Iqtisodiyot nazariyasi predmeti Metodologiya Tahlil uslublari

ilmiy baza bo'lib xizmat qilishi, unga umumiy tarzdagi tavsiyalar
berishidir. Bu fan muayyan firma ishi yoki xonadon xo'jaligini
qanday tashkil etish to'g'risida tavsiyalar bermaydi. Uning tavsiyalari
umumiqtisodiy tavsifga ega qonun-qoidalarga qanday amal
qilishga taalluqli bo'ladi. Bu tavsiyalar iqtisodiy siyosatni takomillashtirishga
qaratiladi. Bular davlatning, firmalarning, xonadonlarning,
xalqaro iqtisodiy uyushmalar va tashkilotlarning siyosatiga
tegishli bo'ladi. Demak, nazariya amaliyot bilan iqtisodiy siyosat
orqali bog'lanadi. Iqtisodiy siyosatda u yoki bu nazariy g'oyaga
tayaniladi, u taqozo etadigan yo'l-yo'riqlar asos qilib olinadi. Buni
tarixiy dalillar tasdiqlaydi. 1929—1933-yillarda AQSh dahshatli
iqtisodiy krizisga yo'liqib, iqtisodiyot falaj bo'lib qolgan, undan
chiqish uchun o'sha paytdagi AQSh Prezidenti F.Ruzveltning
≪Yangi kurs≫, deb nomlangan siyosati amalga oshirilgan. Bu siyosat
tanglikdan chiqish uchun davlat iqtisodiyotga faol aralashuvi zarur
degan g'oyaga tayangan. Uning natijasida AQSh iqtisodiyoti
o'nglanib ketgan.
XX asr 70-yillar ikkinchi yarmidagi tanglikdan chiqish uchun
AQSh hukumati Prezident (Reygan) nomi bilan aytilgan ≪Reygonomika
≫ siyosatiga amal qildi.
Bu iqtisodiyot barqaror o'sib borishini bozor kuchlari, bozor
mexanizmining o'zi ta ’minlay oladi, shu bois davlat iqtisodiyotni
erkin qo'yib, o'z iqtisodiy faoliyatini cheklashi kerak, degan nazariy
xulosaga tayangan ≪Reygonomika≫ siyosati AQSh iqtisodiyotini
tanglikdan chiqib o'sib ketishini ta ’minlagan.
Iqtisodiyot nazariyasi tavsiyalari mikrodarajadagi siyosatga ham
qo'l keladi, bu firmalarga to'g'ri strategik (kelajakni ko'zlagan)
yo'lni tanlash imkonini beradi. Masalan, nazariyadagi diversifikatsiya
g'oyasi kapitalni bir vaqtning o'zida turli sohalarga joylashtirish
zarurligini bildiradi. Kapitali katta firmalar shunga amal
qilganlarida bir sohadan ko'rilgan zarar, boshqa sohaga qo'yilgan
kapital keltirgan foyda hisobidan qoplanib turadi. Nazariyaning
yana bir amaliy ahamiyati shundaki, bu fan iqtisodiyotning sir-asrorlarini
ochib bcrar ekan, undan xabardor har bir kishi iqtisodiyot
qoidalariga amal qilsa, bundan faqat naf ko'radi.