Institut français d’Études sur l’asie centrale
Download 18.64 Mb. Pdf ko'rish
|
|
qayd etilgan yozuv yoki kitob; l’éphéméride du 5 mars turli davrlarda 5-mart kuni sodir bo‘lgan voqealar haqidagi yozuv. épi nm 1. boshoq; un épi de blé bug‘doy boshog‘i; un épi de maïs makkajo‘xori so‘ tasi; 2. un épi de cheveux tikkaygan soch, tepa soch; 3. ko‘ndalang damba; suv yo‘nalishini muayan izga soluvchi to‘g‘on; 4. uch, tepa, cho‘qqi. épice
nf ziravor, dorivor. épicé, ée adj 1. o‘ tkir; xushta’m, xushbo‘y; mazasi, ta’mi o‘ tkir; une cuisine trop épicée o‘ tkir ovqatlar (tuzi, achchig‘i baland); 2. o‘tkir, achchiq, kinoyali; istehzoli, kishiga qattiq botadigan. épicéa
nm bot oqqarag‘ay, pixta. épicentre nm epitsentr, zilzila o‘chog‘i, markazi. épicer
vt ziravor solmoq. épicerie
nm baqqolik mollari; baqqolik mollari bilan savdo qilish. épicier, ière n baqqol; oziq-ovqat mollari (choy, qand, qahva, un, don, murch) bilan savdo qiluvchi savdogar; un épicier en gros ulgurji savdo qiluvchi baqqol. épicurien, ienne I. adj epikureizmga oid; aysh-ishrat qilishga chaqiradigan; la philosophie épicurienne yunon faylasufi Epikur ta’limoti; II. n epikureizm tarafdori. épicurisme nf ishratparastlik, aysh-ishratga berilish. épidémie
nf epidemiya (yuqumli kasallikning keng tarqalishi); une épidémie de grippe gripp epidyemiyasi, grippning keng tarqalishi. épidémique adj epidyem iyaga oid; keng tarqaladigan; une maladie épidémique keng tarqaladigan kasallik. épiderme
nm biol terining tashqi qavati chatouiller l’épiderme de qqn xushomad, laganbardorlik qilmoq, tilyog‘lamalik qilmoq yaltoqlanmoq; avoir l’épiderme sensible gap ko‘tarmaydigan, salga xafa bo‘laveradigan, ta’bi nozik, jizzaki bo‘ lmoq. épidermique adj 1. anat terining tashqi qavatiga oid; le tissu épidermique teri tashqi qavatining to‘qimasi; 2. fig yuzaki, sayoz, yengil- yelpi.
épier 1 vi boshoqlamoq, boshoq chiqarmoq. épier 2 vt pistirmada turib kuzatmoq; bildirmasdan, mo‘ralab qaramoq; iziga tushmoq; zimdan qarab tekshirib turmoq; épier les démarches de qqn biror kimsaning harakatini zimdan kuzatm oq. épieu nm uzun sopli nayza; un coup d’épieu nayza urish; nayza bilan zarba berish. épigone
nm littér epigon, taqlidgo‘y, davomchi (biror oqimga ergashuvchi). épigramme nf epigramma (qisqacha hajviy she’r). épigraphe nf epigraf 1. adabiy asarning tepasiga yozilgan biror sitata, jumla, ibora; 2. ibodatxona devorlariga, haykallarga, binolarga bitilgan yozuv).
épigraphie nf epigrafika (qadimgi yozuvlarni o‘rganadigan fan). épigraphique adj epigrafikaga oid; epigrafik. épilation nf mo‘y, tuklarni to‘kish, tushirish, yulish. épilatoire adj mo‘y, tuk tushiradigan, to‘kadigan; une pâte épilatoire mo‘y, tuklarni to‘kadigan pasta. épilepsie nf epilepsiya, tutqanoq, quyonchiq (kasallik); une crise d’épilepsie tutqanoq tutib qolish. épileptique I. adj epilepsiyaga, tutqanoq kasaliga oid; tutqanoq; I. n epileptik, tutqanoqli kishi (tutqanoq kasaliga duchor bo‘lgan odam). épiler
vt mo‘y, tuklarni yulmoq, tushirmoq; se faire épiler les jambes oyoq tuklari, junlarini yulmoq, termoq; une pince à épiler mo‘ychinak; une crème à épiler tuk, mo‘ylarni tushiradigan, to‘kadigan krem. épilogue
nm 1. littér epilog, xotima (badiiy asarning oxiri-tugallanuvchi qismi); 2. fig oxir (biror narsaning oxiri, tugashi) l’épilogue d’une aventure sarguzashtning oxiri, tugashi. épiloguer vi har tomonlama muhokama qilmoq; tanqid qilmoq; on pourrait épiloguer longtemps sur ce résultat olingan natijani uzoq muhokama qilsa bo‘lardi. épinard
nm ismaloq (o‘simlik). épine
nf 1. tikan, tikanak; la rose a des épines atirgulning tikani bor; tirer, ôter une épine du pied biror kimsani qiyin, mushkul ahvoldan chiqarmoq; 2. bot tyorn (mevasi mayda olxo‘riga o‘xshagan buta o‘simlik
ÉPINETTE
ÉPREUVE
205 hamda shu o‘simlik mevasi); 3. fig qiynchilik; ko‘ngilsizlik, ko‘ngilsiz voqea; 4. anat l’épine dorsale umurtqa; umurtqa pog‘onasi. épinette
nf 1. muz kichik klavesin (fortepyanoga o‘xshash qadimiy cholg‘u asbobi) 2. qafas; katak (qushlarni boqib semirtirish uchun). épineux, euse adj 1. tikandek sanchiladigan, botadigan, o‘ tkir, tikanli; un arbuste épineux tikanli buta; un poisson épineux ignali baliq; 2. fig qiyin, mushkul, mashaqqatli; une question épineuse qiyin masala, mashaqqatli masala. épine-vinette nf zirk (o‘simligi va mevali). épingle
nf to‘g‘nog‘ich; une épingle à cheveux sochto‘g‘nog‘ich; une épingle à linge qisqich (arqonga yoyilgan kirni qisib qo‘yiladigan moslama) être tiré à quatre épingles sarishta kiyinmoq; tirer son épingle du jeu o‘yindan chiqmoq. épingler vt 1. to‘g‘nog‘ich qadamoq; 2. fig fam hibsga olmoq, qamab qo‘ymoq. épinière
adj nf; moelle épinière orqa miya. épinoche
nf tikanbaliq. épiphanie nf relig nasroniy bayramlaridan biri. épique
adj 1. eposga oid, eposga xos, epik; un poème épique epik poema; 2. fam g‘alati, ajoyib (ajab), g‘aroyib, hayratomuz; une aventure épique g‘aroyib sarguzasht. épiscopal, ale, aux adj yepiskopga oid; yepiskop; le palais épiscopal yepiskop saroyi; la dignité épiscopale yepiskoplik rutbasi (martabasi, unvoni). épiscopat nm 1. yepiskoplik rutbasi (martabasi, unvoni); 2. yepiskoplik davri; pendant la 2e année de son épiscopat uning yepiskoplik davrining ikkinchi yili; 3. yepiskoplik (barcha yepiskoplar ma’nosida); l’épiscopat français fransuz yepiskoplari. épisode nm 1. epizod, voqea, hodisadan bir ko‘rinish, lavha; les épisodes de la Révolution française fransuz revolutsiyasidan epizodlar; 2. littér epizod, ko‘rinish (adabiy asarning ma’lum darajada mustaqil bo‘lgan qismi); 3. seriya; un film à épisodes ko‘p seriyali film. épisodique adj 1. epizodik, asosiy, doimiy bo‘lmagan; un personnage épisodique epizodik qahramon (asosiy bo‘lmagan); 2. har zamonda bir bo‘ladigan, onda-sonda yuz beradigan, muntazam bo‘lmagan, tasodifiy. épisodiquement adv har zamonda bir, onda-sonda, bir, tasodifiy ravishda. épissure nf tugun (arqon, ip, lenta kabi narsalarning bog‘lab ulangan yeri). épistémologie nf epistemologiya (bilish nazariyasi). épistolaire adj littér epistolyar, maktub, xat, noma shaklidagi; maktubga xos bo‘lgan; maktublardan iborat; un style épistolaire epistolyar uslub; être en relations épistolaires avec qqn biror kim bilan xat yozishib turmoq. épitaphe
nf epitafiya (qabr toshiga bitilgan yozuv). épithalame nm littér epitalama, nikoh to‘yi marosimi uchun yozilgan she’r. épithélium nm anat epiteliy to‘qimasi, epitelial to‘qima (odam, hayvon, o‘simlik a’zolarini sirtdan qoplab turuvchi to‘qima). épithète nf 1. littér epitet, sifatlash, vasf; 2. gram aniqlovchi. épitoge nf mantiya, rido. épître nf maktub, noma, xat; she’riy uslubdagi noma, xat; epistola (maktub, xat, noma shaklidagi adabiy asar). épizootie nf epizootiya (hayvonlarda yuqumli kassaliklarning keng tarqalishi). éploré, ée adj yig‘lagan, yig‘lab ko‘zlari qizargan; yig‘lamsiragan; ko‘zlari yoshlangan; qayg‘uli, dardmand; elle s’est enfuie tout éplorée u yig‘lamsirab ketdi. éployer vt yozmoq, yoymoq. épluchage nm 1. archish, po‘stini olish; 2. diqqat bilan ko‘zdan kechirmoq, tekshirmoq. éplucher
vt 1. archimoq, po‘stini olmoq; éplucher des pommes de terre kartoshka archimoq; 2. fig diqqat bilan tekshirmoq, ko‘zdan kechirmoq. éplucheur, euse n 1. tozalovchi; sortlarga ajratuvchi; 2. fig bachkana tanqidchi. épluchure nf po‘choq, chiqindi. épode
nf littér epod (antik poetikada, bir xil lirik she’r). épointage nm o‘tmaslashtirish, damini qaytarish; o‘ tmaslashish, o‘tmas bo‘lib qolish. épointer vt o‘tmaslashtirmoq, o‘ tmas qilib qo‘ymoq, damini qay tarmoq; épointer une aiguille ignani o‘ tmaslashtirmoq. éponge
1 nf gubka (yuvinganda badanni ishqalaydigan yoki qozon sochiq vazifasida ishlatiladigan, o‘ziga suyuqlikni yutadigan va siqilganda chiqaradigan buyum). éponge 2
badanni ishqash uchun ishlatiladi). éponger
I. vt 1. gubka bilan artmoq; gubkaga emdirmoq; j’ai renversé de l’eau, il faut l’éponger men suvni to‘kib yubordim, uni gubka bilan artib tashlash kerak; 2. quritmoq; artmoq; il a épongé son visage en sueur u ter bosgan yuzini artdi; 3. fin muomaladagi ortiqcha pullarni chiqarib tashlamoq; II. s’éponger vpr artinmoq; s’éponger le front peshonasini artmoq; peshonasini artmoq; peshonasidagi terni artmoq. éponyme adj ling eponimiya. épopée nf littér epopeya; epos, doston. époque nf 1. davr, zamon; era; l’époque des croisades salib yurishlari davri; l’époque classique klassisizm davri; 2. davr, payt, chog‘; vaqt; kunlar; la plus belle époque de l’année yilning eng chiroyli payti; à l’époque de paytda, chog‘da; à l’époque de notre mariage bizning to‘yimiz chog‘ida, paytida; à cette époque bu davrda; 3. géol epoxa, davr. épouillage nm bitlarni taroq bilan tarab tashlash; bitlarni o‘ldirish. épouiller vt bitlarni taroq bilan tarab o‘ldirmoq; bitlarni taroq yordamida tozalab o‘ldirmoq. époumoner
(s’)
vpr bor ovozi bilan baqirmoq; xirillab, bo‘g‘ilib qolguncha qichqirmoq; charchamoq (gapirib); il s’époumonait à nous convaincre u bizni ishontiraman deb holdan toydi. épousailles nf pl to‘y, nikoh to‘yi. épouse
nf qalliq, xotin. épousée
nf unashib qo‘yilgan qiz, ayol, qalliq; kelin. épouser
vt 1. uylanmoq; 2. turmushga chiqmoq; 3. fig qo‘shilishmoq; rozi bo‘lmoq, o‘rtoqlashmoq; tarafini olmoq; épouser les idées de qqn biror kimsaning fikriga qo‘shilishmoq; 4. yopishib, taqalib turmoq, jins bo‘lib turmoq la robe épouse les formes du corps ko‘ylak badanga yopishib turibdi. époussetage nm supurish, changini artish. épousseter vt supurmoq, changini artmoq; épousseter des meubles mebellar changini artmoq. époustouflant, ante adj fam hayratda qoldiradigan, hayajonlantiradigan, juda ajoyib, g‘oyat zo‘r. époustoufler vt esankiratmoq, dovdiratmoq, taajjubga solmoq, boshini qotirib qo‘ymoq. épouvantable adj qo‘rqinchli, dahshatli, vahimali. épouvantablement adv juda, juda ham, g‘oyat darajada, haddan tashqari, benihoya. épouvantail nm 1. qo‘riqchi, qo‘rg‘ich; noliz qo‘riqchisi; un épouvantail à moineaux tulum, chuchelo; 2. fig qo‘rqitish uchun vosita bo‘ladigan kimsa yoki narsa. épouvante nf qo‘rqinch, vahima, dahshat; qo‘rqish; il est muet d’épouvante u qo‘rqinchdan gapirolmay qoldi; qo‘rquvdan uning tili kalimaga kelmay qoldi; un film d’épouvante qo‘rqinchli film; être saisi d’épouvante vahima bosmoq. épouvanter I. vt qo‘rqitmoq, vahimaga solmoq; II. s’épouvanter vpr qo‘rqmoq, vahimaga tushmoq, dahshatga tushmoq; à cette nouvelle il s’épouvanta bu xabardan u vahimaga tushdi. époux
nm 1. er, qalliq; prendre pour époux erga chiqmoq; 2. pl er-xotin; les jeunes époux kelin-kuyov. éprendre
(s’) vpr litt sevmoq, ko‘ngil qo‘ymoq, berilmoq, qiziqmoq; il s’est épris de cette femme u bu ayolni qattiq sevib qoldi. épreuve nf 1. sinash, sinab ko‘rish; sinov; tajriba; mettre à l’épreuve sinab ko‘rmoq, sinovdan o‘ tkazmoq, tekshirmoq; 2. fig baxtsizliklar, ÉPRIS
ÉQUITABLEMENT
206 qiyinchiliklar; og‘irchiliklar, musibatlar; kulfatlar; surmonter une rude épreuve og‘ir musibatlarni yengmoq, og‘ir baxtsizliklarga bardosh bermoq; 3. sinov, imtihon; 4. sport sport musobaqasi; bellashuv; des épreuves éliminatoires saralash musobaqalari; 5. korrektura (xatolarni tuzatish uchun boshlagan matn nusxasi); 6. fotonusxa. épris, ise adj sevib, oshiq bo‘lib qolgan; oshifta; ishqiboz bo‘lib qolgan, shaydoyi; berilgan; il est très épris de cette femme u bu ayolga juda ishqiboz bo‘lib qolgan; épris de paix tinchliksevar. éprouvant, ante adj og‘ir, qiyin; toliqtiradigan, qiynaydigan, azoblaydigan; chidab bo‘lmaydigan; une chaleur éprouvante qiynaydigan, azoblaydigan issiq (jonni); une journée éprouvante og‘ ir kun. éprouver vt 1. sinamoq, sinab ko‘rmoq, sinovdan o‘ tkazmoq; 2. ishonch, qanoat hosil qilmoq; 3. sezmoq, his qilmoq; éprouver de la douleur og‘riq sezmoq; azob tortmoq; éprouver de la joie shodlanmoq, xursand bo‘lmoq; éprouver de la honte uyalmoq; 4. boshdan kechirmoq, totmoq, tatib ko‘rmoq, chekmoq, tortmoq; éprouver des difficultés qiyinchilik tortmoq; 5. azobga qo‘ymoq, tashvishlantirmoq. éprouvette nf 1. probirka, bir tomoni berk yupqa shisha naycha; 2. namuna (tekshirib, sinab ko‘rish uchun olingan metall parchasi, bo‘lagi). épuisant, ante adj holdan toydiradigan, charchatadigan; un travail épuisant charchatadigan ish; un enfant épuisant holdan toydiradigan bola. épuisé, ée adj charchagan, holdan toygan; un nageur épuisé holdan toygan suzuvchi. épuisement nm 1. tugatish, quritish, son qilish; tugash, tamom bo‘lish, son bo‘ lish; l’épuisement d’une source buloqning qurib bitishi; 2. charchash, holdan toyish, tinkasi qurish. épuiser I. vt 1. quritmoq, tugatmoq; épuiser une citerne hovuz, havzani quritmoq; 2. tamomlamoq, sarf qilmoq, sop qilmoq, bitirmoq; épuiser un gisement de charbon ko‘mir qatlamini sarflab bitirmoq; 3. kuchsizlantirmoq, oriqlantirmoq, xonavayron qilmoq (yer haqida); épuiser la terre yerni kuchsizlantirmoq; 4. bitkizmoq, oxiriga olib bormoq; tugatmoq; épuiser un sujet mavzuni oxiriga olib bormoq; 5. holdan toydirmoq, charchatm oq; tinkasini quritmoq; 6. fig joniga tegmoq, jonidan to‘ydirmoq; bezor qilmoq; qiynamoq; il nous épuise avec ses questions u savol beraverib hammamizning jonimizga tegdi; II. s’épuiser vpr 1. tugamoq, sop bo‘lmoq, tamom bo‘lmoq, qurimoq; les provisions s’épuisent oziq-ovqat tugayapti; la source s’est épuisée buloq quridi; 2. kuchsizlanmoq, charchamoq, oriqlamoq (yer haqida); la terre s’épuise yer oriqlab ketyapti; 3. charchamoq, holdan toymoq, tinkasi qurimoq; je m’épuise à vous le répéter sizga uni takrorlashdan tinkam quridi. épuisette nf 1. matrap; 2. cho‘mich. épurateur nm tozalagich, tozalovchi mexanizm. épuration nf 1. tozalash, oqlash (aralashmalardan); l’épuration de l’eau suvni tozalash, tindirish; le bassin d’épuration tindirgich; 2. fig ma’naviy jihatdan yaxshilanish; tozalashish, takomillashish; 3. polit tozalash, nomaqbul kishi, narsadan xoli qilish; les mesures d’épuration tozalash chora-tadbirlari. épurer
vt 1. tozalamoq, sarflamoq, aralashmalardan tozalamoq, oqlamoq; épurer de l’huile par filtrage filtr yordamida, filtrlab yog‘ni tozalamoq, oqlamoq; épurer un métal des éléments étrangers metallni sof holga keltirmoq; 2. fig
yaxshilamoq, ma’naviy jihatdan yaxshilamoq; takomillashtirmoq; épurer le style uslubni takomallashtirmoq; 3. polit tozalamoq, nomaqbul unsurlardan xoli qilmoq. équarrir vi 1. to‘g‘ri burchakli qilib, tarashlab yo‘nib, chopib tekislamoq; équarrir une poutre to‘sinni to‘rt qirrali qilib tarashlamoq; 2. teshikni, tuynukni kengaytirmoq; 3. terisini shilmoq, nim talamoq (hayvonlar haqida). équarrissage nm 1. to‘g‘ri burchakli qilib tarashlash, yo‘nish; 2. terisini shilish, nim talash (so‘yilgan hayvon haqida). équarrisseur nm 1. yog‘och, tosh tarashlovchi; 2. teri shiluvchi odam, salloh.
équateur nm ekvator. équation nf math tenglama; résoudre une équation tenglamani yechmoq; un système d’équation à deux inconnues ikki noma’lumli tenglama; une équation du 1 er degré birinchi darajali tenglama. équatorial, ale I. adj ekvator (issiq iqlimlarga oid); ekvatordagi, ekvator yaqinidagi; ekvator; climat équatorial ekvator iqlimi; ekvatorga xos iqlim; II. nm astron ekvatorial (astronomik asbob). équerre nf 1. go‘niya, uchburchak chizg‘ich; 2. uchburchak (rom burchagiga qoqiladigan temir); renforcer un assemblage avec une équerre ulangan joyga uchburchak qoqib mustahkamlamoq; 3. d’équerre to‘g‘ri burchakli. équestre
adj otga oid, ot; des exercices équestres otda o‘tkaziladigan mashqlar; chavandozlik mashqlari; statue équestre otliq, chavandoz haykali. équidistant, ante adj teng uzoqlikda, bir xil olislikda joylashgan. équilatéral, ale, aux adj math teng tomonli, teng yoqli, tomonlari teng bo‘lgan; triangle équilatéral teng tomonli, teng yoqli uchburchak. équilibrage nm muvozanatlashtirish, muvozanatga keltirish (mexanizmlar ichidagi normal holatdan og‘ishlarning yo‘qolishi yoki yo‘qotilishi); l’équilibrage des roues d’une voiture mashinani g‘ildiraklarining og‘ ishini yo‘qotish yoki yo‘qotilishi. équilibre nm 1. muvozanat, baravar kelish; l’équilibre des forces kuchlarning baravar kelishi; l’équilibre chimique xim ik muvozanat; un équilibre stable turg‘un, ustuvor muvozanat, barqaror muvozanat; l’équilibre du corps tananing, gavdaning muvozanati; perdre l’équilibre muvozanatni yo‘qotmoq; garder l’équilibre muvozanat saqlamoq; 2. fig tinchlik, osoyishtalik, o‘zini yo‘qotib qo‘ymaslik, muvozanat; faire perdre son équilibre à qqn biror kimsaning jahlini chiqarmoq; 3. og‘irlik, vazminlik, fe’li yaxshilik; c’est un homme très intelligent, mais il manque d’équilibre bu kishi juda o‘qimishli, ammo uning xarakteri yaxshi emas. équilibré, ée adj 1. baravarlashgan, muvozanatga kelgan; 2. fig og‘ir, vazmin, xush fe’l; un garçon équilibré og‘ir, vazmin bola. équilibrer I. vt 1. muvozanatga keltirmoq, baravar qilmoq; équilibrer une charge yukni baravar taqsim lamoq; 2. fig uyg‘unlashtirmoq; muvofiq, mos, monand qilmoq; 3. fin balanslamoq, balans chiqarmoq, kirim-chiqimni balansga keltirmoq; équilibrer le budget byudjetni balanslamoq; II. s’équilibrer vpr muvozanatga kelmoq, baravar qilmoq; des forces qui s’équilibrent baravar kuchlar; bir xil bo‘lgan kuchlar. équilibriste nm ekvilibrist (dor, shar kabilarda o‘yin ko‘rsatadigan sirk artisti). équille nf qumbaliq (qumloq qirg‘oqlarda yashovchi mayda baliq). équinoxe nm tengkunlik, kecha va kunduz tengligi (kechasi bilan kunduzi tengbo‘ladigan, baravarlashadigan payt); l’équinoxe du printemps bahorgi tengkunlik, bahorda kechasi bilan kunduzi teng bo‘ladigan payt (21 mart); l’équinoxe d’automne kuzgi tengkunlik (23 sentabr). équipage
1 nm ekipaj (kema, tank, samolyot komandasi yoki shaxsiy sostavi). équipage
2 nm fayton, yengil arava. équipe nf 1. sport komanda, jamoa; l’équipe de France Fransiya futbol jamoasi; un classement par équipe jamoalar bo‘yicha o‘rin; 2. brigada; une équipe de secours qutqaruvchilar otryadi; le chef d’équipe brigadir; 3. smena; une équipe de nuit kechki, tungi smena; 4. mil guruh, komanda (maxsus qism; maxsus otryad). équipée nf 1. bemulohaza qilingan ish; xavfli tashabbus, xavfli ish; 2. sayr (qisqa muddatli safar yoki sayohat); sayohat qilib kelish; nous l’avons rencontré au cours de notre dernière équipée biz u bilan oxirgi sayohatimiz paytida uchrashdik. équipement nm 1. shaylash, kerakli yarog‘ bilan ta’minlash; ta’minlanish; 2. qurol-yarog‘, aslaha-anjom; un équipement militaire harbiy aslaha- anjom; un équipement de pêche baliq ovlash asboblari; un équipement de chasse ovchilik anjomlari. équiper vt shaylamoq, kerak yarog‘ bilan ta’minlamoq; jihozlamoq; équiper une armée armiyani kerakli aslaha-anjom bilan ta’minlamoq; équiper un navire kemani shaylamoq, jihozlamoq. équipier, ière n komanda, jamoa a’zosi, o‘yinchi. équitable adj odil, adolatli; un juge équitable odil hakam. équitablement adv odillik bilan, adolat bilan; juger équitablement odillik Download 18.64 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|