Kasbiy ta ‟ lim metodologiyasi

Bilimlar, ta‟limga bo„lgan ijodiy munosabatni tarbiyalash: bilishga 
bo„lgan ehtiyojni shakllantirishda; shaxs va jamiyat uchun muhim va zarur bo„lgan 
bilimlarga yaxlit munosabatni; ta‟limning butun mazmunini, dunyoqarashga doir 
g„oyalarini chuqur o„zlashtirishga bo„lgan intilishni; hodisalarga davr talablaridan 
kelib chiqqan holda mustaqil baho berish ehtiyojini shakllantirish; ta‟limning 
bilishga qiziqish, burch va boshqa motivlarini rivoj toptirishda; shaxsning 
ma‟naviy extiyojlarini shakllantirishda; o„quv faoliyat maqsadlarni qo„ya bilish va 
ularga erishishga intilishni shakllantirishlarni tarbiyalashda ifodalanadi. 
Intizomni tarbiyalash: o„z hulqi, o„qishi, mehnati uchun ma‟suliyatni 
tarbiyalashni; qoidalar va ahloqiy normalarni tez va aniq bajarish odatlarini 
shakllantirishni; Sovet davlatining normalari va qonunlari haqidagi bilimlarni 
ma‟lum qilishni; davlat normalari va qonunlariga ma‟suliyat bilan munosabatda 
bo„lishni shakllantirishi o„z ichiga oladi. 
Estetik qarashlarni tarbiyalash yuksak hulq-atvor va nutq madaniyatini 
o„stirish, hal qilingan masala, bajarilgan ishdan estetik zavq olishni shakllantirish; 
ijodkorlik, novatorlikka intilishni tarbiyalash bilan bog„liqdir. Dars rejasida 

---

82 
tarbiya maqsadini amalga oshirish uchun darsda qanday materialdan foydalanish 
zarurligini ko„rsatish. 
Rivojlantirish
Hozirgi kunning talabi faqat ma‟lum bilimlarni ma‟lum qilib qolmay, balki 
predmetni o„zlashtirish uchun zarur bo„lgan o„quv va malakani shakllantirish va 
rivoj toptirishdan ham iboratdir. 
O„quv malakalar predmetning mazmuni kabi ta‟limning zaruriy tarkibiy 
qismlari xisoblanadi. Shuning uchun o„qituvchi predmetning spetsifikasiga qarab 
o„quvchilarda qanday aniq malaka va o„quvchilarni rivoj toptirish kerakligini 
bilishi muhimdir. 
O„quv muassasalarining pedagoglari har bir tarbiyalanuvchida barcha aql-
idrok, fikrlash sifatlarini rivojlantirishlari shart. 
Shunday qilib, biz rivojlantirish maqsadlari haqida so„z yuritar ekanmiz, 
darsda asosan o„quvchilar shaxsning psixik sifatlarini rivojlantirishni nazarda 
tutamiz. Bu sifatlar intelekt /diqqat, hotira, fikrlash/ va bilish qobiliyatlaridir. 
Psixologik adabiyotni analiz qilish quyidagi rivojlantirish maqsadlarini taklif qilish 
maqsadalarini beradi.