Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

marjasi koeffitsiyenti (Khfm
) quyidagi formula b
o‗yicha aniqlanadi va 
u bank foydasida foiz miqdorining hajmi qancha ekanligini k
o‗rsatadi: 

---

408
Khfm
= (Of - Tf) / A 
o‗q yoki Khfm = (olingan foizlar - shu 
davrda t
o‗langan foizlar) / daromad keltiruvchi aktivlarning o‗rtacha 
qoldi
g‗i. 
Bu yerda: 
Of 
– olingan foizlar.
Tf 
– to‗langan foizlar.
A 
o‗q – daromad keltiruvchi aktivlarning o‗rtacha qoldig‗i. 
Shuningdek, banklarda foiz marjasining minimal yetarlilik 
darajasini ham aniqlash mumkin. 
Bank tomonidan olingan marja uning xarajatlarini qoplashga 
yetarliligini foiz marjaning yetarlilik koeffitsiyenti (Kfme) orqali 
aniqlanadi. 
(Kfme) = ((Xo - Tf) + (BAx - Bx)) /A 
o‗q yoki (Kfme) = (Oper. 
xarajatlar 
– to‗langan foizlar) + (boshqaruv appar. Xarajatlari - boshqa 
xarajatlar) / daromad keltiruvchi aktivlarning 
o‗rtacha qoldig‗i. 
Bu yerda: 
Ox 
– operativ xarajatlar, 
Tf 
– to‗langan foizlar,
Bax 
– boshqaruv apparati xarajatlari, 
Bx 
– boshqa xarajatlar (bankning nokredit xarakterdagi 
operatsiyalari, MY inkassatsiya, turli t
o‗lovlar va boshqalar bo‗yicha 
xarajatlari), 
A
o‗q - daromad keltiruvchi aktivlarning o‗rtacha qoldig‗i. 
Foiz marjasining yetarlilik koeffitsiyentini aniqlash muhim 
ahamiyatga ega b
o‗lib, kelajakda foiz marjasi miqdorini prognozlash 
imkoniyatini beradi. Aktiv operatsiyalar b
o‗yicha foizlarning minimal 
miqdorini shakllantirishda, foiz marjasining yetarli miqdori asos qilib 
olinadi va ushbu miqdorga inflyatsiyani hisobga olgan holda 
resurslarning real qiymatini q
o‗shish orqali aniqlanadi. 
Bank aynan kredit operatsiyalari b
o‗yicha ham haqiqiy foiz 
marjasini hisob-kitob qilishi mumkin. Tijorat banklarining kredit 
operatsiyalari b
o‗yicha foiz marjasi koeffitsiyenti (Khfm kred. oper.)ni 
quyidagi formula b
o‗yicha aniqlashimiz mumkin.