Keselliktiń kelip shiǵiwinda uzatiwshi faktor xizmet etedi, kesellik deregi bolsa bakteriyalar, viruslar, rikkeciyalar, ápiwayi haywanlar esaplanadi

Profilaktikaliq ilajlar:
1. Ónimdi tayarlawda sanitariya qaǵiydalarina ámel qiliw (juwiw, tazalaw, maydalaw) mu’ddetine itibar beriw. Bul islerdi ilaji barinsha asxanada emes, tayarlaw cexlarinda islew kerek.
2. Ónimdi defrostaciya qiliw qaǵiydalarina boysiniw, defrostaciyani eritiwde issixanalarda, plita qasinda, suwǵa bóktiriw joli menen qiliw mu’mkin emes. Ónimlerdi xana temperaturasinda 15-20⁰Ceritiw mu’mkin, mayda baliqlardi bolsa, aǵin suw astinda 2-4 saat dawaminda eritiw mu’mkin.
3. Ónimlerdi satiw, transportirovka qiliwda muzlatqishlardan keń paydalaniladi.
4. Shiyki-zat polufabrikatlar hám ónimlerdi tómen gradus 4-8 ⁰C ta saqlaw.
5. Har bir ónimlerdiń paydalaniw mu’ddetine ámel qiliw
6. Haywanlardi sanitar-veterenariya baqlawinan ótkeriw
7. U’yrek-ǵaz máyeklerine itibar beriw, tek MSEBO ruxsati menen.
8. Bazarlarda sanitariyaliq baqlaw ótkeriw
9. Tiykarinan gósh satiwda bo‘leklerge bo‘lip qoyiw qáwipli esaplanadi.
Salmonellyoz intoksikaciyasinda tiykarǵi etap bolip ónimdi duris termik islewden ótkeriw esaplanadi. Go‘sh ónimlerinde termik islew 80 ⁰C tan tómen bolmawi kerek. Kotletlerdiń barliq tárepi 5 minuttan quwirip, 220-250 ⁰C li duxovkada 5-8 minut uslap turiwi kerek.Maydalanǵan ónimlerdi 10 minut dawaminda qaynatip, suwitiw kerek. Su’tti duris qaynatiw hám pasterizaciya qiliw, mikroblardan tazalawda tiykarǵi usil esaplanadi.


Bakterial awqat toksikozlari
Bakterial toksikozlar – bul awqat záhárleniwleri topari bolip, quraminda specifik mikroorganizmlerdiń rawajlaniwi aqibetinde toplanǵan toksinlerdiń baslanǵish dozalari bar ónimlerdiń tu’siwi menen baylanisli. Awqatta bakteriya - producentler barliginiń ózi kesellik rawajlaniwina faktor bola almaydi. Sol arqali, mikrobli agentlerdiń aziq-awqat ónimlerinde toplaniwi tek gana toksinlerdiń islep shiǵariliwin táminleydi, issiliq islewi járdeminde bakteriyalardiń keyingi joǵaltiliwi bolsa olar tárepinen sintezlengen toksik birikpeler aktivligin joǵaltpaydi. Sol sebepli de bakterial toksikozlardiń profilaktikasi mikroorganizmlerdiń aziq - awqat ónimlerine tu’siwin toqtatiwǵa ǵana emes, bálki aziq-awqat islep shiǵariw hám jetkizip beriwde toksinler payda boliwi minimal dárejede boliwin támiynlewge qaratilǵan.
Bakterial toksikozlarǵa botulizm hám stafilokokkli toksikoz kiritiledi. Olarǵa, sonday-aq Bacillus cereus sebepli kelip shiǵatuǵin toksikozsiman formasinda kiritiw záru’r bolip esaplanadi.