Иоганн Себастьян Бах

4. Simfonik ijodi. 1900-yillarda kompozitorning falsafiy kontseptsiyasi tiniqlashib, g’oyalari ulkan qanot qoqdi. San’at vositasida dunyoni o’zgartirib yuborish g’oyasi uning birinchi simfoniyasi(1900 y.), ”Bojestvennaya poema” (Ilohiy poema) G’1904 y.G’ nomli uchinchi simfoniyasi, “Poema ekstaza”(Jazava dostoni(1907y.), “Prometey” (1910y. ) kabi bir qismli poema asarlarida aks etgan. Kulminatsiyaning (avj, cho’qqi) yuqori yuksakligiga intilgan holda, kompozitor orkestr tarkibini kengaytirib organ, qo’ng’iroqlar partiyasini, “Prometey”ga so’zsiz xor va maxsus chiroqlar partiyasini olib kirgan. Skryabin asarlari ekstaz g’oyasini, ko’rinmas kosmik sohalarga intilish g’oyasini, san’at kuchining o’zgartirilib yuborilishi g’oyasini tug’diradi. A.N. Skryabin fikriga ko’ra --- musiqa, she’riyat, raqs, me’morchilik va chiroq kabi, san’atning barcha turlari birlashmasini o’z ichiga olgan “Misteriya” asari shohona ixtiroga aylanishi kerak edi. Uning asarlari katta darajada badiiy yakunliligi, katta, kuchli emotsional ta’sirliligi bilan ajralib turadi.
A.N. Skryabin ijodi XX asr fortepiano va simfonik musiqasiga katta ta’sir etdi. Musiqa va chiroqni umulashtirish (sintezi) g’oyalari kelajakda rivojlana boshladi.
Tayanch iboralar:


1. Impressionizm.---XIX asr 70-yillarida avval frantsuz rassomchiligida, so’ngra musiqa, adabiyot, teatrda paydo bo’lgan badiiy oqim. Kompozitor impressionistlar musiqasida arang ko’zga ilingan psixologik ruhiy holat kayfiyatlarining etkazilib berilishi eng asosiydir. Ipressionizm namoyondalari K.Debyussi, M.Ravel, P.Dyuk va boshqalar.
2. Simvolizm.---Frantsiyada paydo bo’lgan adabiy-badiiy, falsafiy-estetik yo’nalish. Simvolizm asosida xaqiqiy dunyo sirlariga g’ayri-tabiiy, mistik tarzda kirish, “yuqori sezgirlik “ tushunchasi.
Adabiyot:
1. Levashova O.E., Keldo’sh Yu.V., Kandinskiy AI. Istoriya russkoy muzo’ki. M. 1979. t II
2. Igor Belza. “ Aleksandr Nikolaevich Skryabin” Izdatelstvo “Muzo’ka” Moskva.1983 g.