Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Isitish tizimidan yilning sovuk; faslida honalardagi kerakli xarorat 
darajasini ta`minlash uchun foydalaniladi. Havoni isitish yetarlicha doimiy 
(bir kecha-kunduzda o’zgarishlar 2-3 °C dan), bir tekisda (gorizontal 
yo’nalishda xarorat o’zgarishi xar bir metr uzunlikda 2 °C dan, 
vertikalida- honaning xar bir metr balandligida 1 °C dan oshmasligi) 
bo’lishi kerak. 
Isitish tizimi honaning qurilish konstruktsiyalari orqali issiqlikning 
yo’qolishi, ichkariga kirayotgan sovuq havoni isitishi, xamda agar 
tashqaridan material va asbob-uskunalar kiritish texnologiyalarda 
ko’rsatilganligiga qarab, hisoblanadi. 
Mashina zallarini va boshqa honalarning belgilangan tozaligini va 
mikroiqlim parametrlarining me`yorini saqlab turishni ta`minlash uchun 
ventilyatsiyani qo’llashadi. Ventilyatsiya tizimini loyihalash mashina 
zallarining ventilyatsiyasi uchun sarflanadigan havo miqdorini, havo 
kirituvchi moslamalarning aerodinamikasini, havo tozalash va havo 
tarqatish moslamalarini tanlashni aniqashdan iboratdir. 
Havoni 
kirituvchi-tortuvchi 
ventilyatsiya 
honadagi 
zararli 
moddalarni chiqarib tashlash, havoning aeron tarkibini yaxshilash bilan bir 
qatorda, yig’ilgan changlarni xam tortadi. Xususan, VDT va XT zallarida 
zarracha o’lchami 3 mkm gacha bo’lgan changlarning miqdori 0,75 mg/m
3
dan 
oshmasligi 
kerak. 
Honaga 
kirayotgan 
havo 
avvalboshdan 
ifloslanishlardan, shu jumladan, chang va mikroorganizmlardan turli 
xildagi filtrlar yordamida tozalanishi kerak. Kirib keladigan havo miqdori 
texnika-iqtisodiy hisoblashlar va havo almashish tizimini tanlash bilan 
aniqlanadi. 
Havo almashinuvi hisob-kitoblari honada ishlovchi insonlardan, 
mashinalardan, 
quyosh 
radiatsiyasidan, 
tashqi 
yoritilganlikdan 
chiqayotgan ortiqcha issiqlik asosida hisoblanadi. Mashina zallaridagi 
minimal havo hisobi soatiga ikki bor almashgan havo mivdori bir ishchiga 
60 m
3
bo’lishini e`tiborga olgan xolda olib boriladi. Ish jarayonida 
ko’paytirish texnikasidan ozon ajralib chiqish hisobiga, ko’paytirish va 
xujjatlarni rasmiylashtirish honalaridagi havo soatiga besh marta 
almashishini ta`minlash kerak. Boshqa honalarda minimal havo 

---

516 
almashinuvi soatiga 1.5-2 marta bo’lishi kerak. 
Mashina zallaridagi va boshqa honalardagi mo’tadil havo xaroratini, 
namligini saqlab turish va havoni ifloslanganlikdan tozalash uchun havoni 
konditsionerlash tizimini qo’llaniladi. Havo muhitini mo’tadilligi EXM ni 
ishonchli ishlashini, axborot tashuvchi vositalarni uzoq saqlashni, 
xizmatchilarga yaxshi ish sharoiti yaratishni ta`minlaydi. 
Bo’lingan turdagi tizim texnik vositalarni sovugan havo bilan va 
mashina zallarini toza konditsionerlangan havo bilan ta`minlovchi 
konditsionerlangan havoni ikki tartibga soluvchi zonali qurilmadan tashkil 
topgan. Bundam tizimlarda sovutilgan havo hisoblash texnikasi uchun 
texnologik pol ostidan mashina zaliga berilayotgan havodan mustaqil 
tarzda ichki bushliqda beriladi. Bunday tizimlardan ko’p sonli hisoblash 
texnikasi joylashgan honalarda foydalaniladi. 
Aralash turdagi tizimda havo hisoblash texnikasi va mashina zalini 
sovutish uchun bir vaqtda beriladi. 
Havoni konditsionirlash birinchi navbatda mashina zallari, xamda 
servis va taïùi qurilmalar honasi va axborot tashuvchi vositalar 
saqlanadigan honalar uchun zarurdir. Uy sharoitida, asosan yoz paytida 
hona mikroiqlimini ta`minlash uchun kerakli quvvatga ega maishiy 
konditsionerlardan foydalanish yaxshi samara beradi.