Иқтисодиёт назарияси ва макроиқтисодиёт / экономическая теория и макроэкономика махмудов Н. М., Ҳакимов Ҳ. А

ИҚТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3
Қишлоқ жойларда жойлашган ва муас-
саса лойиҳа қувватидан паст тарбияланув-
чилар контингентига эга бўлган умумтаъ-
лим мактаблари харажатлар сметасида 
куз-қиш мавсумига тайёрланиш маблағ-
лари мазкур муассаса лойиҳа қуввати 
ҳисоб-китобида кўзда тутилади.
Умумтаълим мактаблари харажатлари 
ҳажмини ҳисоблаш натижасида бюджет 
маблағлари қолдиқлари ҳосил бўлган ва-
зиятда бир ўқувчига харажатлар базавий 
меъёрлари ва уларга тузатиш коэффици-
ентлари асосида мактаб раҳбариятига му-
ассаса моддий-техник асосини мустаҳкам-
лаш чора-тадбирларини харажатлар сме-
тасига киритишга рухсат этилади.
17. Харажатлар базавий меъёрлари ва 
уларга тузатиш коэффициентлари қўллаш 
йўли билан ҳисобланган умумтаълим мак-
табларининг тасдиқланган харажатлар 
сме тасига ўзгаришлар қуйидаги ҳолатларда 
киритилади:
– коммунал хизматлар тарифлари, иш 
ҳақи ҳажмининг ўзгариши ва ҳ.к.; 
– қабул қилинган меъёрий-ҳуқуқий 
ҳуж жатларга мувофиқ;
– янги ўқув йилига умумтаълим макта-
би ўқувчилари ҳақиқий сонининг режа-
лаштирилганидан катта оғишида (5% дан 
ортиқ);
– ҳомиладорлик ва туғруқлар бўйича 
нафақа тўловига қўшимча маблағлар аж-
ратилганда;
– умумтаълим мактаби харажатлари 
сметаси бўйича тежалган (фойдаланилма-
ган) бюджет маблағлари мавжуд бўлмаган 
вазиятда;
– маҳаллий ҳокимият органларининг 
тегишли қарорлари бўйича кўзда тутилма-
ган харажатларни қоплашга қўшимча маб-
лағлар ажратилганда.
18. Молия вазирлигининг Бош назорат-
тафтиш бошқармаси ва унинг ҳудудий 
бўлимлари харажатлар базавий меъёрла-
ри, уларнинг ўсиш коэффициентлари, 
умум таълим мактаблари бюджетларини 
ҳисоблашда фойдаланилган миқдорий 
кўрсаткичларни қўллашнинг тўғрилиги 
ҳамда улар бюджети тўғрилигининг асос-
ланганлигини текширишни таъминлайди 
(1-илова).
Жон бошига молиялаштириш тизимини 
жорий қилишнинг асосий мақсади бюджет 
маблағлари харажатининг самарадорлиги-
ни ошириш билан боғлиқдир. Бу нафақат 
маҳаллий бошқарув органларининг вако-
латларидан келиб чиққан молиялашти-
ришдаги масала, балки давлат муассаса-
ларининг 
масаласидир. 
Ўзбекистон 
Респуб ликаси Конституциясида белгилан-
ган фуқароларнинг таълим олиш ҳуқуқ-
ларининг молиявий таъминотининг кафо-
латланиши давлатнинг барча орган ва му-
ассасалари томонидан таъминланади. 
Таълим 
муассасаларини 
норматив 
услубда молиялаштириш болаларнинг иж-
тимоий келиб чиқиши ва оилаларининг 
моддий ҳолатидан қатъи назар, бюджет 
маблағларининг ҳар бири учун бир хилда 
тўланишини кафолатлайди. Бундай молия-
лаштириш таълим муассасаларига ажрати-
лаётган маблағлар миқдорини ҳар бир 
ўқувчи учун лозим бўлган сифатини 
таъмин лашни кафолатлайди. Бюджет маб-
лағларининг миқдори таълим дастурлари-
нинг хусусиятлари, турлари ва кўри-
нишлари ҳамда ўқувчилар контингентла-
рини ҳисобга олган ҳолда амалга ошири-
лади. Таълим муассасасида жон бошига 
нормативнинг қўлланилиши молиявий 
маблағлар режалаштирилишининг объек-
тивлиги, ўқув муассасаларининг рағбар-
лан тирилиши ва ўзларининг хўжалик фао-
лиятларини кенгайтириш, бюджетдан таш-
қари жамғармаларини шакллантиришга 
ундайди.
Жон бошига молиялаштиришнинг ижо-
бий самараси, ташкилот бюджети шаклла-
нишида унинг раҳбарияти синфларнинг 
55
БЮДЖЕТ ТИЗИМИ / БЮДЖЕТНАЯ СИСТЕМА

---