Issn 2181-1296 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

Keywords: QR code, diploma, quick response, flexibility, modularity, heterogeneous 
network environment. 
 
Kirish. O’zbekiston Respublikasi oliy ta’lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish 
konsepsiyasida, shuningdek, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 29 
oktyabrdagi PF-6097-son Farmoni bilan tasdiqlangan «Ilm-fanni 2030 yilgacha rivojlantirish 
konsepsiyasi” da ilm-fanni rivojlantirishning zamonaviy infratuzilmasini yaratishda 
zamonaviy axborot-kommunikasiya texnologiyalari va ta’lim texnologiyalarining mustahkam 
integrasiyasini ta’minlash, ta’lim jarayonida xalqaro miqyosda keng qo’llaniladigan 
zamonaviy dasturiy mahsulotlardan foydalanishni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratildi. 
Mazkur normativ-me’yoriy hujjatlarda ta’lim jarayonlarini raqamli texnologiyalar asosida 
individuallashtirish, interaktiv ta’lim xizmatlarini diversifikasiyalash, elektron ish yuritish 
tizimini keng joriy etish belgilangan bo’lib, bu o’z navbatida innovasion yondashuvlar asosida 
kadrlar tayyorlash jarayoniga raqamli texnologiyalarni joriy etishning zamonaviy 
metodologiyasini shakllantirishni taqazo etadi[1]. 
Zamonaviy axborot jamiyatida har kuni axborot-kommunikasiya texnologiyalarining 
rivojlanish darajasi tez sur’atlarda o’sib bormoqda. So’nggi yillarda ulardan intensiv 

---

ILMIY AXBOROTNOMA O’QITISH METODIKASI 2021-yil, 6-son 
143 
foydalanish va global miqyosda tarqatilishi, shuningdek, jamiyatning Internetga cheksiz kirish 
imkoniyati axborot hajmining bir necha barobar ko’payishiga olib keldi. Shu munosabat bilan 
foydalanuvchiga ixcham, foydalanishga qulay, vizual ko’rinishda ma’lumotlarni taqdim etish 
zaruriyati paydo bo’ladi. Bu foydalanuvchiga minimal vaqt va kuch sarflab, juda ko’p 
miqdordagi ma’lumotlar orasida kerakli ma’lumotlarni tez va qulay topishda yordam beradi. 
QR-kod – inglizcha “Quick Response” so’zlaridan olingan bo’lib, “tezkor javob” 
(bыstrыy otklik) ma’nosini beradi. Ushbu tizim 1994 yilda Yaponiyaning Denso-Wave 
kompaniyasi tomonidan yaratilgan [2]. 
QR-kod maxsus tarzda kodlangan qandaydir bir ma’lumot, kvadrat ko’rinishidagi tasvir. 
QR-kod orqali belgilardan (lotincha, kirillcha, raqamlar va maxsus) iborat axborotlarni 
kodlash mumkin. Bunday axborotlar sifatida sayt manzili, elektron tashrifnoma (vizitka), 
telefon, elektron pochta manzili, biror obektning joylashgan koordinatalari va shu kabi 
ma’lumotlar ishlatilishi mumkin. Bitta QR-kod 7089 ta raqam yoki 4296 ta harfni o’z ichiga 
olishi mumkin. 
QR-kodni yaratish uchun kerakli axborot o’lchami aniqlangan holda tayyorlab olinadi 
va maxsus generator dasturidan foydalaniladi. Masalan, Qrcoder.ru saytini yuklab, onlayn 
tarzda yoki QR-kod Studio dasturini https://www.tec-it.com/ saytidan kompyuterga yuklab, 
ishga tushirish orqali QR-kodni yaratish mumkin. 
Hozirgi kunda kameraga ega zamonaviy telefonlar kvadrat ko’rinishidagi tasvir ostida 
yashiringan QR-kodli ma’lumotlarni oson o’qish imkoniyatini bermoqda. Buning uchun 
telefon kamerasini QR - kodga yo’naltirgan holda, unda kodlangan ma’lumotga ega 
bo’lishimiz mumkin. 
Hozirda QR-kodni o’qish uchun juda ko’p dasturlar yaratilgan. QR-kodni o’qiydigan 
dasturni telefonga o’rnatish uchun qidiruv tizimi maydoniga “QR-kod” tayanch iborani 
kiritib, Intenet tarmog’idan yuklab olish mumkin.