladi. 

douteux,  euse 

adj  1.  shubhali,  shubha  tug‘diradigan,  ishonib 

bo‘lmaydigan,  qorong‘u,  darfumon;  succès  douteux  shubhali  yutuq;  2. 

noaniq,  noma’lum;  réponse  douteuses  shubhali  javob;  clarté  douteuse 

g‘ira-shira  yorug‘,  nim,  tim  qorong‘i;  3.  shubhali,  shubha  tug‘diradigan, 

ishonib bo‘lmaydigan, qorong‘i, dargumon. 

douve

1

 

nf  1.  bochka  taxtalari,  yog‘ochlari;  2.  suv  to‘ldirilgan  handaq, 

zovur, chuqur (qal’a atrofidagi). 

douve

2

 

nf yassi gijja, silliq gijja. 

doux, douce 

I. adj 1. shirin,  totli, mazali, lazzatli; amande douce mazali 

bodom;  2.  nozik,  yumshoq,  muloyim;  xushmuomala,  mehribon,  mushfiq; 

billet doux muhabbat xati; faire les yeux doux ko‘z qismoq, ko‘z suzmoq, 

muloyim,  yoqimli  qaramoq;  3.  yumshoq,  bo‘sh,  mayin,  mo‘ tadil;  4.  rahmdil, 

mehribon, munis; regard doux munis qarash;  5. chuchuk,  tuzsiz, sho‘rmas; 

eau douce chuchuk suv; vin doux shirin vino;  6. yoqimli, yoqadigan; 7.  iliq, 

issiq;  temps  doux  iliq  havo;  8.  uncha  tik  bo‘lmagan,  biroz  nishab,  yotiq; 

pente  douce  nishab  yonbag‘ir,  qiyalik;  9.  yuvosh,  beozor,  mo‘min-qobil, 

muloyim;  osoyishta,  xotirjam,  vazmin;  royish,  ko‘ngli  bo‘sh,  ko‘ngilchan; 

caractère  doux  ko‘ngli  bo‘shlik,  ko‘ngilchanlik;  10.  bog‘lanuvchan  (oson), 

egiluvchan,  bukiluvchan,  qayishqoq,  yopishqoq;  fer  doux  yumshoq  (oson 

ulanuvchan)  temir;  en  douce  fam  asta-sekin,  ohista,  shoshmay, 

sezdirmasdan,  yashirin,  yashirinib;  bilintirmasdan;  partir  en  douce 

bilintirmasdan,  sezdirmasdan  ketib  qolmoq;  II.  adv  filer  doux  tiyilmoq, 

yuvosh  bo‘lib  qolmoq,  bo‘ysunmoq,  bo‘yin  egmoq;  tout  doux  loc  adv 

sekinroq, jim, shovqinsiz; III. nm shirinlik, shirin taom, narsa. 

douzaine 

nf  o‘n  ikki  dona,  o‘n  ikkita;  à  la  douzaine  o‘n  ikkitalab, 

xohlagancha. 

douze 

I. adj 1. o‘n ikki; 2. o‘n ikkinchi; page douze o‘n ikkinchi bet; II. nm  

1. o‘n ikki raqami; 2. o‘n ikkinchi sana; le douze mars o‘n ikkinchi mart. 

douzième 

I. adj o‘n ikkinchi; II. nm 1. o‘n  ikkinchi  bo‘lagi, qismi;  2. n o‘n 

ikkinchisi. 

doyen, enne 

n 1. sarkor, ishboshi, oqsoqol; doyen de clan urug‘ sarkori; 

doyen du corps diplomatique diplomatik guruh boshlig‘i; 2. fakultet dekani; 

3. eng katta oqsoqol, yoshi ulug‘i, ulug‘. 

drachme 

nm  1.  draxma,  Gretsiya  pul  birligi;  2.  Yunonistonda  o‘lchov 

birligi (3,24 gramm). 

draconien, ienne 

adj juda qattiq, shafqatsiz, yovuz. 

dragage 

nm daryo, kanal tubini tozalash. 

dragée 

nf  1.  mayda  dumaloq  draje  (obaki),  shakar  shokolad  bilan 

qoplangan  shirinlik,  hapdori;  tenir  la  dragée  haute  à  qqn  qimmatga 

trushmoq; 2. ov sochma o‘q, pitra. 

dragon 

nm  1.  ajdaho,  ajdar;  dragon  de  vertu  nozikoyim,  jizzaki,  gap 

ko‘tarmas; 2. fig zahar, jahldor ayol; 3. hist otliq askar. 

dragonne 

nf halqasimon tasma, tasmaband. 

drague 

nf  1.  draga,  yer  kovlagich;  drague  à  godets  yer  kovlagich 

hovuchi, cho‘michi; drague suceuse, drague  aspiratrice zemlesos,  tuproq 

yutuvchi; 2. cho‘ziladigan to‘r; 3. mar tubini tekshiradigan qurilma (asbob). 

draguer 

vt  1.  dragalamoq,  suv  ostini  kovlab  o‘rganmoq,  daryo  tubini 

kovlab  tozalamoq; 2. mar  tubini  tekshirmoq; draguer le fond  loyga botmoq 

(langar); 3. fam yopishmoq, shilqimlik qilmoq (xotinlarga). 

dragueur 

nm  1.  mar  tubini  tekshirish  uchun  qilingan  qurilma;  dragueur 

de  mines minani  qidirib  topgich; 2. yer kovlagich mexanigi, ishchisi;  3. fam 

xotinboz, shilqim. 

drain 

nm 1. yer tagida suv oqish; 2. ariq, zovur; 3. techn drenaj quvuri. 

drainage 

nm agr drenaj yordam ida yerni quritish. 

drainer 

vt yerni quritm oq, suvini qochirmoq. 

draisienne 

nf velosiped, bir oyoqlab uchib yurituvchi g‘ildirakli aravacha. 

dramatique 

adj dramatik, kuchli  taassurot qoldiradigan, dabdabali, og‘ir, 

mushkul, fojiali, jiddiy; situation dramatique fojiali holat. 

dramatiquement 

adv fojiali ravishda, mushkul holda og‘ir, jiddiy. 

dramatisant, ante 

adj mushkullashtiruvchi, fojialashtiruvchi, jiddiy, og‘ir. 

dramatisation 

nf mushkullashtirish, fojialashtirish. 

dramatiser 

vt  1.  mushkullashtirmoq,  fojiyalashtirmoq;  2.  jiddiy  tus 

bermoq, aham iyat kasb etmoq, kuchaytirmoq. 

dramaturgie 

nf dramaturgiya. 

drame 

nm  1.  drama;  drame  lyrique  musiqali  drama;  2.  fig  fojia,  fojiali 

voqea. 

drap 

nm  1.  movut;  drap  frisé  patli  qalin  movut;  tailler  en  plein  drap 

butun  bo‘lakdan  bichmoq;  fig  biror  narsadan  uyalmasdan,  tortinmasdan 

foydalanmoq;  2.  choyshab;  drap  mortuaire  tobut  yopqich  choyshab;  être 

dans de beaux draps fam qiyin ahvolda qolmoq. 

drapé, ée 

I. adj choyshablangan, choyshab qilingan,  pardalangan;  II. nm  

kiyim qat-qati, taxi, burmasi. 

drapeau 

nm  bayroq;  le  drapeau  rouge  qizil  bayroq;  drapeau  tricolore 

uch  rangli  Fransiya  milliy  bayrog‘i;  drapeau  de  coin  sport  uchburchak 

bayroq;  hisser  le  drapeau  bayroqni  ko‘ tarmoq;  se  rallier  au  drapeau  fig 

bayroq  ostida  turmoq;  être  sous  les  drapeaux  majburiy  harbiy  xizmatda 

bo‘lmoq;  être  appelé  sous  les  drapeaux  harbiy  xizmatga  chaqirilmoq;  se 

ranger  sous  les drapeaux de qqn  birov yoni,  tomonini  olmoq; avmise en 

drapeau samolyot qanotlarining harakati (ko‘tarilib-tushishi). 

draper 

I. vt 1. pardalamoq, parda tutmoq, guldor mato qoqib bezatmoq; 2. 

kiyim  qati,  taxi,  burmasini  ustma-ust  qilib  dazmollamoq;  3.  fam  ustidan 

kulmoq,  haqoratlamoq,  so‘kmoq;  II.  se  draper  vpr  1.  bezanib  o‘ranmoq, 

o‘ralib  olmoq;  2.  niqoblanmoq,  o‘zini  ko‘z-ko‘z  qilmoq,  gerdaymoq, 

kekkaymoq. 

draperie 

nf 1. movut fabrikasi; 2. movut bilan savdo qilish; 3. pardalash. 

drapier, ière 

I. adj marchand drapier movut sotuvchi; II.  n movut ishlab 

chiqaruvchi; 3. toy, tugun, buxcha ignasi. 

dressage 

nm  1.  hayvonlarni  o‘rgatish;  2.  qurilma,  o‘rnatish,  qurish, 

taxlash, to‘g‘rilash, tuzatish. 

dresser 

I. vt 1. qurmoq, bino barpo qilmoq, tiklamoq, ko‘ tarmoq, qo‘ymoq, 

joylashtirmoq;  dresser  la  tête  boshini  ko‘tarmoq;  dresser  le  micro 

DRESSEUR

 

DUCHÉ

 

 

 

172 

mikrofonni  joylashtirmoq;  dresser  une  machine  mashinani  tuzatm oq; 

dresser un piège tuzoq qo‘ymoq, qopqon qo‘ymoq; dresser un lit to‘shakni 

hozirlamoq,  yozmoq;  dresser  le  camp  lager  qurmoq;  dresser  une  tente 

chodir  qurmoq;  dresser  la  table  stolning  ustiga  ovqat,  taomlar  qo‘ymoq, 

bezatmoq; dresser l’oreille qulog‘ini ding  qilmoq, hushyor  tortmoq; dresser 

ses batteries chorasini ko‘rmoq; cela fait dresser les cheveux (sur la tête) 

bundan  sochlari  tik  turib  ketdi;  2.  tuzmoq;  dresser  un  procès-verbal 

bayonat yozmoq,  tuzmoq; dresser un programme dastur  tuzmoq; dresser 

un contrat shartnoma tuzmoq; dresser un plan rejalashtirmoq; dresser un 

acte  d’accusation  ayblov  xulosasini  yozmoq;  dresser  le  premier  bilan 

birinchi  jamini  yozmoq;  dresser  une  fiche  katakchani  to‘ldirmoq;  3. 

hayvonlarni o‘rgatmoq; 4. (contre) qarshi qo‘ymoq,  gij-gijlamoq;  5. yo‘nmoq, 

tekislamoq; II. se dresser vpr 1.  turmoq, ko‘ tarilmoq,  tiklanmoq; se dresser 

sur la pointe de pieds oyoq uchlariga ko‘ tarilib  tik  turmoq; se dresser  sur 

ses  ergots  chiranmoq,  o‘zini  botir  qilib  ko‘rsatmoq;  2.  baland  ko‘ tarilib, 

yuksalib  turmoq; 3. orqa oyoqlarida  tik  turmoq (ot haqida); 4. (contre)  bosh 

ko‘tarmoq, qo‘zg‘almoq, qo‘zg‘olon qilmoq, ko‘tarilmoq, qarshi chiqmoq. 

dresseur, euse 

n yovvoyi hayvonlarni o‘rgatuvchi. 

dressoir 

nm  1.  idish-tovoq  qo‘yiladigan  javon;  servant;  2.  techn 

boshqariladigan mashina. 

dreyfusard, arde 

n dreyfus tarafdori. 

dribbler 

vt  anglic  sport  to‘pni,  shaybani  olib  chopmoq;  raqibni  quvib 

o‘tmoq. 

drive 

nm anglic sportda, tennisda qattiq urish. 

drogue 

nf  1.  dorivor  modda;  dori-darmon;  2.  narkotik  modda;  drogue 

blanche kokain. 

droguer 

I.  vt  keragidan  ortiq  dori  ichirmoq;  uyqu  dori  ichirmoq;  II.  se 

droguer vpr ko‘p dori ichmoq; narkotik modda ichmoq, qabul qilmoq. 

droguiste 

nm bo‘yoqchilik, dorixona mollari sotuvchisi. 

droit

1

 

nm  1.  huquq;  droits  civils  fuqarolik  huquqi;  droit  au  repos  dam  

olish; droit de chasse ov  qilish huquqi; droit de pâturage o‘ tlatish,  boqish 

huquqi; hist Déclaration des droits de l’Homme et du Citoyen Fuqaro va 

Inson  huquqlari  deklarasiyasi;  le  bon  droit  haqqoniy  ish,  to‘liq  bahssiz 

huquq; le droit est de son  côté huquq u  tomonda, u  haq; le droit du plus 

fort zo‘ravonlik huquqi; user de son droit o‘z huquqidan foydalanmoq; avoir 

le droit de biron  narsa qilishga haqli bo‘lmoq; faire droit à shikoyatni qarab 

chiqmoq, 

qanoatlantirmoq; 

faire 

droit 

une 

demande 

talabni 

qanoatlantirmoq; jouissant de la plénitude des droits to‘la huquqli; égal en 

droit  teng  huquqli;  cela  va  de  droit  bu  haqqoniy;  de  quel  droit?  qaysi 

asosda? en toute égalité de droits, à bon droit loc adv  to‘la huquq bilan, 

qonuniy, qonun bo‘yicha,  qonuniy asosda; à tort et  à droit  farqiga bormay; 

2.  qonuniyat  (qonunlar  majmuasi);  droit  privé  xususiy  huquq;  droit 

personnel majburiy huquq;  crime de droit  commun qattiq jinoyat; régime 

de  droit  commun  qattiq  jinoyatchilar  birga  o‘tirmoq;  3.  huquq  fani, 

huquqshunoslik; faculté de droit huquqshunoslik fakulteti; étudiant en droit 

huquqshunoslik  fakulteti  talabasi; faire son droit huquqshunoslik  fakultetida 

o‘qimoq;  4.  boj,  soliq,  yig‘im,  to‘lov;  droits  légaux  sud  xarajatlarini  to‘lash; 

droits  afférents  bojxona  boji;  droit  prohibitifs  taqiqlovchi  (juda  yuqori) 

boshlar; droits d’entrée chetdan keltirilgan moldan olinadigan boj; droits de 

douane bojxona boji; droit protecteurs homiylik boji; droit de timbre marka 

solig‘i,  davlat  yig‘imi;  droit  d’ancre  langar  yig‘imi;  droit  des  pauvres 

muhtojlarga  berish  yig‘im i  (chiptalardan);  droit  de  dépôt  saqlash  uchun 

to‘lash,  to‘lov;  5.  haq,  to‘lov,  qalam  haqi;  droits  d’auteurs  muallif  qalam 

haqi. 

droit

2

,  droite 

I.  adj  1.  to‘g‘ri,  to‘ppa-to‘g‘ri;  angle  droit  to‘g‘ri  burchak; 

engrenage  droit  to‘g‘ri  tishli  g‘ildirak;  veston  droit  bir  yoqlama  tugmali 

pidjak;  il  est  droit  comme  un  jonc  (comme  un  cierge,  comme  en  i)  u 

o‘roqday  to‘g‘ri, xoda yutganday  tik; 2.  tik, tik ko‘tarilgan; mur droit tik devor; 

falaise  droite  tik  tushgan  qoya;  II.  nf  géom.  tog‘ri  chiziq;  droites 

convergentes,  concourante  mos  to‘g‘ri  chiziqlar;  III.  adv  to‘ppa-to‘ fg‘ri, 

to‘g‘ri; aller droit au but maqsadga  to‘ppa-to‘g‘ri bormoq; aller droit au fait 

to‘g‘ridan-to‘g‘ri ishga kirishmoq. 

droit

3

, droite 

I. adj 1. o‘ng, o‘ng tomondagi; la main droite o‘ng qo‘l; être 

le  bras  droit  de  qqn  birovning  o‘ng  qo‘li  bo‘lmoq;  2.  haqiqatgo‘y,  rostgo‘y, 

to‘g‘ri so‘z, haqgo‘y, to‘g‘ri, halol, pok, vijdonli, sofdil, ochiq, dangal, beg‘araz, 

dangalchi,  oshkora,  ro‘yirost;  suivre  le  droit  chemin  haqgo‘y  yo‘ldan 

yurmoq; esprit droit sog‘lom  aql; cœur droit ochiq dil;  II. nf 1.  o‘ng  tomon; 

sur  la  droite  o‘ng  tomonda,  o‘ng  tomonga;  prenez  sur  la  droite  o‘n 

tomonga  bo‘ lining;  à  droite  loc  adv  o‘ngga,  o‘ng  tomonga;  2.  o‘ng  qo‘l;  3. 

o‘ng  qanot,  o‘ng  tomon;  4.  polit  o‘ng  partiyalar;  III.  nm  o‘ng  qo‘l  bilan,  o‘ng 

tomondan urish (boksda). 

droitier,  ière 

I.  n  o‘ng  qo‘lli  odam,  o‘ng  qo‘ l;  II.  nm  fam  parlamentning 

o‘ng qanot a’zosi; III. adj techn o‘ngga aylanuvchan, aylanadigan. 

droiture 

nf 1. to‘g‘rilik, rostlik, rostgo‘ylik, to‘g‘riso‘zlik, dangallik, vijdonlilik, 

insoflilik,  nomuslilik,  andishalilik,  halollik,  poklik;  2.  haqqoniyat,  haqlik, 

haqqoniylik, to‘g‘rilik, haq, haqli, haqqoniy ekanlik. 

drolatique 

adj  qiziq,  ajib,  g‘alati,  kulgili,  alomat,  kuldiradigan,  sho‘x, 

to‘polonchi, shum taka. 

drôle 

I.  adj  kulgili,  kuldiradigan,  kulgi  qistatadigan,  qiziq,  g‘alati, 

kelishmagan,  ajib,  alomat,  ajoyib,  taajjub,  g‘ayrioddiy,  hech  ko‘rilmagan, 

birinchi  marta  ko‘rilgan;  drôle  de  bonhomme  g‘alati,  tentaksimon  odam, 

qiziq  tabiatli  kishi;  drôle  d’idée  g‘alati,  ahmoqona,  aqlga  sig‘maydigan  fikr; 

ce n’est pas toujours drôle de hamma vaqt  ham quvonchli  bo‘lavermaydi; 

yoqimli; ce n’est pas drôle bu butunlay kuchli emas, mana zerikish! II. nm 1. 

razil,  qabih,  yaramas,  past  odam,  ablah,  nobakor;  firibgar,  dog‘uli,  ayyor, 

shum,  mutahham,  aldoqchi,  bekorchi,  bekorchixo‘ja,  yalqov,  tanbal, 

ishyoqmas;  takasaltang,  havoyi,  sayoq;  to‘polonchi,  o‘ ta  sho‘x,  shum, 

zumrasha;  2.  hazilkash,  qiziqchi,  masxaraboz;  g‘alati,  tentaksimon  odam, 

qiziq tabiatli kishi; 3. nimadir kulgili, kulishlilik. 

drôlement 

adv 1. qiziq, kulgili, maroqli qilib, kuldirib, g‘alati, ajoyib; 2. fam  

kuch bilan, qattiq, kuchli, zo‘r, juda, juda ham; rosa, yaxshigina. 

drôlerie 

nf  1.  juda  kulgili,  ichak  uzadigan,  nihoyatda  qiziq,  hazil,  kulgili 

voqea;  2.  tentaklik,  jinnilik,  g‘alatilik,  qiziqlik,  sho‘xlik,  hazilkashlik,  hazil-

huzul. 

drôlesse 

nf vieilli buzuq ayol, yaramas ayol, ablah. 

drôlet, ette 

adj fam qiziq, ajib, g‘alati, kulgili, alomat. 

dromadaire 

nm bir o‘rkachli tuya, lo‘k, nortuya. 

dru,  drue 

I.  adj  1.  qalin,  zich,  tig‘iz,  quyuq,  to‘q,  tez-tez  takrorlanib 

turadigan;  blés  drus  qalin  bug‘doy;  une  pluie  drue  et  menue  tez  va 

maydalab yog‘ayotgan yomg‘ir; 2. qattiq, zo‘r, kuchli, mahkam, mustahkam, 

pishiq,  puxta,  qalin,  chidamli,  baquvvat,  sog‘ lom,  sog‘  3.  uyat  (gap), 

so‘kinish, achchiq (so‘z haqida); 4. shod, xursand, vaqti, kayfi, dimog‘i chog‘; 

quvnoq,  xushchaqchaq,  ochiq,  dovyurak,  qo‘rqmas,  shijoatli,  o‘ktam, 

mardonavor,  mardona;  II.  adv  qalin,  zich,  tig‘iz,  quyuq,  to‘q  bo‘lob;  semer 

dru tez-tez ekmoq,  tig‘ iz sepmoq; tomber dru do‘l bo‘lib yog‘moq, quyilmoq; 

il pleuvait dru kuchli yomg‘ir yog‘ayotibdi. 

drugstore 

nm  anglic  1.  turli-tuman  mahsulotlar  bilan  savdo  qiluvchi 

do‘kon (Shimoliy Amerikada); bar, kafe, restoran,  turli magazinlari,  tomosha 

zallari bo‘lgan umumiy majmua (Fransiyada). 

druide 

nm keltlar kohini. 

druidique 

adv kohinga oid, kohin. 

dry 

adj anglic quruq (shampan vinosi). 

du 

I. prép et art déf (de l’, de la, de mon) le livre de mon père otamning 

kitobi; II. art partitif  manger du fromage  et boire du vin pishloq yemoq va 

vino ichmoq. 

dû, due 

I. adj tegishli, kerakli, lozim, kerak,  tegishli  bo‘lgan; dû à yuzaga 

kelgan,  natijasida  paydo  bo‘lgan;  dû  par  tegishli  bo‘lgan,  aloqador  bo‘lgan; 

en  bonne  et  due  forme  to‘g‘ri  va  lozim  bo‘lgan  tarzda;  II.  nm  1.  burch, 

vazifa, mos, munosib  bo‘lgan, keragi, lozimi;  réclame son dû keragini  talab 

qilmoq; donner à qqn  son dû  tegishlicha  baho  bermoq, munosib ravishda 

baholamoq, taqdirlamoq; 2. majburiy to‘ lov. 

dualisme 

nm  philos  dunyoning  negizi  materiya  va  ruh  deb  biluvchi 

idealistik ta’limot. 

dualité 

nf  ikki  taraflamalik,  ikki  yuzlamalik,  munofiqlik,  ikkilanish;  dualité 

du pouvoir qo‘sh hokimiyat. 

dubitatif, ive 

adj shubha bildiruvchi, shubhalanadigan, gumonsiragan. 

duc 

nm 1. gersog; 2. ukki; moyen duc boyqush. 

ducal, ale 

gersogga oid, gersog. 

duché 

nm gersoglik. 

DUCHESSE

 

EAU

 

 

 

173 

duchesse 

nf 1. gersog xotini; 2. balandparvoz ayol; 3. nok turi, navi. 

ductile 

adj  cho‘ziluvchan,  zerikarli,  bir  xil  o‘ tadigan;  caractère  ductile 

zerikarli tabiat, fe’l bog‘lanuvchan. 

duègne 

nf oqsoch xotin, yosh xotin-qizlar nazoratchisi. 

duel

1

 

nm yakkama-yakka olishuv (kurash, jang). 

duel

2

 

nm gram ikkilik. 

duelliste 

nm yakkama-yakka olishuvchi, jang qiluvchi. 

duettiste 

nm duet qatnashchisidan biri. 

duffel-coat 

nm anglic kalta qalpoqli palto. 

dulcinée 

nf sevgili, ma’shuqa, mahbuba yor. 

dûment 

adv tegishli ravishda, tegishlicha. 

dune 

nf qum tepalar, shamol uchirib yuboradigan qum uyumlari. 

dunette 

nf yarim yut, kemaning quyruq qismi. 

duo 

nm  duet  (aytishuv  asari);  fam  duo  d’injures  o‘zaro  aytishib  qolish, 

dahanaki jang, so‘kinish. 

duodénal, ale 

anat o‘n ikki barmoqli ichak. 

duodénal, ale 

nf o‘n ikki barmoqli ichakning yallig‘lanishi. 

duodénum 

nm o‘n ikki barmoqli ichak. 

dupe 

nf hiyla-nayrang qurboni; aldangan, ahmoq qilingan, befahm, anqov, 

laqma  odam;  faire  des  dupes  aldamoq,  yolg‘on  gapirmoq,  firib  bermoq, 

pand  bermoq,  ahmoq  qilmoq,  laqillatm oq;  être  la  dupe  de  aldanmoq, 

birovning domi, tuzog‘iga tushmoq, ilinmoq. 

duper 

vt  aldamoq,  chalg‘itmoq,  yolg‘on  gapirmoq,  firib,  pand  bermoq, 

tovlamoq, tuzlamoq, aldab ketmoq; ahmoq qilmoq, laqillatmoq. 

duperie 

nf aldamchilik, firibgarlik,  tovlamachilik, aldash, pand,  firib berish, 

aldov. 

duplex 

nm ikki qavatda joylashgan, ichki zinapoyasi bo‘lgan xonadon. 

duplicata 

nm inv asli bilan teng huquqli hujjat, hujjatning ikkinchi nusxasi. 

duplicateur 

nm nusxa ko‘chiruvchi asbob (mashina). 

duplication 

nf ikkilantirish, ikkita qilish. 

duplicité 

nf  ikki  taraflamalik,  ikki  yuzlamalik,  munofiqlik,  ikkilanish, 

riyokorlik, xoinlik, sotqinlik. 

dur, dure 

I. adj 1. qattiq, zarang, berch; œuf dur qattiq pishirilgan  tuxum; 

eau  dure  qattiq  suv;  tête  dur  o‘jar,  qaysar,  sarkash  odam;  il  est  dur 

d’oreille  uning qulog‘i og‘ir; dur à la détente (à  la desserre) pul  to‘lashga 

xasis,  o‘jar,  qaysar,  ters,  gapga  ko‘nmaydigan;  2.  pain  dur  qattiq  non;  3. 

qattiq  qo‘l,  qahri  qattiq,  berahm,  shavqatsiz,  dag‘al,  qo‘pol,  keskin,  bag‘ri 

tosh,  toshbag‘ir,  qo‘rs,  sovuq;  paroles  dures  shavqatsiz  so‘z,  gaplar;  être 

dur à émouvoir  hissiz,  tuyg‘usiz bo‘lmoq; 4.  og‘ir,  jiddiy, qiyin, mashaqqatli, 

mushkul;  une  vie  dure  barham  hayot;  une  dure  nécessité  jiddiy  zarurat; 

des  temps  durs  og‘ir  damlar;  5.  qo‘pol,  qo‘rs,  dag‘al,  to‘ng,  xunuk,  keskin, 

o‘tkir,  qattiq;  traits  durs  yuz  tuzilishi  qo‘pol;  6.  chidamli,  to‘zimli,  bardoshli, 

toqatli, pishiq, puxta,  turg‘un; être dur à  la fatigue chidamli bo‘lmoq; II. adv 

mahkam, qattiq, g‘oyat, kuchli,  nihoyatda; travailler dur qattiq  ishlamoq;  III. 

n  1.  qaysar,  o‘jar,  tirishqoq  odam;  c’est  un  dur  à  cuire  fam  u  muomalasi