Katta tip. Mesozoalar. Mollyuskalar tipi. Xalqali chuvalchanglar (Annelida) tipi. Reja

Jinsiy sistemasi germafrodit. Meditsina zulugi jinsiy sistemasi tanasining o’rta qismida joylashgan 9 
juft urug’ xaltalaridan iborat. Urug’ xaltalaridan boshlanadigan ingichka urug’ yo’llari tananing ikki enida 
umumiy urug’ yo’liga kuyiladi. Tananing oldingi tomanidan h’ar qaysi urug’ yo’li chigal h’osil qiladi, keyin 
bitta umumiy urug’ to’kish nayiga ko’shiladi. Urug’ to’kish nayi ko’shilish organi ichida joylashgan. Ko’shilish 
organi zuluk tanasidan tashqariga chiqarilishi mumkin. 
 
Qadimgi zuluklar () kenja sinfi 
Tuban tuzilgan zuluklar. Tanasining oldingi beshta segmentida parapodiylar qoldig’i - qillar saqlanib 
qolgan. Tselom va qon tomirlari boladi. Bitta turkumi (qildor zuluklar ----) ikkita turi malum. 
Asa .......shimoliy o’lkalar va Sibir ko’llarida ...... Kamchatka ko’llaridagi baliqlarda parazitlik qiladi. 
 Haqiqiy zuluklar () kenja sinfi 

---

Terisida qillar bolmaydi. Tselomi reduktsiyaga uchragan. Kan aylanish sistemasi to’liq yoqi qisman 
reduktsiyaga utsragan 2 turkumga bolinadi. 
1. Xartumli zuluklar(----) turkumi. Erkin yashovchi va asosan baliqlarda parazitlik qiluvchi zuluklar. 
Muskulli xartumining bolishi bilan boshqa zuluklardan farq qiladi. Xartumini og’zidan chiqarib, o’ljasiga 
tashlanadi. 
Ayrim xartumli zuluklar balıqlarga jiddiy zarar etkazadi. Baliq zulugi - karpsimonlar qonini so’rib, esh 
baliqlarga katta zien keltiradi. Ayrim turlari issiqqonli h’ayvonlarda (mas, qushlarda) parazitlik qiladi. Ayrim 
xartumli zuluklarda nasil to’g’risida g’amxo’rlik qilish instinkti h’am uchraydi. Erkin yashovchi yirtqich zuluk 
Classiphonia complanata tuxumdan chiqqan nasilni qorin tomanida olib yuradi. Bu zuluk chuchuk suv 
h’avzalarida keng tarqalgan, qo’ng’ir-ko’kish tusda, kattaligi 3 sm ga yaqin, h’ar xil mollyuskalarni tutib eydi. 
2. Jag’li zuluklar (Gnathobdella) turkumi. Og’iz bo’shlig’ida uchta maxsus valigi- jag’lari bor. 
Jag’lari kopincha xitin tishchalar bilan qoplangan. 
Tibbiet zulugi (Hirudo medicinalis), Ukraina va Kavkazda uchraydi. Bu zulukni tromb h’osil bolishi 
bilan bog’liq qon tomirlari kasalliklari gipertoniya, sklerozning boshlang’ich davrlari. insultning oldingi olish 
va boshqalarni dovalashda foydalaniladi. Zulukning so’lak bezlaridan qimmatbah’o dorivor modda girudin 
olinadi. Qon so’raetgan zulukka qon ichki organlardan oqib kelishi tufayli kasal odamning ah’voli yaxshilanishi 
qadimdan malum. tibbiet zulugi maxsus zavodlarda kopaytiriladi.