Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Kopyuterda 
ishlayotganda 
operatorning 
suyak-musgkul 
tizimiga ta`sirni kamaytirish chora-tadbirlari. Statik og’irligi 
sindromining (US OS) profilaktikasi uchun va uning oqibatlarini keskin 
kamaytirish, xamda operatorni turg’un ish qobiliyatini ta`minlash 
maqsadida birinchi navbatda uning antropometrik va asabiy-fiziologik 
imkoniyatlariga mos keladigan ish joyini to’g’ri tashkil etish kerak. 
AQSHdagi Mayami universitetini ergonomik izlanishlar Markazining 
ma`lumotlariga qaraganda, yaxshi tashkil etilgan ish joyi birinchidan, 
operatorning 
yuqori 
ish 
qobiliyatini 
saqlash 
hisobiga 
mexnat 
unumdorligini 25 % oshiradi, ikkinchidan, insonning qo’lida va boshqa 
tayanch-xarakat qismlarini og’rishi to’g’risidagi shikoyatlarini keskin 
kamaytiradi. USOSga ketadigan kam bo’lmagan xarajatlarni qisqartirish 
maqsadida amerikalik yirik kompaniyalar ish joyi uchun ergonomikaning 
va biomexanikaning zamonaviy talablarini e`tiborga olgan maxsus 
qimmatbaxo jixozlar sotib olishga majbur bulmoqdalar. Keyinchalik bu 
xarajatlar, albatta qoplanadi. Ish joyining fazoviy parametrlari 
operatorning antropometrik xarakteristikalaridan kelib chiqqan xolda 
aniqanadi. O’tirib bajariladigan ishda asosiy og’irlik bosh va umurtqani 
ushlab turuvchi muskullarga tushadi. Bunda badanning asosiy og’irligi 
belga beriladi, tananing past qismida qon aylanishini qiyinlashadi. 
Shuning uchun operator uzoq o’tirib ishlaganida xolatini o’zgartirib turishi 
kerak. Mutaxassislarning fikricha, ko’pchilik odamlar uchun eng qulay ish 
joyi bo’lib, uni eng kamida ikki xolatga moslashga imkon beradigan ish 
joyi bo’lishi mumkin. Bunda kreslo, klaviatura va monitorning xolati xar 
safar insonning odatlariga va bajarayotgan ishiga mos kelishi kerak. 
O’tirganda kurak-belning tabiiy oldinga egiluvchanligi orqa 
egiluvchanligiga o’zgaradi, bu esa tez-tez belda og’riq paydo bo’lishiga 

---

502 
sababchi bo’ladi, shuning uchun kresloni konstruktsiyalashda asosiy 
e`tiborni bel qismiga tayanchni qilishga qaratiladi. Bunday tayanch 
klaviatura bilan ishlaganda xarakatlar soni katta xajmga etadigan ko’krak 
qismining xarakatini osonlashtirish imkonini beradi. Shunday qilib, 
erganomik nuqtai-nazaridan, operator tanasining barcha tayanch-xarakat 
funktsiyalarini bajaruvchi qismlarining optimal xolatini ta`minlash kerak. 
Bu badanni to’g’ri tutish, umurtqa pog’onasining tabiiy egilishini va tos 
suyagini egilish burchagini saqlash, qattiq bukilishlar, boshni keskin 
burishlar, muskullarni chekka xolatda bo’lish zaruratini bartaraf etish 
orqali erishiladi. 
GOST 12.2.032-78 "SSBT." O’tirib ishlaydigan ish joylarini tashkil 
etish. Umumiy ergonomik talablar" ga rioya qilgan xolda ishlab chiqilgan 
Sanitar qoidalarda ish paytida foydalanuvchining yanada ratsional va 
fiziologik xolatini belgilovchi ish joyi elemetlarining gabaritlari, ularni 
hona yuzasida o’zaro joylashishi, operatorni kompyuterning asosiy ish 
elementlarigacha masofasi (ko’rish organi-displey ekrani, qo’llar-
klaviatura, va x.k.) va boshqa parametrlar reglamentatsiya qilinadi. 
Quyida ergonomik printsiplar asosida ishlab chiqilgan operatorni ish 
joyining 
asosiy 
elementlarini 
Sanitar 
qoidalardagi 
konstruktiv 
parametrlariga talablar keltiriladi.