Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti foydali qazilma konlarini qidirish
Download 4.77 Mb. Pdf ko'rish
|
Foydali qazilma konlarini qidirish va razvedka qilish asoslari 2-qism
- Bu sahifa navigatsiya:
- Geologik chegaralarni tushirish.
- 13.6 – rasm.
|
13.5 – rasm. Geologik ma’lumotlarni topografik profilga o‘tkazish
Bunday ko„chirishni yotqiziqlarning yotish elementlar kam o„zgaradigan hollarda bajarish mumkin. Ko„chirishni yo„nalish chizig„i yoki yoy bo„yicha ham amalga oshirish mumkin (13.6 – rasm). Agar: - Vertikal miqyos gorizontal miqyosga nisbatan oshirilgan bo„lsa kesmadagi tasvirning yotish burchagiga tuzatish kiritilishi lozim. - 21 - - Yotqiziqlar qiya yoki burmalanib yotgan xaritalarda geologik kesma chizig„i yo„nalishi qatlamlar yotish azimutiga mos kelmaganda kesmadagi ko„rinarli yotish burchagi haqiqiy qiymatidan past bo„ladi va bunda kesmadagi tasvir burchagiga tuzatma kiritilishi lozim. - Agar qiyshiq kesishish burchagi 300 dan kam va qatlamning yotish burchagi 300 dan kam bo„lsa ko„rinarli burchak haqiqiysidan kam farq qiladi, shuning uchun ham ularga tuzatma kiritmasa ham bo„ladi. Geologik chegaralarni tushirish. Butun harita bo„yicha geologik tanalarning yotish sharoitlarini tahlil qilish, struktura qavatlarining sonini aniqlash, nomuvofiqliklarni ajratish, uzilmalar va burmalarning turlarini va ularning yo„nalishini aniqlash. Kesma chizig„i kesib o„tuvchi barcha antiklinal va sinklinal burmalarni hamda boshqa strukturalarni sanab chiqish. Qatlamlari to„ntarilib yotgan uchastkalarni ajratish. 13.6 – rasm. Yotish elementlarini yo‘nalish (a) va yoy (b) bo‘yicha o‘tkazish Geologik chegaralar quyidagi ketma-ketlikda tushiriladi: - Yer yoriqlarining chiziqlari tushiriladi (agar ular kesmada mavjud bo„lsa). Keyinchalik yer yoriqlari bilan ajralgan har bir blokda geologik chegaralar alohida tushiriladi. - Bir nomli chegaralar qatlamlarning yotish yo„nalishi bo„yicha yer yuzasiga chiqish nuqtalari orqali silliq chiziq bilan tutashtiriladi. Bu ish yosh jinslardan va sinklinal burmalardan boshlanadi, ustki struktura qavatidan pastkisiga qarab amalga oshiriladi. Yer yuzasining ikki nuqtasida chiquvchi bir-biriga qarshi yotuvchi sinklinal burmalarning muayyan chegaralari pastida silliq yoy hosil qilib tutashtiriladi (qo„shimcha ma‟lumotlar bo„lmaganda). Yotqiziqlarning qalinligi va ularning yotish elementlari ozroq o„zgarishi mumkin. Stratigrafik tabaqalarning yer yuzasiga chiqish kengligi va ularning burg„i quduqlari kesmasidagi tutgan o„rni kesmaga aniq ko„chiriladi (13.7 – rasm). Geologik kesma tuzishda quyidagilarni yodda tutish lozim: Ustki struktura qavati jinslarining gorizontal yotishiga, odatda, joy relyefining balandlashuvi mos keladi; Sinklinal va antiklinallarning yadrosida yer yuzasiga chiqib yotuvchi yotqiziqlarning qalinligi har doim litologo-stratigrafik kesmada ko„rsatilgandan past bo„ladi, chunki ular yuvilishga uchragan bo„ladi. Geologik xaritada qatlamning yer yuzasiga chiqish kengligining oshishi uning yotish burchagi pasayganligini ko„rsatadi. |
