Ызбекистон Республикаси Олий ва Ырта махсус Таълим Вазирлиги

- ish. Choy tarkibidagi kofeinning ajratish

Kofein (1, 3, 7 – trimetil – 2,6 – lioksipurin) – purinning hosilasi Hisoblanib, u choyda va kofeda uchraydigan asosiy alkaloidlardan biri Hisoblanadi.
Choy bargi tarkibidagi alkaloid¬lar¬ning umumiy miqdori 2 – 5 % atrofida bo’lib, kofeinning miqdori 3 % gacha bo’ladi, qolganini esa teofillin, teobromin alkaloidlari tashqil qiladi.

H₃C-


O=C
O
|| C


N
| CH₃


CH₃
| N
^C CH


_C N

Kerakli asbob-uskuna va reaktivlar:

1. 
   choy 50 g;
   
2. 
   magniy oksidi 25 g;
   
3. 
   hloroform 150 ml .
   

Ishni bajarish tartibi: 750 ml siғimli kolbada 50 g yahshi maydalangan choy olib unga 25 g MgO ning 150 ml suvdagi loyqasi (vzves) va 250 ml suv solib 10-15 minut qaynatiladi. Suvli eritma dekantaciya qilinib, pahta orqali filtrlanadi. Kolbadagi choy yana ikki marta 150 ml dan suv bilan qaynatilib ekstrakciya qilinadi.
Suvli ekstraktlar birlashtirilib, 25 ml suyultirilgan sulfat kislota qo’shib (lakmus qoғoz bilan tekshirib) kislotali muhit hosil qilinadi va eritmani chinni kosaga solib, uchdan bir qismi qolguncha suv hammomida buғlantiriladi. Issiq eritma burama filtrdan o’tkazilib filtrlanadi va filtrat besh marta (30 ml dan) hloroform bilan ekstrakciya qilinadi.
Hloroformli ekstrakt oldin suyultirilgan ishqor eritmasi bilan, so’ngra suv bilan yuvilib, hloroform suv hammomida haydaladi. Kolbada qolgan kofein 8-10 ml issiq suv bilan qaytadan kristallantiriladi.

Kofein oq ipaksimon igna holida kristallanadi. Kofein 0,8 – 1 g atrofida hosil bo’ladi.