Institut français d’Études sur l’asie centrale

 adj eyforiyaga oid. 

euphorisant, ante

 adj eyforiya chaqiruvchi, eyforiya keltirib chiqaruvchi. 

eurasien,  ienne

  I.  adj  Yevroosiyoga  oid;  Yevroosiyo;  II.  n  osiyolik  va 

yevroosiyolikdan tug‘ilgan bola, metis. 

eurêka

  intj  evrika  (yalt  etib  miyaga  kelgan  fikr,  bir  masalani  bir  zumda 

yechilganidan qanoatlanib, zavqlanib aytiladigan so‘z). 

européen,  enne

  I.  adj  Yevropaga  oid;  Yevropaga  mansub  bo‘ lgan; 

Yevropa,  yevropacha;  les  peuples  européens  Yevropa  xalqlari;  II.  n 

yevropalik. 

européaniser

  vt  yevropalashtirmoq,  yevropaliklarga  xos  xususiyatlarga 

ega  qilmoq;  le  Japon  s’est  européanisé  et  américanisé  Yaponiya 

Yevropaga va Amerikaga xos xususiyatlarga ega bo‘ldi. 

eurovision

  nf  yevrovizion,  Yevropaning  ko‘pchilik  mamlakatlariga  bir 

paytda beriladigan teleko‘rsatuvlar eshittirishlar. 

euthanasie

  nf  evtanaziya  (davolab  bo‘lmaydigan  kasallarni  azobdan 

qutqarish uchun o‘ldirishni rahm-shavqat bilan qilingan ish deb da’vo qiluvchi 

nazariya). 

eux

 pron pers 3 shaxs ko‘plikdagi erkak jinsini ifodalovchi kelishik olmoshi; 

ular;  eux, ils sont partis; ular jo‘nab ketdilar; nous irons avec eux biz ular 

bilan ketamiz; pour eux ularga, ular uchun. 

E.  V. 

abrév  en  ville  so‘zining  qisqartmasi,  pochta  xizmatidan 

foydalanmasdan yuboriladigan xat ustiga yoziladi. 

évacuation

  nf  1.  chiqarish,  chiqarib  tashlash,  olib  tashlash,  tozalash;  2. 

oqib  chiqish;  3.  ko‘pchilik  bo‘lib  biror  joyni  tashlab  ketish;  4.  evakuatsiya, 

evakuatsiya  qilish;  xavfli  joydan  ko‘chirish;  évacuation  des  blessés 

yaradorlarni xavfli joydan ko‘chirish. 

évacuer

  vt  1.  evakuatsiya  qilmoq,  xavfli  joydan  ko‘chirmoq;  2. 

bo‘shatmoq, bo‘sh qilmoq; tozalamoq; 3. méd tozalamoq. 

évadé

 nm qochoq, qochqin. 

évader

 

(s’)

  vpr  qochmoq,  qochib  qutulmoq,  qochib  qolmoq;  s’évader 

d’une  prison  qamoqdan  qochmoq;  2.  qochib  qutulmoq,  qutulib,  omon 

qolmoq; chap bermoq, xalos bo‘lmoq. 

évaluation

  nf  baholash,  narx  qo‘yish,  belgilash,  aniqlash;  l’évaluation 

d’une fortune boylikni qanchaligini aniqlash. 

évaluer

  vt  1.  baholamoq,  baho  bermoq,  narx  qo‘ymoq;  bahosini 

belgilamoq; 2. aniqlamoq,  évaluer une distance à  vue d’œil masofani ko‘z 

bilan chamalab ko‘rmoq. 

évanescent, ente

 adj o‘tkinchi, bir lahzalik. 

évangélique

 adj injilga oid; injil. 

évangéliser

 vt injilni targ‘ib qilmoq. 

évangéliste

 nm injilning to‘rt afsonaviy mualliflaridan har biri. 

Évangile

  nm  1.  Iso  M asihning  diniy  aqidalari  (katta  harf  bi lan);  2.  Iso 

M asih  hayoti  va  ta’limoti  bayon  qilingan  bibliyaning  muqaddas  kitoblaridan 

har  biri;  3.  fig  biror  ta’limotga  asos  bo‘lgan  hujjat,  kitob;  une  parole 

d’Évangile haqiqat, haqiqiy bor narsa. 

évanouir

 

(s’)

 vpr 1. yo‘qolmoq, yo‘q bo‘lmoq, yo‘q bo‘lib ketmoq; barham  

topmoq,  g‘oyib  bo‘lmoq,  domdaraksiz,  badar  ketmoq;  2.  hushdan  ketm oq, 

s’évanouir  d’émotion,  de  douleur  hayajondan,  og‘riqdan  hushini 

yo‘qotmoq. 

évanouissement

  nm  1.  yo‘qolish,  barham  topish,  g‘oyib  bo‘lish; 

l’évanouissement  de  ses  espérances  umidlarining  barham  topishi;  2. 

hushdan ketish, o‘zini yo‘qotish; behudalik, hushsizlik, behush bo‘lib qolish. 

évaporation

 nf bug‘lanish, bug‘ga aylanish; bug‘ga aylantirish. 

évaporé,  ée

  adj  yengiltak,  mulohazasiz,  ketini,  oqibatini  o‘ylamaydigan; 

une  jeune  fille  évaporée  yengiltak  qiz;  2.  n  yengil  tabiat,  kuch,  havoiy 

odam, betayin. 

évaporer

 

(s’)

  vpr  1.  bug‘lanmoq,  bug‘ga  aylanmoq;  2.  fam  g‘oyib 

bo‘lmoq, yo‘qolib qolmoq. 

évasé, ée

 adj kengayib borayotgan, kengayayotgan. 

évasement

 nm narsaning kengaygan og‘zi. 

évaser

 I. vt kengaytirmoq, keng, katta ochmoq II. s’évaser vpr kengayib 

bormoq, kengaymoq. 

évasif,  ive

  adj  noaniq,  noma’lum;  gapni  chalg‘itadigan,  to‘g‘ri  javobdan 

qochadigan  dudmol,  mujmal;  bilib,  tushunib,  anglab  bo‘lmaydigan;  une 

réponse évasive mujmal javob. 

évasivement

  adj  noaniq  tushunib,  anglab  bo‘lmaydigan  qilib;  dudmal, 

mujmal. 

évasion

  nf  1.  qochish,  qochib  ketish,  qochqin  une  tentative  d’évasion 

qochishga urinib ko‘rish; 2. fig chalg‘ish, o‘zgarish; xayoli bo‘linish. 

évêché

  nm  1.  yeparxiya  (nasroniylarda  arxieriy  tasarrufidagi  ma’muriy 

cherkov  okrugi);  2.  yepiskoplik  mansabi,  yepiskoplik  darajasi;  3.  yepiskop 

saroyi. 

éveil

  nm  1.  uyg‘onish,  uyqudan  turish;  jonlanish;  l’éveil  de  la  nature 

tabiatning  uyg‘onishi;  2.  fig  namoyon  bo‘lish,  paydo  bo‘lish;  l’éveil  de 

ľintelligence  aql,  idrok  ning  namoyon  bo‘lishi;  en  éveil  hushyor  bo‘lib, 

sergak;  ogoh;  être  en  éveil  hushyor,  sergak  bo‘lmoq,  hushyor,  ogoh  bo‘lib 

turmoq. 

éveillé,  ée

 adj 1. uyg‘oq;  bedor,  hushyor; je suis  resté  éveillé toute  la 

nuit  men  tun  bo‘yi  mijja  qoqmadim;  tenir  qqn  éveillé  biror  kimsani 

uxlatmaslik, uxlashga bermaslik; un rêve éveillé xayol, shirin xayol, orzu; 2. 

tiyrak, zehni o‘ tkir, aqlli, idrokli; jonli. 

éveiller

  I.  vt  1.  uyg‘otmoq;  2.  fig  qo‘zg‘almoq,  qo‘zg‘atmoq,  tug‘dirmoq; 

cette étude éveille l’intelligence bu  fanni o‘rganish  ongni o‘stiradi; éveiller 

la  haine  nafrat  uyg‘otmoq;  éveiller  les  soupçons  shubha  tug‘dirmoq; 

éveiller  l’attention  diqatni  tortmoq;  II.  s’éveiller  vpr  1.  uyg‘onmoq;  2. 

jonlanmoq, uyg‘onmoq; la nature s’éveille tabiat uyg‘onmoqda. 

événement

  ou  évènement  nm  voqea,  hodisa;  événement  heureux 

baxtli  hodisa;  événement  malheureux  baxtsiz  hodisa;  un  événement 

imprévu kutilmagan voqea. 

ÉVENT

 

EXAUCEMENT

 

 

 

215 

évent

  nm  1.  techn  havo  tortadigan  quvur;  binoning  havosini  aylantirib, 

tozalab  turishga  xizmat  qiladigan  yoriq,  teshik  joy;  2.  burun  teshigi,  burun 

kovagi (kit, delfin kabilarda). 

éventail

 nm yelpig‘ich; en  éventail yelpig‘ich shaklida, yarim doira bo‘lib; 

une voûte en éventail yarim doira shaklidagi gumbaz, ravoq. 

éventaire

 nm chakana savdo stolchasi; ochiqlikdagi savdo peshtaxtasi. 

éventer

 I. vt 1. shamollatmoq, havosini yangilatmoq; 2. yelpimoq; éventer 

son visage yuzini yelpimoq; 3. o‘smoqchilab birovning sirini bilib olmoq; fosh 

qilmoq; éventer un secret sirni bilib olmoq; éventer un complot fitnani fosh 

etmoq; II. s’éventer vpr 1. yelpinmoq; 2. isi, hidi chiqib ketmoq, hidsizlanmoq 

(vino, atir kabilar haqida). 

éventration

 nf 1. qorindagi churra; 2. qornini yorish, tilish. 

éventrer

 vt 1. qornini yormoq; qornini  tilib, yorib  tashlamoq;  éventrer un 

animal  hayvon  qornini  yormoq;  2.  ochmoq,  yirtmoq  (odatda  kuch  ishlatib); 

éventrer un coffre-fort seyf, po‘lat sandiqni buzib ochmoq. 

éventualité

  nf  ehtimollik;  yuz  berishi  bo‘lishi,  mumkinlik;  dans 

l’éventualité de ehtimol yuzasidan; taqdirda, mabodo bo‘lib qolsa. 

éventuel,  elle

 adj bo‘ lishi mumkin, ehtimol, yuz berishi mumkin bo‘ lgan; 

bo‘lishi ehtimol tutilgan. 

éventuellement

 adv kerak bo‘ lganda; kezi kelganda. 

évêque

 nm yepiskop. 

évertuer

 

(s’)

  vpr  tirishmoq,  g‘ayrat  qilmoq,  astoydil  harakat  qilmoq; 

intilmoq; s’évertuer à expliquer tushuntirishga tirishmoq. 

éviction

  nf  1.  dr  sud  orqali  mol-mulkidan  mahrum  qilish;  2.  chetlash, 

chetlatish, bo‘shatish; éviction du chef ďun parti partiya boshlig‘ini  ishdan 

chetlatish. 

évidage

 nm rare voir évidement. 

évidement

  ou  évidage  nm  1.  zarb  bilan  kesib,  o‘yib  ishlash;  teshish, 

o‘yish; 2. yog‘och yoki taxtachada ariqcha shaklida o‘yilgan joy; kamchak. 

évidemment

  adv  aniq,  ravshan,  shubhasiz;  albatta,  shundan;  vous 

acceptez? évidemment! rozimisiz? albatta roziman! 

évidence

 nf aniqlik, ravshanlik, ayonlik; shubhasizlik, begumonlik;  mettre 

en  évidence  ta’kidlamoq,  uqtirib  o‘ tmoq;  namoyish  qilmoq,  ko‘rsatmoq;  à 

ľévidence, de toute évidence loc adv aniq, ravshan, o‘z-o‘zidan ma’lum. 

évident,  ente

  adj  aniq,  ravshan,  ko‘rinib  turgan;  une  vérité  évidente 

ko‘rinib turgan haqiqat. 

évider

  vt  teshmoq,  o‘ymoq;  o‘yib  ishlamoq;  évider  une  pièce  de  bois 

yog‘ochni o‘yib ishlamoq. 

évidoir

 nm techn parma, burg‘i. 

évier

 nm oshxona chanog‘i. 

évincer

  vt  chetlamoq;  chiqarmoq,  siqib,  surib  chiqarmoq;  o‘chirmoq; 

haydamoq; évincer un concurrent raqibni surib, siqib chiqarmoq. 

évitable

  adj  bartaraf  qilsa  bo‘ladigan,  bartaraf  qilish,  tuzatish  mumkin; 

oldini olish mumkin bo‘lgan. 

évitement

  nm  une  gare  ďévitement  bir  izli  temir  yo‘lning  poyezdlar 

to‘xtab, uchrashib o‘tadigan qo‘sh izli joyi. 

éviter

  vt  1.  qochmoq,  o‘zini  chetga  olmoq,  o‘zini  olib  qochmoq;  bo‘yin 

tovlamoq,  chap  bermoq,  o‘zini  chetga  tortmoq  olmoq,  o‘zini  olib  qochmoq; 

chetlab  o‘ tmoq;  éviter  un  danger  xavf-xatarga  chap  bermoq;  xavfdan 

qutulmoq;  il  m’évite  u  men  bilan  uchrashishdan  qochib  yuribdi,  uning  men 

bilan  uchrashishga  hushi  yo‘q;  2.  saqlanmoq;  chap  bermoq;  o‘zini  tiymoq; 

évitez  les  paroles  superflues!  ortiqcha  so‘zlarni  ishlatishdan  saqlaning! 

évitez  cette  faute!  bu  xatoda  saqlaning!  évitez  de  lui  parler!  unga 

gapirishdan o‘zingizni tiying! 

évocateur,  trice

  adj  ifodali,  jonli,  ma’noli,  ma’nodor;  ta’sirchan;  chiroyli; 

un titre évocateur chiroyli, ta’sirchan sarlavha. 

évocation

  nf  1.  eslash,  xayol,  xotiraga  keltirish;  2.  avrash,  afsun,  jodu 

qilish. 

évolue, ue

 adj rivojlangan. 

évoluer

 vt 1. rivojlanmoq, o‘smoq, olg‘a siljimoq; la  société évolue sans 

cesse  jamiyat  to‘xtovsiz rivojlanib bormoqda;  2.  o‘zgarmoq; moslashmoq; il 

a  beaucoup  évolué  depuis  son  séjour  à  ľétranger  u  chet  elda  bo‘lgan 

paytdan boshlab juda o‘zgarib ketdi; 3. qimirlamoq, o‘ynamoq; les danseurs 

évoluaient sur la scène raqqosalar sahnada o‘ynardilar; 4. av mar manyovr 

qilmoq, manyovr o‘ tkazmoq. 

évolutif,  ive

  adj  rivojlanayotgan,  o‘sayotgan;  evolutsion;  un  processus 

évolutif evolutsion jarayon. 

évolution

  nf  1.  evolutsiya,  tadrijiy  rivojlanish  (tabiat  va  jamiyatdagi  

uzluksiz  o‘zgarish,  rivojlanish  jarayoni);  evolutsion  jarayon;  l’évolution  des 

idées  g‘oyalarning rivojlanishi; l’évolution de la  situation vaziyatning asta-

sekin  rivojlanishi,  o‘zgarishi;  en  pleine  évolution  tez  rivojlanayotgan, 

to‘xtovsiz  o‘zgarayotgan;  2.  harakat;  figura  (raqs,  gimnastika  kabilarda 

muayyan  harakat  yoki  holatlar);  3.  av  mar  manyovrlar  (kuchlarni  qayta 

guruhlash, qayta joylashtirish bilan bog‘liq harakatlar); 4. méd kechish, o‘ tish 

(kasallik haqida). 

évolutionnisme

  nm  evolutsionizm  (evolutsion  rivojlanish  haqidagi  

ta’limot). 

évolutionniste

  I.  adj  evolutsiya  (tadrijiy  rivojlanish)  ga  oid;  evolutsion; 

evolutsiya; II. n evolutsionist (evolutsionizm tarafdori). 

évoquer

  vt  1.  eslamoq,  xotirlamoq;  xayolga  keltirmoq;  évoquer  son 

enfance  bolalik davrini eslamoq;  2. avramoq, afsun,  jodu qilmoq; 3.  dr ishni 

yuqori instansiyaga o‘ tkazmoq. 

ex-

 préf sobiq; ex-ministre  eks ministr, sobiq ministr;  ex-président sobiq 

prezident. 

exacerber

  vt  kuchaytirmoq,  zo‘raytirmoq,  oshirmoq,  keskinlashtirmoq, 

jiddiylashtirmoq. 

exact, exacte

 adj 1. aniq, to‘g‘ri; chin (narsalar haqida). 

exactement

 adj aniq, to‘g‘ri. 

exactitude

  nf  1.  aniqlik,  to‘g‘rilik;  2.  juda  aniqlik,  o‘z  vaqtida  bo‘lishlik, 

puhtalik; batartiblik, saranjom-sarishtalik; aytganini ustidan chiqmoqlik. 

exaction

 nf ta’magirlik; mansabini suiiste’mol qilib biror narsa undirish. 

ex

 

aequo

 loc adv bir xil, baravar, birday, teng. 

exagération

  nf  oshirib  yuborish,  orttirib  yuborish,  lof  qilish;  bo‘rttirish, 

mubolag‘a qilish, mubolag‘a. 

exagéré,  ée

  adj  1.  ko‘p,  mo‘l,  serob,  haddan  tashqari;  juda;  2. 

ko‘pirtirilgan, oshirib yuborilgan, haddan tashqari; un prix exagéré oshirilgan 

narx. 

exagérément

 adv orttirib, bo‘rttirib, oshirib. 

exagérer

  I.  vt  1.  orttirib,  bo‘rttirib  yubormoq;  2.  mubolag‘a,  mahovat,  lof 

qilmoq;  II.  s’exagérer  vpr  biror  narsa  haqidagi  o‘z  tushunchasi,  fikrini 

bo‘rttirib yubormoq. 

exaltant,  ante

 adj qiziqarli, maroqli, yoqimli,  jozibali, maftunkor, qamrab 

oluvchi; une musique exaltante jozibali musiqa. 

exaltation

  nf  1.  cheksiz  shodlik,  benihoya  xursandlik;  qattiq  hayajon;  2. 

ko‘kka ko‘tarish, ulug‘lash. 

exalter

  vt  1.  ilhomlantirmoq,  ilhom  bermoq,  ruhni  ko‘tarmoq;  2.  ko‘kka 

ko‘tarmoq, ulug‘ lamoq. 

examen

  nm  1.  imtihon;  passer  ses  examens  im tihon  topshirmoq;  les 

examens  de  fin  d’études  bitirish  imtihonlari;  un  examen  d’Etat  davlat 

imtihoni; 2. ko‘rish, tekshirish. 

examinateur, trice

 nm 1. im tihon oluvchi. 

examiner

 vt 1. imtihon olmoq, sinamoq;  2. ko‘rmoq,  tekshirmoq; ko‘zdan 

kechirmoq. 

exanthème

 nm toshma, badanga toshadigan narsa. 

exanthémateux, euse

 ou exanthématique adj toshma, badanga  toshib 

o‘tadigan. 

exaspérant, 

ante

 

adj 

g‘azablantiruvchi, 

g‘ashga 

teguvchi, 

achchiqlantiruvchi, bezor qiluvchi, asabga teguvchi. 

exaspération

  nf  1.  g‘azablanish,  darg‘azab  bo‘lish,  asabiylashish; 

keskinlashish, jiddiylashish, zo‘rayish, kuchayish, ortish. 

exaspérer

  vt  1.  g‘azablantirmoq,  jahlini  chiqarmoq;  g‘ashiga  tegmoq, 

achchiqlantirmoq;  2.  kuchaytirmoq,  keskinlashtirmoq,  jiddiylashtirmoq, 

zo‘raytirmoq; exaspérer la souffrance dardni zo‘raytirmoq. 

exaucement

 nm bajo keltirish, qanoatlantirish. 

EXAUCER

 

EXCOMMUNIER

 

 

 

216 

exaucer

  vt  1.  tinglamoq,  quloq  solmoq,  dadiga  etm oq;  2.  bajarmoq, 

qondirmoq, bajo keltirmoq (istak, xohish, iltimosni); exaucer une demande 

iltimosni qondirmoq. 

excavateur, trice

 n ekskavator. 

excavation

 nf chuqur, cho‘kma, botiq, o‘pirilgan yer, g‘or, ungur. 

excédé, ée

 adj qiynalgan, azob chekkan. 

excédent

  nm  keragidan  ortiq  narsa;  ortiq,  ortiqcha;  l’excédent  des 

produits  agricoles  qishloq  xo‘jalik  mahsulotlarining  ortiqchasi;  être  en 

excédent ortiqcha bo‘lmoq. 

excédentaire

 adj ortiqcha, ko‘p, mo‘l. 

excéder

  vt  1.  oshib  ketmoq,  o‘ tib  ketmoq;  le  prix  de  cet  appartement 

n’excède  pas  cent  mille  francs  bu  xonadonning  narxi  yuz  ming  frankdan 

oshmaydi;  2. chegaradan chiqib ketmoq, haddan  oshmoq; oshirmoq,  oshirib 

yubormoq;  3.  joniga  tegmoq,  bezor  qilmoq,  asabiga  tegmoq; 

g‘azablantirmoq, g‘ashiga tegmoq. 

excellemment

 adv juda yaxshi, a’ lo, juda soz. 

excellence

  nf  1.  ustunlik,  ortiqlik,  afzallik,  mukammallik,  ajoyiblik,  a’ lo 

darajadalik; l’excellence d’un  auteur muallifning mahorati; par excellence 

1.  eng  yaxshi,  namunali;  2.  haqiqiy,  chin,  rost,  to‘g‘ri,  so‘zning  tom 

ma’nosida; 3. eng avval; eng muhimi; 2. janobi oliylari; zoti oliylari (katta harf 

bilan). 

excellent, ente

 1. ajoyib, juda yaxshi, juda soz; excellente idée! ajoyib 

g‘oya! 2. xushfe’ l, xushmuomala, olijanob, saxiy. 

exceller

 vi biror namunali ish qilib o‘zini ko‘rsatmoq, biror xususiyati bilan 

boshqalardan  ajralmoq,  ajralib  turmoq,  farq  qilmoq,  ustun  bo‘lmoq,  afzal 

bo‘lmoq; il excelle dans ce travail u bu ishni a’lo darajada bajaryapti. 

excentricité

 nf 1. fig g‘alatilik, ajabtovurlik,  tentaklik,  afandilik, notabiiylik; 

jimjimadorlik,  serhashamlik;  l’excentricité  du  chapeau  jimjimador  shlapa; 

l’excentricité  du  caractère  tentaksimonlik;  faire  des  excentricités  g‘alati, 

ajabtovur harakatlar qilmoq; 2. techn markazdan uzoqlashmaganlik. 

excentrique

  I.  adj  1.  g‘alati,  ajib,  qiziq,  o‘ziga  xos;  une  conduite 

excentrique  g‘alati  yurish-turish,  xulq;  des  idées  excentriques  g‘alati 

g‘oyalar;  2. markazdan uzoqlashgan; 3. math  ekssentrik (umumiy markazga 

ega  bo‘lmagan);  des  figures  excentriques  ekssentrik  shakllar;  II.  n  1. 

g‘alati,  tentaksimon  odam,  qiziq  tabiatli  kishi;  2.  techn  ekssentrik 

(mexanizmlarda;  umumiy  o‘q  bilan  bir  markazga  ega  bo‘lmagan  disksimon 

detal). 

excepté

  prép  inv  -dan  boshqa,  -dan  tashqari;  tous  les  habitants 

excepté  les  enfants  bolalardan  tashqari  barcha  aholi;  je  suis  content  de 

tout le monde, excepté de vous sizdan boshqa hammadan xursandman. 

excepter

 vt chiqarmoq, chiqarib  tashlamoq, o‘chirmoq; si l’on excepte le 

mois de juillet iyul oyini hisobga olmaganda. 

exception

 nf 1. ro‘yxatdan  o‘chirish, chiqarish;  2.  istisno, mustasno; par 

exception  istisno  sifatida;  à  l’exception  de  -dan  tashqari,  -dan  boshqa; 

d’exception  nodir,  kamdan-kam  bo‘ ladigan,  yagona,  favqulodda;  un  être 

d’exception nodir shaxs; l’état d’exception favqulodda vaziyat, holat. 

exceptionnel,  elle

  adj  1.  odatdan  tashqari,  favqulotda,  g‘ayritabiiy;  2. 

alohida, ayrim, boshqacha. 

exceptionnellement

  adj  1.  mustasno  tariqasida;  exceptionnellement 

nous  nous  réunirons  demain  istisno  tariqasida  ertaga  yig‘ilamiz;  2. 

favqulotda, 

juda, 

g‘oyat, 

nihoyatda, 

haddan 

tashqari; 

il 

est 

exceptionnellement  habile  u  juda,  g‘oyat  epchil;  un  homme 

exceptionnellement beau nihoyatda chiroyli kishi. 

excès

  nm  1.  ortiq,  ziyoda,  ko‘p;  par  excès  de  ko‘pligidan,  ortiqligidan; 

contravention  pour  excès  de  vitesse  tezlikni  oshirganlik  uchun  jarima; 

sans  excès  meyorida,  evida;  à  l’excès  g‘oyat,  nihoyatda,  juda,  juda  ham; 

o‘taketgan,  g‘irt;  il  est  prudent  à  l’excès  u  nihoyatda  ehtiyotkor;  tomber 

d’un excès dans un autre  o‘zini goh u yoqqa,  goh bu yoqqa urmoq;  2.  pl 

ortiqchalik,  keragidan,  ehtiyojdan  ortiq  ishlatish,  iste’mol  qilish;  faire  des 

excès  ortiqchaliklarga,  isrofgarchilikka  yo‘l  qo‘ymoq;  excès  de  pouvoir 

vakolatini oshirib yuborish, suiiste’mol qilish. 

excessif, ive

 adj 1. ortiqcha, ehtiyojdan ortiq; des dépenses excessives 

ortiqcha  xarajat;  2.  haddan  oshishga  moyil;  o‘zini  tuta,  bosa  olmaydigan;  il 

est excessif u me’yorini bilmaydigan odam. 

excessivement

  adj  1.  haddan  tashqari,  juda,  juda  ham,  nihoyatda, 

g‘oyatda, ortiq darajada; 2. fam  favqulotda, haddan  tashqari, o‘ ta, butunlay, 

o‘zgacha. 

exciper

 vi exciper de suyanmoq, dalil  qilmoq,  dalil qilib keltirmoq, guv oh 

qilib  ko‘rsatmoq;  exciper  de  son  inéxpérience  tajribasizligini  vaj-karson 

qilmoq. 

exciser

 vt kesib, o‘yib olib tashlamoq. 

excision

 nf olib tashlash, kesish, o‘yish. 

excitable

  adj  1.  hayajonlanadigan,  tez  ta’sirlanadigan,  serjahl,  serzarda, 

jirtaki; 2. biol qo‘zg‘aluvchan, ta’sirlanuvchan. 

excitabilité

  nf  1.  ta’sirlanish,  ta’sirga  beriluvchanlik,  hayajonga  kelishlik, 

jirttakilik;  2.  ta’sirlanuvchanlik,  ko‘zg‘aluvchanlik;  l’excitabilité  musculaire 

muskullarning ko‘zg‘aluvchanligi. 

excitant,  ante

  I.  adj  1.  qo‘zg‘atuvchi,  qo‘zg‘ovchi,  ta’sir  etuvchi; 

hayajonlantiruvchi;  qiziqtiradigan;  maftunkor;  2.  ko‘zg‘atuvchi;  II.  nm 

qo‘zg‘atuvchi modda. 

excitation

  nf  1.  hayajon,  hayajonga  kirish,  ko‘zg‘alish,  uyg‘onish;  2. 

vasvasaga solish, g‘alamislik, fitna. 

excité, ée

 I. adj hayajonga tushgan, hayajonlangan, to‘lqinlangan; asabiy, 

asabiylashgan; II. n hayajonga tushgan kishi; asabiylashgan kishi. 

exciter

 I. vt 1. qo‘zg‘atmoq, uyg‘otmoq, yuzaga keltirmoq, to‘lqinlantirmoq, 

jo‘shmoq; ochmoq; exciter la curiosité qiziqish uyg‘otmoq; exciter la haine 

nafrat  uyg‘otmoq;  2.  physiol  ta’sir  qilmoq,  qiziqtirmoq,  ko‘zg‘almoq, 

qo‘zg‘ash;  3.  qo‘zg‘atmoq;  dalda  bermoq,  tasalli  bermoq,  madad  bermoq, 

ruhlantirmoq, ko‘nglini, ruhini ko‘tarib qo‘ymoq; l’alcool  excite spirtli ichimlik 

kishini qo‘zg‘atadi; ce travail ne m’excite pas beaucoup bu ish meni uncha 

ruhlantirayotgani  yo‘q;  4.  undamoq,  chaqirtirmoq,  xohish,  istak,  mayil 

uyg‘otmoq;  5.  tezlamoq,  gij-gijlamoq,  quturtirmoq,  oyoqlantirmoq;  nifoq 

solmoq,  urishtirib  qo‘ymoq;  g‘azablantirmoq,  g‘ashiga  tegmoq;  exciter  un 

chien  itning  g‘ashiga  tegmoq;  exciter  qqn  contre  biror  kimsani  -ga  qarshi 

gij-gijlamoq;  II.  s’exciter  vpr  1.  hayajonlanmoq,  qizishmoq;  g‘azabga 

kelmoq; sois calme! ne t’excite pas! tinchlan! qizishma! 2. qiziqmoq, qiziqib 

qolmoq; s’exciter sur un projet loyihaga qiziqib qolmoq. 

exclamatif, ive

 adj xitobli, undovli; xitob qilib aytilgan undov; une phrase 

exclamative undov gap; un ton exclamatif xitobli ohang. 

exclamation

 nf xitob, undov, chaqiriq, hayqiriq; un point d’exclamation 

undov belgisi; pousser une exclamation de joie xursandchilikdan hayqirib 

yubormoq. 

exclamer

 

(s’)

 vpr xitob qilmoq, undamoq.