Жаћон иќтисодиёти ва дипломатия университети

SEMINAR MASHG‘ULOTLARI REJASI 
 
1. Rivojlanayotgan mamlakatlarga kapitalning olib chiqilishi sabablari, an’analari va 
geografiyasidagi o‘zgarishlar. 
2. Rivojlanayotgan mamlakatlarga kapital olib chiqilishi tuzilmasining rivojlanishi. 
3. Chet el kapitalining rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodida ishtirok etish shakllari. 
4. Rivojlanayotgan mamlakatlardan kapital olib chiqqilishining sabablari va an’analari.
5. Kapital eksportining rivojlanayotgan davlatlarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishidagi 
ahamiyati.

---

ADABIYOTLAR 
 
1. Басовский Л.Е. Мировая экономика. Курс лекций — М., ИНФРА-М, 2003. 
2. Белоус Т.Я. Международные монополии и вывоз капитала. М., «Наука», 1987. 
3. Брагина Е, Гумен Р. Мировая промышленность: статика и динамика. - ж. МЭ и МО, М., 
1995, №5. 
4. Ковалевский А. Частнью прямые инвестиции странах Азии Африки и Океании. -ж. 
"Азия и Африка сегодня". М., 1989, №5.
5. Ломакин В.К. Мировая экономика. М., «Финансы», 1998. 
6. Раджабова З.К. Мировая экономика. М., ИНФРА-М, 2004. 
7. Солюс Г.П.,Кузнецова А.И. Развиваюшився странн в сетях финансовой зависимости. 
М., Финансы и политика, 1990. 
8. Хвойник Л. Трудные проблемы внешнего финансирования развиваюшихся стран. — ж. 
"МЭ и МО", 1990, №3. 
9. World Investment Report 1998: Trends and Determinants, UN, New York and Geneva, 1998. 
 
 
 
 
5-BOB 
ZAMONAVIY JAHON IQTISODIDA YANGI INDUSTRIAL 
MAMLAKATLAR 
 
1960-yillar oxiri 70-yillardan boshlab rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodi uchun 
rivojlanish sur’atlarining yuqoriligi, xalqaro iqtisodiy munosabatlarga qo‘shilishi xarakterlidir. 
1970-96 yillar mobaynida ularning jahon savdosidagi ulushi 18,9% dan 28,7% gacha, ya’ni 1,5 
martadan ko‘proq o‘sdi.
Biroq, bu umumlashtirilgan ko‘rsatkich ushbu yutuqlarga erishishda "uchinchi dunyo" 
mamlakatlari turli guruxlarining haqiqiy ishtirokini aks ettirmaydi. Amalda esa vaziyat 
shundayki, aytib o‘tilgan davrda ulardan ko‘pchiligining jahon bozoridagi ishtiroki kamaygan. 
Yuqorida aytib o‘tilgan yutuqlarga bir necha mamlakatlar tufayligina erishildi. Umumiy tovar 
eksportiga 15 ta rivojlanayotgan davlatning hissasi 41,5 dan 77% gacha, jumladan, qayta ishlov 
beruvchi sanoat eksportida ularning hissasi 27,1 dan 91,8% gacha o‘sdi. Ular orasida "Yangi 
industrial mamlakatlar" deb ataladigan davlatlar, avvalo Lotin Amerikasi va Janubi-Sharqiy 
Osiyo mamlakatlari yetakchi o‘rinni egalladi Ular keyingi 20-30 yilda jahon iqtisodiga shiddat 
bilan kirib kelishdi.
Bir davlatni yangi industrial mamlakatlar jumlasiga qo‘shish uchun umumiy mezon yo‘q. 
Ba’zi olimlarning fikricha, eksportda sanoat tovarlari ancha katta o‘rin tutadigan bir qator 
rivojlanayotgan mamlakatlar (Braziliya, Meksika, Argentina, Hindiston, Singapur, Indoneziya, 
Janubiy Koreya, Tayvan va h.k.)ni, o‘rtacha rivojlangan kapitalistik mamlakatlar (Ispaniya, 
Gretsiya, Irlandiya va h.k.)ni "yangi industrial mamlakatlar" jumlasiga qo‘shish mumkin. 1978 
yilda eksportda sanoat maxsulotlari ulushi Gonkongda 96%, Janubiy Koreyada 85%, 
Hindistonda 60%, Singapurda 45%, Braziliyada 33%, Argentina va Meksikada 26% ni tashkil 
etdi. 
Boshqa ba’zi iqtisodchilarning fikricha, bir qator ko‘rsatkichlar yig‘indisini hisobga olish 
lozim. Shunday qilib, qanday mamlakatlarni yangi industrial mamlakatlar jumlasiga kiritish 
kerakligi borasida mutaxassislarning fikri turlicha bo‘lmoqda. Shunga qaramay, jahon iqtisodiy 
amaliyotida Argentina, Braziliya, Meksika, Singapur, Janubiy Koreya, Tayvan, Indoneziya, 
Gonkong, Filippin, Malayziya, Tayland kabi davlatlar "yangi industrial davlatlar" nomini 
mustahkam egallab oldi.