Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyoti

Vazifa 
— dars oldidan qo'yiladigan vazifalarni yoki dars 
davomida j u z ’iy vazifalarni ko'zda tutadi.
Ko‘rsatish 
— (yoki farmoyish berish) qisqaligiga va so'zsiz 
bajarilishini talab etish bilan farq qiladi. Bu o'quvchilarga 
vazifalarni bajarish imkoniyatiga ishonchni oshiradi. Ko'rsatish 
orqali o'quvchilar aniq hal etish usulini bilib oladilar, xato- 
larini to'g'rilaydilar.
Baholash 
faoliyatlarning bajarilishini tahlil qilish natijasi- 
dan iborat. Baho mezoni o'quv jarayonining vazifasiga bog'liq, 
shuning uchun ham bir necha xilma-xillikka ega:
1. Baholash standart texnikasining bajarilishini qiyoslash 
orqali qoida sifatida, o'rgatishning boshlang'ich davrida qo 'lla­
niladi. Tajriba va bilim larning to 'p lan ish i ularning am alda 
bajarilishi natijalariga qarab to'liq o'tib bo'lingan materiallar 
asosida baholanadi.
2. Baholash boshqa o'quvchi bajargan texnikaga taqqoslash 
orqali — o'ziga xos konkurs bahoni vujudga keltirish yo'li bilan 
ham amalga oshiriladi.
3. Baholash faoliyat natijasini aniqlash yo'li orqali bo'ladi. 
Qoida sifatida harakatning qimmati ham hisobga olinadi. U 
o'quvchini erishilgan yutuqlar bilan o'zi bajargan texnikasini 
taqqoslashga majbur etadi va individual bajarish usulini izlaydi.

---

Biroq bunday baho yaxshi tayyorlangan, o 'z harakatiga 
salbiy b ah o b era o la d ig an , o 'q u v c h ig a jism o n iy tarbiyani 
samaradorligida bajarish texnikasining rolini tushunishga taal- 
Itiqli.
Baho kategoriyasi o'qituvchining har xil hollardagi tan- 
behlarida izohlanadi. „Yaxshi", „ to 'g 'r i" , „sh u n d a y " , ,,yo- 
m o n " , „ n o t o 'g 'r i " , „b u n d a y e m a s" h a m d a instruktiv for- 
madagi ko'rsatmalar: „Oyoqni baland ko'taring!", „Qo'llarni 
bukmang!" va hokazolar.
Buyruq berish 
— jismoniy tarbiyada so'zdan foydalanishda 
o'ziga xos keng tarqalgan uslubdir. U buyruq faoliyatni tezdan 
bajarishga undaydi. Armiyada qo'llaniladigan saf buyruqlar va 
maxsus h ak am lar luqmasi, start buyruqlari sifatida m aktab 
yoshigacha bo'lgan bolalar bilan ishlaganda chegaralangan holda 
qo'llaniladi.
Hisob sanash 
o'quvchilarga harakatlarni bir m e ’yorda baja- 
rishlari u ch u n imkon yaratadi, intizomga chaqiradi. Bu bir 
necha usullar bilan amalga oshiriladi: ovozli hisobni qo'llash 
bilan („Bir, ikki, uch, to 'r t" ) , hisobni bir to m o n lam a k o 'r- 
satish bilan ( „ Bir-ikki — nafas oling — nafasni chiqaring!") 
va, nihoyat, qarsak chalish, ovoz chiqarib chertish bilan sa­
nash m um kin.