I(q-q). indd

Ma’seleni sheshiw u’lgisi.
30°C temperaturadag’i’ 300 g massali’ latundi’ 150°C g’a shekem qi’zdi’ri’w 
ushi’n wog’an qansha ji’lli’li’q mug’dari’ beriliw kerek?
Berilgeni: 
Formulasi’: 
Yesaplaw: 
m = 300 g = 0,3 kg;
c = 400 Dj/kg·K; Q = cm(T
2
– T
1
).
t
1 
= 30°C; T
1
=303 K;
t
2
=
150°C; T
1
=423 K.
Tabi’w kerek: Juwabi’: Q = 14,4 kDj.
Q – ?
1. Ji’lli’li’qti jetkerip beriw dep qanday proceske ayti’ladi’?
2. Ji’lli’li’q mug’dari’ dep qanday energiyag’a ayti’ladi’ ha’m qanday birliklerde 
wo’lshenedi?
3. Denenin’ ji’lli’li’q si’yi’mli’li’g’i’ dep nege ayti’ladi’ ha’m qalay ko’rsetiledi?
4. Denenin’ sali’sti’rmali’ ji’lli’li’q si’yi’mli’li’g’i’ dep nege ayti’ladi’ ha’m 
qalay ko’rsetiledi?
c =
(c
1
m
1
+ c
2
m
2
)(T
–
T
1
)
m(T
2
– T)
.
(7)
Q = 400 ·
0,3 кг
·
(423
−
303)K
= 
= 14400 Dj = 14,4 kDj.
kg · К
Dj
Molekulyar fi zika ha’m termodinamika tiykarlari’

---

31
5. Kalorimetr ja’rdeminde ji’lli’li’q mug’dari’ qalay ani’qlanadi’?
6. Ji’lli’li’q balansi’ ten’lemesinin’ fi zikali’q a’hmiyeti neden ibarat?
1. 25°C li’ 1 l suwdi’ qaynati’w (100°C ga shekem i’si’ti’w) ushi’n qansha 
kilodjoul yamasa neshe kilokaloriya ji’lli’li’q mug’dari’ kerek boladi’? Son-
sha massali’ suwdi’n’ ji’lli’li’q si’yi’mli’gi’ qansha boladi’? (Sali’sti’rmali’ 
ji’lli’li’q si’yi’mli’li’g’i’ ushi’n mag’li’wmatlardi’ 1-kesteden ali’n’).