Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti oziq-ovqat kimyosi va biokimyosi

Ozuqaviy qiymat – shunday tushunchaki, bunda oziq-ovqat 
mahsulotlarining foydali xossasi toʻliq aks ettirilib, insonning asosiy 
ozuqa moddalarga, energiyaga, organoleptik xossasiga boʻlgan 
fiziologik talabini ta‟minlash darajasini koʻrsatadi. 
Asosiy ozuqa moddalarga va energiyaga boʻlgan fiziologik talab 
quyidagi jadvalda koʻrsatilgan:

---

68 
18.2-jadval 
Oziq – ovqat mahsulotlari 
sutkalik talab 
oqsillar 
uglevodlar 
shu jumladan: 
toʻyingan yogʻ kislotalari, g 
yarim toʻyingan yogʻ kislotalari, g 
xolesterin, mg 
hazm boʻluvchi uglevodlar, g 
shu jumladan shakar (saxaroza), g 
ozuqa toʻqimalari, g 
organik kislotalar, g 
mineral moddalar, mg: 
natriy 
kalsiy 
fosfor 
kaliy 
magniy 
temir 
qoʻrgʻoshin 
yod 
Vitaminlar: 
B
1
, mg 
B
2
, mg 
PP, mg
B
6
, mg 
B
s
, mkg 
B
12,
mkg 
D, mkg 
A (retinol ekvivalent), mkg 
E (tokoferol ekvivalent), mkg 
C, mg 
Energetik qiymat, kkal/100 g 
75 
83 
25
1)
11 
300
1) 
65 
50 
30 
2 
2400( 6,15 g dan koʻp boʻlmagan 
osh tuzi)
1000 
1000 
3500 
400 
14 
15 
0,15 
1,5 
1,8 
20 
2,0 
200 
3 
5 
1000 
10 
70 
2500 
 
Ishdan maqsad: Oziq-ovqat mahsulotlarining ozuqaviy va energetik 
qiymatini, ularning kimyoviy tarkibiga asosan hisoblash uslubini 
oʻrganish. 

---

69 
Oʻqituvchi bergan variantga mos holda oziq-ovqat mahsulotlarining 
ozuqaviy va energetik qiymatini aniqlash. 
Ingredientlarning retsepturasi va kimyoviy tarkibiga asosan 
mahsulotlarning kimyoviy tarkibini hisoblash yoʻli bilan aniqlash; 
sutkalik ozuqa ratsionining ozuqaviy va energetik qiymati kartasini 
tuzish. Shuni xulosa qilish kerakki, berilgan mahsulot bir sutkalik 
iste‟mol energiyasining qanchalik miqdorini qanoatlantira oladi. 
Misol. Quyidagi restept boʻyicha tayyorlangan mayizli tvorogning 
ozuqaviy va energetik kartasini tuzish, kg; 
18.3-jadval 
Yogʻning massaviy ulushi 18% boʻlgan yogʻli tvorog 
373,75 
Yogʻning massaviy ulushi 42% boʻlgan quruq qaymoq 
316,35 
Shakar 
180,90 
Mayiz 
100,00 
Jelatin 
9,0 
Suv 
20,0 
Jami 
1000,0 
Tvorogning energetik qiymatini aniqlash uchun uning kimyoviy 
tarkibini bilish kerak (hisoblash yoʻli bilan aniqlash mumkin boʻlgan). 
18.4-jadval