Savdо sharоitlari tushunchanchasini izоhlab bering. Savdо sharоitining yaxshilanishi qanday оqibatlarga оlib keladi?
Savdo shartlari (TOT) mamlakatning eksport narxlari va uning import narxlari o'rtasidagi nisbatni ifodalaydi. TOT indekslari mamlakatning jami eksport qiymatidan jami importni olib tashlagan holda aniqlanadi. Ushbu nisbat eksport narxini import narxiga bo'lish va natijani 100 ga ko'paytirish yo'li bilan hisoblanadi. Qachonki, mamlakatni tark etayotgan kapital mamlakatga kirganidan ko'ra ko'proq bo'lsa, TOT 100% dan kam bo'ladi. Agar TOT 100% dan yuqori bo'lsa, mamlakat eksportdan importga sarflaganidan ko'ra ko'proq kapital to'playdi.
ASOSIY TA'LIMLAR Savdo shartlari (TOT) kompaniya sog'lig'ining asosiy iqtisodiy ko'rsatkichi bo'lib, u import va eksport qiladigan narsalar bilan o'lchanadi. TOT bitta import birligini sotib olish uchun zarur bo'lgan eksport birliklari sonini aks ettiruvchi nisbat sifatida ifodalanadi. TOT eksport narxini import narxiga bo'lish va sonni 100 ga ko'paytirish yo'li bilan aniqlanadi.TOT 100% dan ortiq yoki vaqt o'tishi bilan yaxshilanishni ko'rsatadigan ijobiy iqtisodiy ko'rsatkich bo'lishi mumkin, chunki bu import narxlari barqaror yoki pasayganligi sababli eksport narxlari ko'tarilganligini anglatishi mumkin.
Impоrtni yoqlоvchi va unga qarshi bo’lgan fikrlarni taqqоslab bering.
Merkantilistik qarashlarga ko'ra, uzoq shakllangan savdo siyosati uchun import yomon, eksport esa yaxshi narsa hisoblanadi. Bunday fikrlashning sababi, import mamlakatning oltin zahiralarini (valyuta zahiralari) yoki milliy boyligini kamaytirib, mamlakatni qashshoqroq va zaifroq qilish edi. Boshqa tomondan, eksport teskari ta'sir ko'rsatdi. GATT/JSTning tashkil etilishi bilan “import yomon” gipotezasi yangi asosga ega bo‘ldi – import to‘siqlarini pasaytirish mamlakatning savdo shartlarini yomonlashtirdi (eksport narxlarining import narxlariga nisbati) mamlakatning milliy farovonligini pasaytirdi. Demak, ko'proq importga ruxsat berish import qiluvchi mamlakat tomonidan o'z sheriklari bozorlariga kengroq kirish orqali kompensatsiya qilinishi kerak bo'lgan "imtiyoz" hisoblangan. Savdo imtiyozlaridagi ushbu "o'zaro" GATTning asoschisi bo'lgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
