Iqtisodiyot asoslariga qarshi jinoyatilar

Subyektiv tomondan jinoyat qasddan sodir etiladi. Jinoyatning sodir etilish motivi va undan ko`zlangan maqsad qilmishni kvalifikatsiya qilish uchun ahamiyatga ega emas.
16 yoshga to`lgan har qanday aqli raso shaxs jinoyatning subyekti bo`lishi mumkin.
Qimmatbaho metallar turkumiga kirmaydigan rangli metallar, ularning parcha va rezgi-chiqitlarini tayyorlash, olish, ulardan foydalanish hamda ularni o`tkazish qoidalarining buzilishi mansabdor shaxs tomonidan sodir etilgan hollarda uning qilmishi jinoyatlar jami ushbu modda va JKning 205-moddasi (hokimiyat yoki mansab vakolatini suiste`mol qilish) bilan yoxud JKning 206-moddasi (hokimiyat yoki mansab vakolati doirasidan chetga chiqish) deb kvalifikatsiya qilinishi lozim.


Elektr, issiqlik energiyasi, gaz, vodoprovoddan foydalanish qoidalarini buzish.
(O`zR JK 185²-moddasi)

Jinoyat kodeksiga ushbu moddaning kirtilishi milliy qonunchiligimizning rivojlanish mahsuli bo`lib, davlatning energiya tashuvchi qurilmalariga ehtiyotkorona munosabatda bo`lishini o`zida ifoda etadi.

Tahlil qilinayotgan jinoyatning obyekti- energiya tashuvchi qurilmalardan ratsional foydalanish bilan bog`liq ijtimoiy munosabatlar bo`lib, u strategik ahamiyatga molik moddiy-texnik resurslari hisoblanadi. Qo`shimcha obyekt chifatida hisoblash qurilmalariga ega bo`lish, shaxs, davlat va jamiyat xavfsizligi kirishi mumkin.
Ushbu jinoyat obyektiv tomondan quyidagicha sodir etilishi mumkin: a) o`zboshimchalik bilan gaz va suv quvurlariga ulanish; b) elektr,issiqlik energiyasi,tabiiy gaz, issiq yoki sovuq suvni hisoblovchi qurilmalarni buzish; v) ushbu hisoblash asboblariga ularning ko`rsatkichlarini o`zgartirish maqsadida ta`sir ko`rsatish.
Suv va gaz qurilmalari tarmog`i deganda – gaz yoki suvni ishlab chiqaruvchidan (sotuvchidan) iste`molchiga (sotib oluvchiga) yetkazish va uning uzluksizligi hamda texnologik birligi (masalan, kompressor qurilmalari, ulovli trubalar) tushuniladi. Ushbu holatda gaz va suv qurilmalari tarmog`idagi mavjud texnik uzilishlar (ya`ni, mazkur tarmoqqa mos keladigan shartli loyihalar, masalan, truba o`rniga avtomobil transportidan foydalanish) mazkur moddadagi nazarda tutilgan tarmoq mazmuniga mos kelmaydi. Gaz va suv tarmoqlariga o`zboshimchalik bilan, ya`ni qonunda o`rnatilgan tartib asosida vakolatli organ ruhsatisiz ulanish ijtimoiy xavfli hsoblanadi.

Adabiyotlar:

1. 
   Samoranov YU.V. Otvetstvennost za falshivomonetnichestvo. – M.: VSH MOOP RSFSR, 1963.
   
2. 
   Karpushin M.P. O nekotorix voprosax kvalifikatsii valyutnix prestupleniy. – SP, 1964, №1.
   
3. 
   Mixaylov M., Milko YU. Kvalifikatsiya narusheniy pravil o valyutnix operatsiyax. – SYU, 1966, №1.
   
4. 
   Borzenkov G., Vishinskaya Z. Kak kvalifitsirovat poddelku lotereynix biletovq – SZ, 1968, №8.
   
5. 
   Kulchixin V.V. Sporno`ye voprosi kvalifikatsii valyutnix prestupleniy. – Pravovedeniye, 1968, №3.
   
6. 
   Karpushin M.P., Xaspulatova K. Sennie bumagi. C3, 1969, №10.
   
7. 
   Samoylov V.G. Spornie voprosi kvalifikatsii narusheniy pravil o valyutnix operatsiyax // SZ, 1970, №11.
   
8. 
   Gulyayev A., Tarasenko M. Kvalifikatsiya poddelki gosudarstvennix sennix bumag. // SYU, 1973, №7.
   
9. 
   Larichev V.D. Prestupleniya v kreditno-denejnoy sfere i protivodeystviye im. M.: Infra-M., 1996.
   
10. 
    Krilov V.V. Informatsionnie kompyuternie prestupleniya. M. Izdatelskaya gruppa INFRA. M-NORMA, 1997.
    
11. 
    Aminov D.I., Revin V.P. Prestupnost v kreditno-bankovskoy sfere. M.: «Brandes», 1997.
    
12. 
    Gauxman L.D., Maksimov S.V. Prestupleniya v sfere ekonomicheskoy deyatelnosti. M., 1998.
    
13. 
    Krushin V.D., Minkev V.A. Kompyuternie prestupleniya i informatsionnaya bezopasnost. M. Noviy yurist, 1998.
    
14. 
    Galaguza N.F., Larichev V.D. Prestupleniya v straxovanii. M.: Ankil, 2000.
    

1