Iqtisod moliya

Tarqatma materiallardan namunalar 

---

Monopolistik ittifoqlarning qay tarzda vujudga kelishini quyidagi chizma orqali ko’rish 
mumkin.  
Monopolistik ittifoqlarning vujudga kelishi 
 
 
 
Bozor tarkibini farqlovchi xarakteristikasi. 
1) firmalar soni; 
2) mahsulot tipii; 
3) tarmoqqa kirish naqadar osonligi; 
4) narx o’rnatish imkoniyati; 
5) raqobat usullari: narx yordamida yoki narxdan foydalanmay. 
Javoblar
Asosiy tayanch tushunchalar:
1v); 2a); 3g); 4b); 5d); 6j); 7e); 8z); 9yo); 10i); 
Masala va mashqlar:. 
1. Taklifning o’sishi, bahoni tushishi kuzatiladi. 
2. 70 mln. so’m. 
3. Monopol korxonalar 1996 yilga nisbatan 2,5 marta, mahsulotlar 17 marta kamaygan. 
Bu albatta ijobiy holat. Xizmat ko’rsatishda 106 turdagi xizmat, qurilish materiallarining 47 turi 
monopol iahsulot. 
5. Agarda ko’mir, gaz, neft-kimyo sanoati, xizmatlarni tabiiy monopoliyalarga kiritsak, 
korxonalar sonida ularning ulushi 50%ni, mahsulotlari 47%ni tashkil etadi. 
6.
1)(ming so’m hisobida) 
P 
Q TR TC TVC TFC ATC AVC MC 
5,0 100 500 400 250 150 4 2,5 6 
2) foydani maksimallashtirish MR (R)>MS; R>ATs; 
3) optimal foyda olish uchun mahsulot ishlab chiqarishni shu darajaga etkazish kerakki, 
R
=MR=MS bo’lishi, lekin ATs bahodan past bo’lishi lozim;
4) firma Rishlab chiqarish 
omillarining rivojlanishida 
I shlab chiqarishda kapital 
sakrash sig’imining o’sishi 
ishlab chiqarish va kapital
to’planuvi va arkazlashuvi 
yirik korxonalarning vu judga 
kelishi kuchayishi 
raqobat kurashining 
monopolistik ittifoqlar 
mumkinligi zarurligi 
monopolistik ittifoqlar 
monopoliyalar tashkil topishi 

---

7. 1) «Tarmoqqa kirish to’siqlari» deb shunday to’siqlarga aytiladiki, shu tarmoqda 
ilgaridan faoliyat yuritayotgan firmalar bilan raqobatlashadigan yangi firmalarni shu tarmoqda 
faoliyat yuritishini qiyinlashtiradigan shart-sharoitlar tushuniladi; 
2) to’siqlarni engish muammosi ularni bartaraf qilish mumkinligi va mumkin emasligida 
ifodalanadi; 
3) bunday to’siqlar: 
- siyosiy; 
- tashkiliy; 
- tabiiy; 
- moddiy; 
- vaqtinchalik va hokazo bo’lishi mumkin.
8. a, b, v, e, j – rivojlangan mamlakatlarga ham xos. Shu bilan birga «g» punkti ham katta 
rol o’ynaydi. O’zbekistonda hozirgi paytda barcha punktlar ahamiyatga ega. Shuning uchun ham 
ularga diqqat qaratilmoqda.