Islohotlarning mohiyati va maqsadlari

O‘zbekistonda davlat ijtimoiy siyosatining o‘rni va uning asosiy yo‘nalishlari

- Ijtimoiy sohani davlat tomonidan tartibga
solishning zarurati
Ijtimoiy sohani davlat tomonidan tartibga solishning usullari va shakllari ko'pgina omillarga bog'liq. Ulardan: iqtisodiy rivojlanish darajasi, ushbu sohada davlat va nodavlat sektor-larining mutanosibligi, davlatning iqtisodiy siyosati va bosh- qalar.Ijtimoiy sohani davlttomonidan tartibga solishning asosiy shakllari bo'lib: qonunchilik aktlari, budjet-kredit va soliq shakliari. ijtimoiy sohaning bir qismini, ya'ni daviatga tegishli bo'lgan korxona va tashkilotlami to'g'ridan to'g'ri boshqarish.Masalan, MDH mamlakatlarida va shu qatori OV.bekis- tonda ham ijtimoiy sohani tartibga solishning quyidagi shakl¬
lari qo'llaniladi:
1) mulkchilik shaklidan qat'iy nazar ishchilar uchun eng
kam ish haqi darajasi, pensiya, ish kunining davomiyligi,
mehnat ta'tilining davomiylighii qonunda belgilash yo'li bilan
tartibga soUsh:
2) budjet xodimlari uchun va davlat tashkilotlaridagi ish-
cliilar uchun mehnatga haq to'lash tizimi tariflarini o'rnatish;
3) pensiya, nafaqalar. stipendiyalar darajasini o'rnatish,
urush va mehnat fronti qatnashchilari uchun imtiyozlar
tizimini o'rnatish;
4) ishchilar uchun progressiv soliq stavkalarini o'rnatish;
5) ijtimoiy soha tarmoqlari o'rtasida davlat budjeti
xarajatlari eng optimal proporsiyasini o'rnatish;
6) ko'proq ijtimoiy-zaruriy mahsulot va xizmatlarning
yuqori narxlarini o'rnatish orqali aholi daromadlarini tartibga
solish, inilatsiya jarayonida esa pensionerlar, davlat ijtimoiy
soha ishtirokchilari ishchilarining daromadlarini indeksat-
siyalash.
Davlat inillatning sog'lig'i, malakali kadrlar tayyorlash uchun javobgarlikni o'z zimmasiga oladi. Aholining ijtimoiy huquq- larini himoya qilish, mulkchilik huquqlarini himoya qilish ham davlatning zimmasidadir. Faqat davlat shaxsni har
tomonlama rivojlanishi bilan bog'liq xarajatlami samarali usullar bilan tartibga solishi mumkin. Va faqat uning yordami bilangina ijtimoiy yo'naitirilgan bozor tizimi ni yaratish va aholi daromadlari o'rtasidagi yuqori tabaqalanishlami qisqartirish mumkin.0 ‘zbekistonda ijtimoiy madaniy maqsadlarga(aholini ijtimoiy himoyasi bilan birgahkda) umumiy birlashtirilgan budjet hajmining YalM ga nisbatida budjet xarajatlari ko'rsatkich-
larining mutanosibligi ijtimoiy sohani tartibga solish va rivojlanishida davlatning roli haqidagi tushunchalami boyitadi.0 ‘zbekiston Respublikasining birlashgan (konsolidiro-
vannogo) budjet resurslarining yarmidan ko‘prog‘i ijtimoiy- madaniy maqsadlarga yo'naltiriladi. Shu sababli jon boshiga qilinadigan bu xarajatlarning katta qismi budjetdan tashqari pensiya fondi va bandlik fondlari hisobiga to'g'ri keladi. Ijtimoiymadaniy xarajatlarning va YalM mutanosibligining qisqarishi pulli ijtimoiy-madaniy xizmatlarni jon boshiga o'sishi, ya’ni ushbu maqsadda xo'jalik organlari qilayotgan xarajatning o‘sishi bilan bog'liq.

45.